رویکردی جدید برای تشخیص دیابت

دانشمندان با یک زیست‌نشانگر خون می‌خواهند دیابت را قبل از بروز علائم تشخیص دهند.

به گزارش حلقه وصل، محققان نوعی قند خاص به نام ۱.۵-anhydroglucitol را در خون کشف کرده‌اند که با تضعیف سلول‌های پانکراس و ابتلا به دیابت ارتباط دارد.

ابتلا به دیابت نوع ۲ می‌تواند چندین سال طول بکشد و اگر زود تشخیص داده شود، به یک بیماری قابل پیشگیری تبدیل می‌شود. حالا محققان دانشگاه ژنو سوئیس در تحقیق جدیدی نشان داده‌اند که می‌توان از یک نشانگر زیستی خاص برای شناسایی بیماران در مسیر ابتلا به دیابت استفاده کرد؛ بیمارانی که هنوز علائمی از خود نشان نداده‌اند.

در حال حاضر پزشکان اغلب سطح قند خون بیماران را اندازه‌گیری می‌کنند. زمانی که سطح قند خون افراد بالا باشد، اما همچنان با محدوده رسمی دیابت نوع ۲ فاصله داشته باشد، می‌توان بیماری به نام «پیش دیابت» را تشخیص داد. با این حال، تمام بیماران مبتلا به پیش دیابت به دیابت نوع ۲ مبتلا نمی‌شوند. در واقع تنها حدود ۵۰ درصد از افرادی که به پیش دیابت مبتلا شده‌اند، پس از گذشت ۱۰ سال به دیابت مبتلا خواهند شد.

یکی از مشخصه‌های پاتولوژیک اصلی دیابت، اختلال در ترشح انسولین از سلول‌های بتا در پانکراس است. با پیشرفت دیابت نوع ۲، سلول‌های بتا آسیب قابل توجهی می‌بینند و زمانی که بیماری به وضوع قابل تشخیص باشد، بیماران تقریبا نیمی از این سلول‌های حیاتی را از دست می‌دهند.

«پیر ماکلر»، محقق اصلی این پژوهش توضیح می‌دهد: «تشخیص انتقال از پیش دیابت به دیابت کمی پیچیده است، زیرا وضعیت سلول‌های آسیب‌دیده که در مقادیر بسیار کمی در پانکراس پراکنده شده‌اند، بدون تحقیقات غیر تهاجمی غیرممکن است؛ بنابراین ما یک استراتژی جایگزین را انتخاب کرده‌ایم: یافتن مولکولی که سطح آن در خون با عملکرد این سلول‌های بتا مرتبط باشد تا به‌طور غیرمستقیم بتوان تغییر آن‌ها را در مرحله پیش دیابت و قبل از ظاهر شدن هر علامتی تشخیص داد.»

به طور خلاصه، ماکلر در تحقیقات خود به جای ردیابی پیش دیابت با نگاهی ساده به سطح گلوکز خون افراد، به دنبال یافتن نشانگر زیستی بود که ضعیف شدن سلول‌های بتا پانکراس را نشان می‌دهد. محققان با اسکن هزاران نشانگر زیستی مولکولی مختلف در موش‌های آزمایشگاهی دیابتی، نوعی قند خاص به نام ۱.۵-anhydroglucitol را بررسی کردند.

آن‌ها در این مطالعه جدید با انجام چندین تجزیه و تحلیل مختلف توضیح می‌دهند که سطوح پایین ۱.۵-anhydroglucitol می‌تواند با کمبود سلول‌های بتای پانکراس مرتبط باشد.

طبق توضیحات ارائه شده، افراد دیابتی در مقایسه با افراد غیر دیابتی سطح کمتری از ۱.۵-anhydroglucitol در خون خود دارند. اما شاید جالب‌تر از همه، این باشد که محققان با بررسی تغییرات سطح خون در بیماران تحت عمل جراحی، ارتباط بین ۱.۵-anhydroglucitol و سلول‌های بتا را تایید کرده‌اند.

یافته‌های اولیه این مطالعه مطمئنا بسیار امیدوارکننده هستند، اما هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود تا استفاده از این رویکرد برای تشخیص دیابت توسط پزشکان مورد استفاده قرار گیرد. ماکلر و همکارانش اکنون در نظر دارند تا ۱.۵-anhydroglucitol را در گروه بزرگ‌تری از بیماران در مراحل مختلف بیماری بررسی کنند.