چرا ماجرای واردات کالا‌های خارجی موجب انتقاد رهبر انقلاب شد؟

به گزارش حلقه وصل: رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار روز شنبه بیستم اردیبهشت ۱۴۰۴ با کارگران، با اشاره‌ای صریح و هشدارآمیز، تصمیم اخیر یکی از نهادهای اجرایی مبنی بر لغو ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه داخلی را مورد انتقاد قرار دادند. ایشان فرمودند: من شنیدم اخیراً یکی از دستگاه‌ها اعلام کرده که ممنوعیت ورود محصولات دارای مشابه داخلی، ممنوعیتش برداشته شد. چرا برداشته بشود؟ چرا برداشته بشود؟ آن چیزی که در داخل تولید می‌شود، آن را ترویج کنید. اگر کیفیتش خوب نیست، سعی کنید روی کیفیت کار بشود.

این سخنان، بار دیگر جایگاه راهبردی تولید داخلی در منظومه فکری رهبر انقلاب برجسته ساخت و لزوم حمایت جدی از تولیدکنندگان داخلی را به‌عنوان یک ضرورت اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی یادآور شد.

نقد تصمیمات اجرایی و چالش واردات بی‌ضابطه
لغو ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه داخلی، در ظاهر می‌تواند با توجیهاتی مانند رقابت‌پذیری، افزایش کیفیت یا پاسخ به نیاز مصرف‌کننده توجیه شود، اما در بستر اقتصاد ایران که با مسائل متعددی چون تحریم، رکود صنعتی، بیکاری ساختاری و ظرفیت‌های بلااستفاده مواجه است، این تصمیم می‌تواند آثار مخربی به‌همراه داشته باشد. واردات بی‌ضابطه، به‌ویژه در شرایطی که تولیدکنندگان داخلی توان پاسخگویی به نیاز بازار را دارند، به تضعیف صنعت ملی، افزایش بیکاری و خروج ارز از کشور منجر خواهد شد.

رهبر انقلاب در ادامه بیانات خود نیز تأکید کردند: بنده اینجا چند سال قبل از این راجع به خودرو که می‌گفتند خودروهای داخلی مصرف بنزینش چنین است، فلان است، من گفتم خب اگر جوان‌های ما می‌توانند در حال محاصره‌ی اقتصادی و محاصره‌ی علمی که صاحبان دانش در دنیا درها را به روی دانشمند ایرانی و دانشجوی ایرانی می‌بندند، در این حالت دانشمند ایرانی می‌آید کارهای بزرگی را انجام می‌دهد که دشمنش می‌گوید «من به احترام این کار بلند می‌شوم می‌ایستم»، تعجب می‌کند، اگر جوان ایرانی می‌تواند آن جور موشکی تولید کند، آن جور سلاحی تولید کند، آن جور محصولی تولید کند، خب ‌ خودرویی هم تولید کند که مصرفش کمتر باشد، تولیدش بهتر باشد. روی این کار کنید، روی این تکیه کنید. آن کاری که آسان‌تر هست این است که بگوییم خیلی خب، راه را باز کنیم از خارج وارد بشود. این به ضرر کشور است، این به ضرر جامعه‌ی کارگری است، به ضرر کل کشور است.

این سخنان، نقد صریح بر سیاست‌هایی است که به‌جای ارتقاء سطح کیفی تولید داخل، راه را برای واردات آسان هموار می‌کنند و مسیر مقاومت اقتصادی را مسدود می‌سازند.

تقویت تولید داخلی؛ شرط لازم برای استقلال اقتصادی و بازدارندگی در برابر تحریم‌ها
وابستگی به واردات، بویژه در کالاهای اساسی یا دارای قابلیت تولید داخلی، کشور را در معرض آسیب‌پذیری شدید قرار می‌دهد. تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر نشان دادند که هرگونه وابستگی می‌تواند به ابزاری برای فشار و باج‌خواهی بین‌المللی بدل شود. در چنین شرایطی، حمایت از تولید داخلی نه‌فقط یک انتخاب اقتصادی، بلکه ضرورتی امنیتی و راهبردی است.

کشورهایی که توانستند با اتکا به توان داخلی، وابستگی خود را کاهش دهند، در برابر تحولات جهانی مقاومت بیشتری نشان دادند. از این منظر، ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه داخلی، بخشی از راهبرد ملی برای حفظ استقلال اقتصادی است.

