تهران: حسینجانی: قیصر امین‌پور نیمی از بار شعر معاصر ایران را به دوش کشید/ صفوی: بسیجی واقعی اهل بصیرت، فکر و عمل است

به گزارش حلقه وصل، آیین رونمایی از ترجمه انگلیسی گزیده اشعار قیصر امین‌پور، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و بررسی هرمنوتیک خدا و قرآن در شعر فارسی با نام «فقه الله اکبر» ظهر روز گذشته با حضور محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری و حجت‌الاسلام سید سلمان صفوی مدیر آکادمی مطالعات لندن در حوزه هنری برگزار شد.

بر اساس این گزارش مومنی شریف در ابتدای این نشست ضمن اشاره به فرارسیدن اربعین حسینی(ع) اظهار داشت: فضای کشور و منطقه حسینی(ع) است و نام حضرت سیدالشهدا(ع) و ذکر نام ایشان به مشام می‌رسد. ان‌شاءالله بتوانیم از این فضا بهره‌مند شویم.

وی ضمن بیان اینکه مدت‌هاست جناب سلمان صفوی را می‌شناسم، او از افرادی است که به ادبیات و هنر انقلاب توجه دارد و کتابی که منتشر کرده ازجمله آثار باارزش است، گفت: ما انقلابی با عظمت بزرگ داشتیم که نامش در منطقه شناخته‌شده است. ازاین‌رو باید آثاری در این زمینه هم تألیف و معرفی شود تا آنچه در حوزه ادب و هنر انجام گرفته نمایان شود. خوشبختانه مدت‌هاست به این حوزه توجه شده و آقای سلمان صفوی، بزرگان ادبی را به جهانیان می‌شناسانند.

وی با اشاره به ترجمه انگلیسی گزیده اشعار قیصر امین‌پور، طاهره صفارزاده و سلمان هراتی خاطرنشان کرد: اینها سه تن از سرچشمه‌های شعر انقلاب هستند که روز گذشته سالروز درگذشت امین پور بود. اما در مورد سلمان هراتی باید بگویم چند سال پیش جلسه‌ای برگزار شد و در آن جلسه عنوان کردم که بسیاری از ویژگی‌های شعر و هنر انقلاب در اشعار سلمان وجود دارد، اما در مورد خانم صفارزاده هم باید عنوان شود که تأثیر قرآن نه‌تنها در اندیشه و زبان، بلکه در زندگی ایشان نمود داشت.

مؤمنی شریف بابیان اینکه همه امیدواریم با قرآن مأنوس شویم، گفت: ساختار قرآنی را در کلمات و اشعار مرحوم صفارزاده مشاهده می‌کردیم که این از معجزات قرآن است.

در ادامه سید صدرالدین صفوی، مترجم و عضو آکادمی مطالعات ایرانی در لندن به اهداف پروژه ترجمه گزیده شعر فارسی اشاره کرد و گفت: یکی از این اهداف مقابله با اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی، همچنین دیپلماسی فرهنگی است؛ چراکه ایران حامل پیام فرهنگ صلح، دیالوگ، عدالت و معنویت است.

وی گزینش، ترجمه و انتشار را سه گام موفقیت این پروژه مهم فرهنگی ـ سیاسی دانست و گفت: گام چهارم توزیع آن بین جامعه مخاطب است که دانشجویان و اساتید رشته‌های ادبیات فارسی، اسلام‌شناسی، خاورمیانه‌شناسی و ایران‌شناسی از آن دست‌اند. این امر با همکاری وزارت خارجه و رایزنی‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی میسر است، البته باید دو نسخه از این کتاب‌ها به کتابخانه مرکزی و کتابخانه‌های دانشگاه‌های معتبر 190 کشور جهان ارسال شود.

در ادامه این نشست پالیزدار معاون بین‌الملل بنیاد سعدی در جملاتی کوتاه انتشار این آثار را ارزشمند و برای فارسی‌آموزان مفید دانست.

