«ناتوی تُرک» لباس جدید آنکارا بر تن «پان‌ترکیسم»؛ آسیای مرکزی میدان تیر

به گزارش حلقه وصل، پایگاه اطلاعاتی و تحلیلی «پولیتنویگاتور» روسیه در مطلبی به تلاش‌های ترکیه برای جلب کشورهای ترک‌زبان، از جمله قزاقستان و ازبکستان برای ایجاد ارتش توران اشاره کرد.

در این مطلب آمده است: ترکیه به طور فعال در حال ایجاد پایگاهی برای تشکیل «ارتش بزرگ توران» است و قزاقستان را که به سکوی گسترش حضور «آنکارا» در آسیای مرکزی و هسته اتحاد دفاعی علیه روسیه و چین تبدیل می‌شود، به مدار خود می‌کشاند. این مسیر با توافقنامه همکاری نظامی که 11 می در آنکارا به امضا رسید، هموار می‌شود.

چنین اقدامی از سوی قزاق‌ها مبتنی بر مفهوم خاصی از ترکیه عثمانی است که ظاهرا برای تبدیل شدن به نوعی ضامن ثبات و نقض‌ناپذیری کشورهای «جهان ترک» تحت نظارت استانبول، جایی که مقر سازمان کشورهای ترک واقع است، طراحی شده است.

این موضوع را «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در نشستی مطبوعاتی به مناسبت امضا توافقنامه مشارکت گسترده بین دو کشور در اولین روز سفر «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان بیان کرد.

وی گفت: ما تعامل خود را به سطح یک مشارکت استراتژیک گسترده کردیم. اشتیاق و استقامت تاکایف در تشکیل قزاقستان جدید قابل احترام است. من حمایت خود را از اصلاحات و برنامه‌های گسترده‌ای که توسط «نورسلطان» انجام شده، ابراز می‌کنم.

اردوغان بار دیگر تاکید کرد که آماده مسئولیت‌پذیری برای ثبات، آرامش و امنیت برادران قزاقش است و فکر می‌کند که هم در زمینه سیاسی، تجاری، نظامی، اقتصادی و هم فرهنگی دو کشور به همکاری خود ادامه و با هم به سوی آینده حرکت می‌کنند.

با توجه به سخنان اردوغان، در آینده «تاکایف» را از دست افراط‌گرایان و توطئه‌گران، نه سازمان پیمان امنیت جمعی بلکه نیروهای ترکیه که عضو ناتو هستند، نجات خواهند داد.

اما به نظر می‌رسد که با در نظر گرفتن این واقعیت که سرویس‌های مخفی انگلیس در کودتای ژانویه قزاقستان نقش داشتند و پان ترکیست‌ها فعالانه از توطئه‌گران و ژنرال‌های عالی رتبه کمیته امنیت ملی حمایت می‌کردند، بر عکس، ترک‌ها، می توانند به بی‌ثباتی و سرنگونی رژیم کمک کنند.

در واقع، ممکن است اینجا اشاره‌ای به یک تهدید ناشی از روسیه باشد، اما در این حالت این امر ممکن است به معنی ایجاد سکوی برای یک اتحاد دفاعی به طور عمده علیه مسکو و تا حدی کمتر علیه پکن، باشد.

اما به هر حال، روز بعد، قراردادهایی در مورد همکاری نظامی و همچنین همکاری در زمینه اطلاعات بین قزاقستان و ترکیه امضا رسیدند. این اسناد توسط «روسلان اکسیلیک اف» وزیر دفاع قزاقستان و «خلوص آکار» وزیر دفاع وزیر دفاع ترکیه منعقد شدند.

«سلطان کمال الدین اف» معاون وزیر دفاع قزاقستان ضمن توضیح این اسناد گفت که احتمال بی‌ثباتی وجود دارد، اما این امر به طور عمده مربوط به داخل است. بنابر سخنان وی، قزاقستان موضوع تعیین و علامت گذاری مرزهای دولتی را با تمام کشورها مشخص کرده است و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

این مقام نظامی خاطرنشان کرد که «نورسلطان» نه تنها با ترکیه بلکه با قرقیزستان و برخی کشورهای که با آن هم مرز نیستند چنین همکاری را در نظر دارد.

به نظر می‌رسد که معاون وزارت خارجه قزاقستان با پیروی از دستور العمل‌های بالا سعی کرده این مرحله را به عنوان یک تظاهر معمولی از سیاست چند بردار غیر اصولی معرفی کند.اما در واقع، این حرکتی است به سمت ایجاد «ارتش بزرگ توران» که توسط آنکارا تبلیغ می‌شود زیرا چنین کاری قبلا در آذربایجان انجام شده و ورود قزاقستان فقط یک پازل دیگری در ساختار نوظهور یک اتحاد دفاعی جدید است.

اگر بگوییم که این بردار با روح و مفهوم سازمان پیمان امنیت جمعی در تضاد است گویا مطلبی نگفتیم. بعد از پیروزی ترکیه در جنگ دوم قره باغ، اردوغان بلافاصله خود را از جمله در اجلاس استانبول در 12 نوامبر سال گذشته به عنوان نوعی مدافع کل جهان ترک معرفی کرد که از طریق آذربایجان به دریای خزر دسترسی پیدا کرده بود.