تجربیات بین‌المللی در حمایت از تولید داخلی
یکی از کشورهایی که در خصوص حمایت از تولیدات داخلی اش بسیار کوشیده، آلمان است. این کشور که در حال حاضر پنجمین اقتصاد دنیا محسوب می شود به حدی برای حمایت از تولیدات داخلی اش برنامه ریزی کرده است که حتی بحران های مالی سال های اخیر همچون بحران مالی سال 2008 غرب و اروپا نیز نتوانست آلمان را از پا در بیاورد. بلکه برعکس در آن دوره آلمانی ها بر خلاف دیگر کشورهای اروپایی که با مشکل بیکاری مواجه بودند، کارگران شان را به جای اخراج کردن به دوره های آموزشی مهارت آموزی اعزام می کردند.

انگلستان هم در زمره کشورهایی است که شواهد تاریخی نشان می دهد دولت در حمایت از صنایع داخلی اش کوشش بسیار کرده است. این در حالی است که این کشور در قرن شانزدهم مهد اقتصاد سرمایه داری جهان شناخته می شد و دولت برای حمایت از تولید داخلی می بایست بر خلاف اصول سرمایه داری عمل می کرد.

فرانسوی هم بهترین سیاست برای حمایت از تولید داخلی شان را در فرهنگ سازی برای مردم شان دیده اند. به طوری که با راه اندازی کمپین و پخش فیلم مستند تلاش کردند تا شهروندان این کشور ترغیب به خرید کالای فرانسوی شوند. اجرای این سیاست در قالب کمپینی با عنوان «خرید کالای صد درصد فرانسوی» سبب شد تا در همان سال اول بخش زیادی از کارخانه های تولید کننده محصولات با دوام که در معرض فشار بودند مجدد خط تولیدی شان را احیا کنند.

کره جنوبی، در دهه‌های پایانی قرن بیستم، با اجرای سیاست‌های شدید حمایتی از صنایع نوپای خود، بویژه در حوزه الکترونیک و خودروسازی، توانست شرکت‌هایی مانند سامسونگ، ال‌جی و هیوندای را به برندهای جهانی تبدیل کند. این کشور نه‌تنها با تعرفه‌گذاری سنگین بر واردات مشابه داخلی، بلکه با اعطای وام‌های ارزان‌قیمت، یارانه‌های تولید و برنامه‌ریزی آموزشی گسترده، بنیان‌های صنعتی خود را تقویت کرد.

چین نیز با اعمال کنترل شدید بر واردات، حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی، انتقال فناوری و بومی‌سازی تدریجی، امروز به قطب صنعتی جهان تبدیل شده است. ترکیه، با تمرکز بر صادرات‌محوری و حمایت از برندهای ملی، به‌ویژه در صنایع غذایی، نساجی و خودروسازی، توانسته وابستگی خود را کاهش دهد و تولیدکنندگان داخلی را رقابت‌پذیر سازد.

نقش دولت در مهندسی کیفیت محصولات داخلی
یکی از نکات کلیدی در بیانات رهبری، تأکید بر ارتقاء کیفیت به‌جای توجیه واردات است. دولت می‌تواند از طریق سیاست‌های هوشمندانه، کیفیت محصولات داخلی را بهبود بخشد. 

به گفته محسن صحرایی استاد دانشگاه وضع استانداردهای اجباری برای کیفیت و مصرف انرژی محصولات داخلی، حمایت هدفمند از شرکت‌های دانش‌بنیان برای طراحی صنعتی، تحقیق و توسعه، استفاده از ابزار مالیاتی برای تشویق به نوآوری و بهبود کیفیت و همکاری با دانشگاه‌ها برای انتقال فناوری و به‌روزرسانی فرآیندهای تولید از جمله راهکارها برای رسیدن به این هدف مهم است در نهایت از بیانات رهبر معظم انقلاب می توان اینگونه  برداشت کرد که کیفیت مطلوب، نه از مسیر رقابت با واردات بلکه از مسیر اعتماد به نیروی انسانی داخلی و حمایت هوشمندانه از تولید حاصل خواهد شد.

سید محمد حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتگو با فارس تاکید کرد که بیانات رهبر معظم انقلاب، فراتر از یک نقد موردی، حامل پیام راهبردی بزرگی برای سیاست‌گذاران کشور است، این پیام که بدون تولید قوی، استقلال ملی معنا ندارد. تسهیل واردات، دردی از اقتصاد کشور دوا نمی‌کند و تنها به تضعیف صنایع داخلی، بیکاری و وابستگی بیشتر منجر می‌شود. راه‌حل، تکیه بر نیروی انسانی خلاق، ارتقاء کیفیت،

سیاست‌گذاری هوشمند و ایستادگی در برابر فشارهای داخلی و خارجی است. این راه، راه دشوار اما عزتمندانه ملت ایران است.