حسینجانی مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری هم در جملاتی کوتاه ضمن اشاره به سه شاعر، طاهره صفارزاده، مرحوم امین‌پور و سلمان هراتی گفت: قیصر امین‌پور نیمی از بار شعر معاصر ایران را به دوش کشید. شاید موضوعی که موجب مانایی او شد این بود که شعرش در زندگی تجلی داشت، همین‌طور سلمان هراتی، سبک‌شناسی شعر ایران بر اساس شعر ایشان صورت گرفت، اما پس از آنها وظیفه و رسالت ما ترجمه اشعار و ادبیات معاصرمان به سایر زبان‌هاست.

وی بابیان اینکه بسیاری از چهره‌ها و شاعران مطرح جهان شاید به بزرگی شاعران ما نباشند، گفت: با معرفی و ترجمه بیشتر آثار چهره‌ها و شاعران مطرح‌مان، می‌توانیم آنها را به دنیا معرفی کنیم.

مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری به روند ترجمه در این نهاد فرهنگی اشاره کرد و گفت: یکی از موفقیت‌های تازه انتشار و برگزیده شدن گزیده شعر معاصر به زبان ارمنی است. این اثر در ارمنستان جائز جایزه ادبی شده است که نشان می‌دهد انتخاب اشعار و مترجم مناسب بوده و توانسته فحوای کلام را به مخاطب برساند.

وی در ادامه به انتشار آثار دیگر شاعران و گزیده ترجمه آثار آنها اشاره کرد و افزود: گزیده اشعار سیدحسن حسینی و دکتر شفیعی کدکنی و... در کنار دیگر شاعران 5 کتاب دیگری است که به‌زودی ترجمه و منتشر خواهد شد.

اسماعیل‌زاده نماینده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم در این مراسم گفت: ما در زمینه ترجمه آثار ادبی به زبان‌های خارجی در حوزه ادبیات کلاسیک تا حدودی بدون مشکل هستیم و اکثریت ادبیات کلاسیک ایران را می‌شناسند و خوشبختانه این نوع ادبیات چالش‌برانگیز هم نبوده است،‌اما در عرصه ادبیات معاصر شاهدیم که مخاطبان آشنایی چندانی با آن ندارند و این مسئله همواره مورد سؤال از نمایندگان فرهنگی ما بوده است، اما خوشبختانه حوزه هنری در معرفی ادبیات معاصر کشور تقریباً فعال بوده است، هرچند هنوز هم نتوانسته‌ایم ادبیات معاصر را به‌خوبی معرفی کنیم.

وی در پایان سخنان خود گفت: امیدواریم در روزهای آینده با نظر متخصصان و نهادهایی چون حوزه بتوانیم در حوزه ادبیات معاصر بتوانیم اولویت‌ها را انتخاب و مورد حمایت قرار دهیم.

عبدالملکیان از شاعران کشورمان نیز در این نشست بابیان اینکه سخن از مرحوم صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین‌پور شد، من هم به یک معنا روز و روزگارهای فراوانی را در خدمت این سه بزرگوار بوده‌ام، گفت: خانم صفارزاده اواخر دهه 40 در نشریات روشنفکری جایگاه و اعتباری ویژه داشت و شانه به شانه صفارزاده مطرح بود. او در سیر زندگی شاهد دگرگونی بود و در دهه 80 ایشان به‌شدت به دنیای اسلام و انقلاب دلبسته شد و از همان زمان رویکردش تغییر و مورد مخالفت جریان روشنفکری قرار گرفت.

به گفته وی این نشریات در آن زمان ناجوانمردانه او را بایکوت کردند، ولی خانم صفارزاده از بسیاری از مردان، مردتر بود. او در بیان نظرات و باورهایش سر سوزنی ابا نداشت و حرفش را مطرح می‌کرد.

وی در ادامه همچنین خاطره‌ای از قیصر امین‌پور که سفر حج خود را بدون آنکه به کسی اطلاع بدهد،‌به پدر و مادر سلمان هراتی هدیه داده بود، تعریف کرد و در پایان گفت: او فیش حج خود را که هدیه یکی از جوایز ادبی بود به همراه فیش دیگری که برای مادر سلمان خرید، به آنها اهدا کرد و آنها را به حج فرستاد، درصورتی‌که ما که دوستان او بودیم، وقتی به دیدار پدر سلمان رفتیم و او را با عرق‌چین سفید دیدیم، تازه متوجه شدیم که قیصر چه کار بزرگی انجام داده است. او حتی این داستان را برا یما که دوستانش بودیم مطرح نکرده بود.