اکنون علاوه بر باکو، «نورسلطان» و «تاشکند» که توافقنامه مشابهی برای همکاری نظامی با آنها امضا شده نیز در حال تبدیل شدن به متحدان نظامی آنکارا هستند.

این امر با امضای تفاهمنامه ویژه همکاری نظامی – فنی بین شرکت دولتی «مهندسی قزاقستان» و «صنایع هوافضای ترکیه» تایید می‌شود که بر اساس مونتاژ و خدمات پهپادهای جدید راهبردی «آنکا» و همچنین آموزش پرسنل در ترکیه برای انجام تعمیرات و نگهداری این دستگاه‌ها پیش بینی شده است.

در واقع، این اجرای طرح‌های قبلی است که در زمان نظربایف تهیه شده بود، زیرا توسط نمایندگان الباسی ایده تولید نه تنها «بایراکتارها» بلکه همچنین «آنکا» بررسی می شد. قزاقستان در حال حاضر بعد از تونس دومین کشوری است که چنین فناوری را دریافت کرده است. «تمل کوتیل» رئیس صنایع هوافضای ترکیه بیهوده نگفته بود که «توافق جدید باعث تقویت بیشتر روابط دوستانه با قزاقستان برادر خواهد شد».

این پهپاد ترکیه‌ای از نظر خصوصیات به پهپادهای آمریکایی نزدیک است، زیرا توان پرواز در ارتفاع 9 هزار متر دارد، می‌تواند بیش از 30 ساعت در پرواز باشد و با وزن هزار و 700 کیلوگرم توانایی حمل بمب یا موشک 350 کیلوگرمی را دارد. چنین وسیله‌ای واقعاً برای حل مشکلات بزرگ از جمله مشکلاتی که ماهیت تهاجمی دارند، طراحی شده است.

بدیهی است که ترکیه نئوعثمانی با انتقال دانش خود به نخبگان حاکم قزاقستان، به دنبال وابسته کردن به خود از لحاظ فنی است. علاوه بر خط  تولیدی «آنکا»، برنامه‌هایی برای راه اندازی کارخانه تولید خودروهای زرهی ترکیه وجود دارد و پیشنهادات جدیدی برای افزایش خرید انواع دیگر سلاح و تجهیزات در حال بررسی قرار دارند زیرا مونتاژ، خرید قطعات یدکی، آموزش پرسنل فنی مطابق با استانداردهای ناتو، نیروهای مسلح قزاقستان را با ارتش ترکیه و مجتمع نظامی صنعتی نزدیکتر و آن را وابسته «آنکارا» می‌کند.

باید گفت که این گونه تسلیحات به همراه دو فروند هواپیمای شناسایی آمریکایی خریداری شده مجهز به تجیهزات ردیابی ویژه به وضوح در آینده به طور بالقوه علیه روسیه و چین هدایت می‌شوند. زیرا نیاز به چنین پهپادها و تجهیزات ضربتی مطابق با استانداردهای ناتو به یک کشوری با اهداف کاملا دفاعی، در چیست؟

این امر بلافاصله به حفاظت از میادین نفتی که سه دهه است توسط شرکت‌های آمریکایی و اروپایی توسعه می‌یابند و همچنین مسیر حمل و نقل برای صادرات مواد خام قزاقستان را از طریق دریای خزر با دور زدن خاک روسیه، به یاد می‌آورد.

تجهیز مجدد ارتش قزاقستان با چنین سرعتی به همین منظور صورت می‌گیرد و موضوع افزایش آن، آموزش کادر افسری توسط متخصصان آمریکایی و ترک تحت بررسی است.

و اکنون به موازات ایجاد «ارتش توران»، 10 می اولین قطار حامل محصولات چینی به سمت اتحادیه اروپا از طریق خاک قزاقستان و با دور زدن روسیه راه اندازی شد. اپراتور اصلی آن شرکتی از فنلاند است که قرار است به زودی به ناتو بپیوندد.

این تنها اولین قطار آزمایشی بود و قطار بعدی که 25 می راه اندازی شد، از قبل تا انتها پر شده بود. بدیهی است اکنون این مسیر جدید از چین که از طریق قزاقستان، آذربایجان، گرجستان و رومانی عبور می‌کند و به اروپای مرکزی ختم می‌شود، به طور فعال آزمایش خواهد شد.

باید گفت که این خط ریلی تنها به موازات کریدور شرق – غرب ترانس خزر است که بیانیه آن در اول آوریل سال جاری در تفلیس توسط طرف‌های گرجستان، قزاقستان، ترکیه و آذربایجان امضا شد.

بنابراین توافقنامه همکاری نظامی نوعی پیمان و فراتر از یک توافق معمولی است و روند تغییر جهت گیری ژئوپلیتیک نهایی قزاقستان از طریق ترکیه به غرب را تثبیت می‌کند. 

از این رو، ظهور «ناتوی ترک» در آسیای مرکزی با مشارکت قزاقستان و ازبکستان در آینده نزدیک با فعال شدن تندروهای طرفدار آمریکا در افغانستان بیش از پیش آشکار و محتمل است.