حلقه وصل: در سایه غفلت و بیبرنامگی دستگاههای فرهنگی، علیالخصوص نهادهای مرتبط با کودکان و نوجوانان، تبلیغات پررنگ و لعاب برخی موسسات سودجو در این زمینه به فراوان یافت میشود که علاوه بر کسب سود فراوان برای این موسسات، پیشنهادهایی را روی میز والدین کودکان و نوجوانان دانش آموز قرار میدهد که مستقیما بر سبک زندگی این قشر موثر است و حتی میتوان آن را در راستای برنامه دشمن در جنگ نرم تحلیل و بررسی کرد.
«جام جم» در شماره امروز(سهشنبه) خود به سوژه مهمی پرداخته که طی آن برخی موسسات اقدام به ثبتنام و اعزام کودکان و نوجوانان به اردوگاههایی در كانادا، آمریكا، انگلیس، سوئیس، سوئد، مالزی میکنند و جالب آنکه برای این نوع اعزام محدودیت خاصی وجود ندارد و دختران و پسران به بهانه یادگیری زبان انگلیسی، تابستان خود را با برنامههایی همچون كوهنوردی، صخرهنوردی، قایقرانی، شنا، تنیس و بازدید از جاذبههای گردشگری میگذرانند.
شرایط فرهنگی و اجتماعی رایج در چنین اردوگاههایی قاعدتا با ارزشهای خانوادههای ایرانی حتی اگر پایبندی چندانی به عقاید مذهبی نداشته باشند، فاصله بسیار زیادی دارد.
* شهریه اردوگاه؛ از ۲۰ تا حدود ۱۸۰ میلیون تومان!
اردوگاههای تابستانی همانقدر كه ظاهر جذابی دارند، شهریهشان نیز بالاست؛ از حدود ۲۰ میلیون تومان برای اردوگاه یكماهه در مالزی گرفته تا حدود ۱۸۰ میلیون تومان برای اردوگاه هشت هفتهای در سوئیس. البته این مبالغ به جز هزینه روادید و بلیت هواپیماست كه به صورت جداگانه از سوی شركتهای اعزامكننده به این اردوگاهها تهیه میشود. این شركتها در قالب آژانسهای گردشگری یا موسسات اعزام دانشجو به خارج از كشور خود را به عنوان نمایندگان كالجهای معتبر برگزاركننده اردوگاههای تابستانی معرفی میكنند.
* اردوگاههای انگلستان محبوب ایرانیها
در این میان به نظر میرسد اردوگاههایی كه در انگلستان برگزار میشود، جزو پرطرفدارترین اردوگاهها برای خانوادههای ایرانی است. خبرنگار «جام جم» در نقش والدینی كه علاقهمند به اعزام دختر ۱۵ ساله خود به اردوگاههای تابستانی انگلیس است با آگهی مربوط به یكی از این اردوگاهها تماس گرفت و خانمی كه تماس تلفنی را جواب میدهد، با آب و تاب تعریف میكند كه اردوگاه تابستانی آنها از سوی كالجی مشهور در یكی از شهرهای اشرافینشین و خوشآبوهوای انگلستان برگزار میشود. وی همچنین میگوید در این اردوگاه در كنار آموزش زبان، روزانه حداقل سه برنامه ورزشی یا تفریحی هم برای كودكان و نوجوانان در نظر گرفته شده است و علاوه بر این، شبها نیز بچهها میتوانند در برنامههای فرهنگی و هنری كه در سالن آمفیتئاتر كالج برگزار میشود، شركت كنند. آنطور كه او میگوید، محدوده سنی لازم برای شركت در این اردوگاه ۹ تا ۱۷ سال است. همچنین یكی از مهمترین شرایط ثبتنام در این اردوگاهها نیز ارائه مدارك شغلی و سند ملكی است. شهریه اردوگاه نیز برای دو هفته ۳۵۰۰ پوند است و البته خانوادهها میتوانند با پرداخت ۱۱۰۰ پوند به ازای هر یك هفته بیشتر، مدت زمان حضور فرزندانشان در اردوگاه را تا پنج هفته هم تمدید كنند.
* اشرافیبازی در سرزمین پولدارها
سوئیس نیز یكی از دیگر كشورهایی است كه اردوگاههای تابستانی زیادی در آن برگزار میشود. این بار نیز در قالب پدر و مادری كه قصد دارند پسر ۱۴ سالهشان را به یك اردوگاه تابستانی اروپایی بفرستند، با آگهی مربوط به یكی از این اردوگاهها تماس میگیریم. مرد جوانی كه تلفن پاسخ میدهد، سعی میكند با لحنی جذاب از امكانات موجود در اردوگاهشان تعریف كند و میگوید: این اردوگاه از سوی یك مؤسسه زبانآموزی در منطقه لزین سوئیس برگزار میشود. جایی كه به گفته مردجوان، منطقهای كوهستانی و جنگلی است كه جاذبههای گردشگری بسیار زیبایی دارد، اما با این حال مسؤولان اردوگاه آخر هفتهها بچهها را به بازدید از دیگر شهرهای سوئیس از جمله برن و لوزان نیز میبرند.