موسی بیدج از مترجمان عرب‌زبان در این نشست گفت: با خانم صفارزاده مراودات بسیاری داشتیم. به منزل او می‌رفتم تا نظر او را در مورد برخی موارد جویا شوم. او بسیار خوش اخلاق بود،‌حتی یک‌بار می‌گفت از ریاست جمهوری با من تماس گرفتند تا برایم بزرگداشت ملی بگیرند، اما صفارزاده همان‌جا گفت،‌ بزرگداشت به کار نمی‌آید شما به فقرا برسید.

بیدج در ادامه بابیان اینکه مرحوم صفارزاده وظیفه شاعر را پند دادن می‌دانست،‌ادامه داد: در انتخاب برخی از اشعار ایشان تأمل داشتیم؛ چراکه معتقد بودیم دارای موعظه است، اما او در همان شعر مسر بود، اما درنهایت کار در زمان ایشان منتشر شد.

وی در ادامه خاطره‌ای هم از قیصر امین‌پور مطرح کرد.

پروفسور صفوی پیرامون ترجمه اشعار و موضوع ترجمه اظهار داشت: اصطلاح نهضت معکوس ترجمه تأکید رهبر انقلاب است و اولین بار ایشان این نظر را مطرح کردند، اما سؤال مهم این است چرا مطالب رهبری بر زمین می‌ماند؟ نهادهایی چون بنیاد ایران‌شناسی، سازمان فرهنگ و ارتباطات،‌بنیاد سعدی و...، چرا این کارها را انجام نمی‌دهند؟ آکادمی مطالعات ایرانی لندن که یک نهاد غیردولتی در لندن است، و یا حوزه هنری آیا مسئولیتش این است؟ اما سؤال این است که در حوزه هنری تفکر بسیجی حاکم است و ما شاهد مراحل اداری مختلف نیستیم، البته در این مسیر نوع فکر مهم است.

پروفسور صفوی تأکید کرد: ما امروز برای کار فرهنگی نیاز به تفکر داریم و باید دانست بسیجی واقعی اهل بصیرت، فکر و عمل است، اما متأسفانه در این کشور در حوزه ترجمه مرد عمل کم داریم. زمانی در حوزه اندیشه نظری لیست بلندبالایی آماده کردیم ولی آن کار بر زمین ماند و اجرایی نشد.

وی در ادامه گزینش اشعار را مهم و اجتهادی دانست و خاطرنشان کرد: در انتخاب اشعار و ترجمه آن برای غرب، باید مواردی موردتوجه باشد؛ چراکه ترجمه برای غرب با کشورهای عربی سرفصل‌های متفاوتی دارند.

وی با اشاره به شرایط مترجم و سخنور بودن همچنین آشنایی با نوشتن و خواندن بیان کرد: مترجم خبره باید سخنرانی و صحبت به زبان مقصد را در حد عالی بداند.

وی با اشاره به تعلیقات در این آثار تصریح کرد: می‌توان به جرأت گفت: این آثار آکادمیک هستند و در این مسیر قرار است نهایتاً 10 جلد منتشر شود رونمایی جمعی صورت گیرد.

حجت‌الاسلام سید سلیمان صفوی به کتاب فقه الله اکبر اشاره کرد و گفت: این اثر حاصل 5 سال کار تحقیقاتی است، کتاب نو و خط‌شکن است و نسبت شعریت دارد. این کتاب از دو بخش خدا در قرآن و تجلی خدای قرآنی در ادبیات عرفانی از باباطاهری تا قیصر امین‌پور تشکیل شده است؛ چراکه باید تفکر ایرانی با شعریت جهانی را نمایان کنیم.

وی در پایان سخنان خود بابیان اینکه یکی از اهمیت‌های این کتاب این است که بخشی از آثار شاعران مهم به تفسیر بررسی شده، گفت: شعر فارسی ایران در جهان بهترین است و بهترین نماینده فرهنگ،‌اندیشه و هنر ایرانی می‌تواند باشد و درعین‌حال شعر فارسی حافظه فرهنگی و هویت فرهنگی ماست.