سرراست‌ترین تعریف از نیهیلیسم

به گزارش حلقه وصل: دکتر وحید یامین‌پور در یادداشتی نوشت: اگر سر سفره کسی به شما بگوید «سدیم کلراید را بده» چه می‌کنید؟ نمک همان NaCl است. همانطور که باران، H2o. اما ما «نمک» را برای توصیف چهره و لحن و حتی دست به‌کار می‌بریم؛ میگوییم چهره نمکین، یا بانمک و... همانطور که اسم فرزندمان را باران می‌گذاریم. نه آنگاه که چهره و لحن کسی را بانمک توصیف می‌کنیم و نه آنگاه که دختر بچه‌ای را باران صدا میکنیم، به جدول مندلیف و عناصر و خواص آنها توجهی نداریم. ما در جهان زبان خود، در اُنس و قرب چیزها درکی شاعرانه از آنها داریم ولی برای کسی که جهانش با تکنولوژی نظم گرفته و صورتبندی شده، این معانی که هایدگر آنها را تفکر شاعرانه می نامد، غایب میشود. ما بواسطه تکنولوژی، از جهان شاعرانه بیرون افتاده‌ایم و جهان برای ما سرد شده است.

حالا حتی «مادر» که شاعرانه ترین چیز زندگی است، به «جنس مونثی که ما را زاییده» فرو کاسته شده و «عسل» که استعاره شیرین‌ترین چیزهاست، به ماده‌ای چسبان حاوی فلان آنزیم که ** ***** یک حشره بیرون آمده تحویل میشود. بودن ما در جهان، بودن «با» چیزهاست و این چیزها در زبان ما پیدا و معنادار هستند. ما کنار چیزها حضور داریم و با آنها مانوسیم قبل از آنکه هر کدام از آنها را بواسطه چیزی مثل ذهن خودبنیاد شناسا و بر اساس دانسته‌های پیشین خود از جغرافیا و زیست‌شناسی و فیزیک و... به عنوان ابژه شناسایی مورد تحلیل قرار دهیم.

ما آنگاه که شاعرانه زندگی میکنیم انسان‌ها و چیزها را دوست می‌داریم چون در متن یک داستان هستیم. درک تکنولوژیک به همان اندازه که انسان را در موضع فاعل خودبنیاد شناسا قرار میدهد، امکان دیدن زیبایی و شنیدن داستان را از انسان می‌گیرد و جهان را سرد میکند. عشق، امکان دیدن زیبایی و شنیدن داستان جهان است.

به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست
عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
(سعدی)

به تعبیر دیگر درک تکنولوژیک از عالم، حضور ما در عالم را منتفی می‌کند. ما «غایب» میشویم. درک تکنولوژیک، چیزهای پیرامون ما را ناپدید می‌کند و ما معلق و بی‌خانمان میشویم. این سر راست ترین تعریفی است که می‌توان از نیهیلیسم ارائه کرد.