در اردوگاه تابستانی سوئیسی هم مانند اردوگاه انگلیسی، در طول هفته صبح تا ظهر به آموزش زبان اختصاص مییابد. با این تفاوت كه در این اردوگاه نه تنها زبان انگلیسی، بلكه زبانهای آلمانی و فرانسوی هم آموخته میشود و بچهها میتوانند هر كدام را كه خواستند، انتخاب كنند. برای بعدازظهر بچهها هم برنامههای تفریحی مختلفی مثل تئاتر، نقاشی، مجسمهسازی، آشپزی، بولینگ، بیلیارد و دوچرخهسواری در نظر گرفته شده است.
طبیعتا این برنامهها هزینه بالایی نیز روی دست خانوادههای كودكان و نوجوانان شركتكننده میگذارد. هزینهای كه بر حسب مدت زمان حضور بچهها در اردوگاه متفاوت است، از ۳۹۵۰ یورو برای دو هفته گرفته تا
۱۲هزار و ۴۰۰ یورو برای هشت هفته.
* از احساس استقلال تا برگزاری کلاس رقص!
«سبك زندگی كانادایی و ارزشهای این كشور در كانون توجهات فعالیتهای اردوهای تابستانی است، این اردوها محیطی را برای فرزندان شما فراهم میكند تا احساس استقلال و رشدیافتگی در آنان تقویت شود. اردوهای ما مملو از فعالیتهای سرگرمكننده، خلاق و آموزشی است؛ از جمله كوهنوردی، قایقرانی، آموزش كامپیوتر و رقص.»
این بخشی از متن آگهی تبلیغاتی یك اردوگاه تابستانی در كاناداست. در واقع، جملاتی از این دست اصولا كلیدواژه تبلیغات بیشتر اردوگاههای تابستانی است. جملاتی كه نشان میدهد یكی از اهداف اصلی برگزاری این اردوگاهها ترویج سبك زندگی و نمادهای فرهنگی كشورهای برگزاركننده در میان كودكان و نوجوانان شركتكننده است. برای مطمئن شدن از این موضوع با شماره درجشده در این آگهی تماس میگیریم و بعد از پرسش و پاسخهای معمول درباره هزینه، شرایط و نوع كلاسها میپرسیم كه معمولا بیشتر شركتكنندگان این اردوگاه از چه كشورهایی هستند؟ در این میان پاسخ جالبی را میشنویم: «علاوه بر ایران، هر سال بچههای زیادی از كشورهای عربستان، كویت، امارات، هند و دیگر كشورهای آسیایی به این اردوگاه اعزام میشوند. البته از كشورهای اروپایی هم كودكان و نوجوانانی میآیند، اما چون این بچهها در كشورهای خود نیز چنین فضاهایی را زیاد تجربه میكنند، خانوادههایشان بیشتر ترجیح میدهند آنها در وطن خود به اردوگاههای تابستانی بروند.»
این مهمترین نكتهای است كه مسؤولان فرهنگی و آموزشی ما باید به آن توجه كنند، چراكه در كشور ما تا حدود زیادی از برگزاری برنامههای شاد و جذابی كه بتواند اوقات فراغت كودكان و نوجوانان را به خصوص در فصل تابستان پر كند، غفلت شده است. اساسا در شهرهای مختلف ایران فضاهایی كه در آن بتوان برای چند هفته اردوگاه تابستانی ویژه كودكان و نوجوانان برگزار كرد، یا وجود ندارد یا سالهاست از آن بهدرستی استفاده نمیشود. برخی مؤسسات دولتی یا خصوصی نیز كه برای پر كردن اوقات فراغت تابستان بچهها برنامهریزی میكنند، بیشتر برنامههایشان به كلاسهای تكراری و نهچندان جذاب محدود است.
البته نباید فراموش كرد همین كلاسهای تابستانی نیز مخصوص فرزندان خانوادههایی است كه دستشان به دهانشان میرسد. اردوگاههای تابستانی خارجی نیز ویژه آن دسته از بچههایی است كه خانوادههای آنها یا پولشان از پارو بالا میرود یا سعی میكنند هر طور شده، خود را بسیار مرفه نشان دهند. وگرنه، صحبت از اوقات فراغت تابستان كودكانی كه خود آموزش و پرورش نیز هنوز در تامین سقف بالای سر كلاسهای آنها مانده است، جز یك شوخی تلخ به نظر نمیرسد.