حوزه علمیه مأمور به تولید نظامات خانواده‌محور شد

به گزارش حلقه وصل: محدث تک‌فلاح در یادداشتی نوشت: یکی از برجسته‌ترین محورهایی که رهبر معظم انقلاب در پیام راهبردی خود به مناسبت بازتأسیس حوزه علمیه قم بر آن تأکید فرمودند، نقش حوزه در تولید و تبیین نظامات اجتماعی است؛ نقشی بنیادین که فراتر از آموزش‌های سنتی و رایج حوزه است و مطالبه‌ای است از کلان‌ترین سطح نظام برای حوزه.

ایشان در تبیینی دقیق از کارکرد اجتماعی حوزه فرمودند:
«حوزه برخلاف آنچه این ادبیّات نشان میدهد، صرفاً یک مؤسّسه‌ی تدریس و تدرّس نیست، بلکه مجموعه‌ای از علم و تربیت و کارکردهای اجتماعی و سیاسی است.»

و در ادامه، از جمله مهم‌ترین کارکردهای حوزه را چنین برشمردند:
«مرکز تولید و تبیین اندیشه‌ی اسلام در باب نظامات اجتماعی؛ از نظام سیاسی و شکل و محتوای آن، تا نظامات مربوط به اداره‌ی کشور، و تا نظام خانواده و روابط شخصی، بر اساس فقه و فلسفه و منظومه‌ی ارزشی اسلام.»

بی‌تردید، خانواده به‌عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی، در این منظومه جایگاهی ویژه دارد؛ نهادی که اگر از دیدگاه اسلام و فقه اصیل بازخوانی و تقویت نشود، میدان را برای القائات مخرب تمدن مادی باز خواهد گذاشت.

رهبر انقلاب در این‌باره فرمودند:
«امروز نمونه‌های آشکار و کامل‌شده‌ی این بنای کج‌نهاد را در کشورهای غربی و دنباله‌روان آنها می‌بینیم... کشاندن فساد جنسی به داخل خانواده‌ها و تا کودکان و نونهالان...»

این هشدار روشن، مسئولیتی مضاعف برای حوزه‌ها در قبال نظام خانواده ایجاد می‌کند؛ نظامی که امروز بیش از همیشه نیازمند تبیین مبنایی، فقهی و تمدنی است.

ایشان در جای دیگری، عمق و جامعیت وظیفه حوزه را چنین صورت‌بندی کرده‌اند:
«امروز با تشکیل نظام سیاسی اسلام، سؤال اصلی، چگونگی نگاه کلان شارع به ابعاد فردی و اجتماعی زندگی بشر و پایه‌های اصولی آن است... فتوای فقیه در هر مسئله باید نشان‌دهنده‌ی بخشی از این نگاه کلان باشد.»

و این یعنی ضرورت شکل‌گیری فقه نظامات اجتماعی و نه صرفاً فقه فردی و عبادی.

بخش مهمی از این پویایی فقه، نیازمند نوسازی در شیوه‌های تعلیم و تربیت طلبه است. ایشان با تأکید بر آموزش مهارت‌های نرم و رسانه‌ای، حوزه را چنین خطاب می‌دهند:

«رساندن پیامی که به‌روز و پُرکننده‌ی خلأ و برآورنده‌ی هدف دین باشد، حتماً نیازمند آموزش و فراگیری است... لازم‌ترین دانستنی‌های دینی متناسب با وضع فرهنگی و فکری روز را به صورت بسته‌های مناسب اندیشه و فرهنگ نسل جوان و نوجوان و خانواده‌ها تدوین نماید.»

این بیانات، دعوتی است به همه اهل حوزه برای تحقق فقه پویا، فقهی که واقعیت‌های زندگی اجتماعی را ببیند، پاسخ دهد و آینده را نیز طراحی کند.

در این میان، بانوان نیز نقش خاص خود را دارند. رهبر انقلاب در دیدار اخیر با بانوان، ضمن اشاره‌ای کم‌سابقه به مرجعیت زنان در مسائل خاص فقهی، فرمودند:
«آن وقت‌ها که در حوزه‌ی علمیّه بودیم، یادم نمی‌آید که زنی به مرتبه‌ی اجتهاد فقهی رسیده باشد، [امّا] امروز خوشبختانه زنهایی که مجتهدند، به اجتهاد فقهی رسیده‌اند کم نیستند. بنده حتّی معتقدم بسیاری از مسائل زنانه که موضوعش زنان هستند و مردها درست موضوع را تشخیص نمی‌دهند، باید خانمها از مجتهد زن تقلید کنند.»

در عصری که دشمن در حال مهندسی فرهنگی علیه نهاد خانواده است، حضور بانوان مجتهده در صحنه فقه پویا، فرصتی کم‌نظیر برای دفاع تمدنی و بازسازی نظام خانواده از منظر اسلام ناب خواهد بود.

همان‌گونه که ایشان فرمودند:
«توجّه کنیم که دشمن هم بیکار نیست، دشمن هم مشغول طرّاحی است.»

امروز بیش از همیشه، حوزه نیازمند بازخوانی جایگاه خود به‌عنوان مرکز تبیین نظامات اجتماعی است؛ حوزه‌ای که اگر به وظیفه تمدنی خود عمل کند، نه‌تنها نهاد خانواده را احیا خواهد کرد، بلکه طلایه‌دار ساخت تمدن اسلامی نیز خواهد بود.