زخم سرمایه‌داری بر فوتبال عمیق‌تر شد

اتفاقی که مدت‌ها انتظارش می‌رفت بالاخره رخ داد و تیم‌های بزرگ فوتبال اروپا تصمیم گرفتند مسابقاتی که ماه‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده بودند را رسما علنی کردند و قرار است به‌زودی این رقابت‌ها را با کمک اسپانسرها راه‌اندازی کنند. این اقدام خیلی زود با واکنش یوفا و فیفا روبه‌رو شد و این دو نهاد فوتبالی که همواره تلاش دارند تا تمامی رقابت‌های معتبر زیر نظر آنها برگزار شود، تهدید کردند که این باشگاه‌ها را با جرائم سنگینی روبه‌رو خواهند کرد. این طرح میان هواداران فوتبال نیز مخالفان و موافقان زیادی دارد. عده‌ای معتقدند حضور تیم‌های معتبر در یک تورنمنت این‌چنینی باعث بالا رفتن جذابیت و هیجان مسابقات می‌شود اما برخی دیگر می‌گویند بخشی از جذابیت رقابت‌های باشگاهی قاره‌ای در دنیا شگفتی‌سازی تیم‌های کوچک‌تر و تلاش آنها برای موفقیت برابر تیم‌های مدعی است. از سوی دیگر این طرح بیشتر با هدف درآمدزایی و سودآوری مالی برای باشگاه‌ها طرح‌ریزی شده است و لطمه جبران ناپذیری به آینده فوتبال خواهد زد.

تغییر تاریخی

این می‌تواند بزرگ‌ترین تغییر در تاریخ رقابت‌های فوتبال باشد و چهره این ورزش را برای همیشه عوض کند. طرحی که مدت‌ها شایعه آن به گوش می‌رسید و حتی در برهه‌ای گفته شد ‌مدیرانی که به دنبال تاسیس آن هستند فعلا آن را متوقف کرده‌اند اما یکشنبه‌شب خبر رسمی شدن این موضوع زلزله بزرگی در فوتبال اروپا ایجاد کرد. از رئال مادرید و منچستریونایتد به‌عنوان طراحان و پشتیبانان اصلی این طرح نام برده می‌شود و میلان، اینتر، یوونتوس، بارسلونا، اتلتیکو مادرید، آرسنال، چلسی، لیورپول، منچسترسیتی و تاتنهام دیگر باشگاه‌هایی هستند که فعلا با پیوستن به سوپرلیگ اروپا موافقت کرده‌اند. فعلا خبری از حضور دو باشگاه بزرگ آلمانی یعنی بایرن مونیخ و دورتموند در این مسابقات نیست و آنها به همراه پاری‌سن‌ژرمن هنوز برای حضور در چنین مسابقات پرحاشیه‌ای متقاعد نشده‌اند.

این 12 تیم امیدوارند تا همچنان در لیگ‌های داخلی خود حضور داشته باشند و دیدارهای سوپرلیگ را در روزهای وسط هفته برگزار کنند. با این حال ممکن است با اصرار به برگزاری چنین تورنمنتی با فدراسیون‌های کشورهای خود نیز دچار مشکل شده و درنهایت مجبور به ترک این مسابقات شوند. البته مسلما خروج این غول‌ها از لیگ‌های داخلی به‌شدت روی جذابیت آنها تاثیرگذار خواهد بود. تصور لالیگا بدون بارسا و رئال و همچنین برگزاری لیگ جزیره در غیاب 6 تیم بزرگ این رقابت‌ها غیرممکن است اما شاید در سال‌های آینده شاهد چنین تغییرات ناباورانه‌ای در فوتبال باشیم.

بی‌شک این باشگاه‌ها با برنامه‌ریزی مناسب و پیش‌بینی تمامی این واکنش‌ها و اتفاقات خود را برای این اقدام انقلابی آماده کرده‌اند و به خوبی می‌دانند که چه عواقبی در انتظارشان خواهد بود. در شرایط کنونی که دنیا درگیر کروناست آنها توانسته‌اند اسپانسرهای خوبی برای سرمایه‌گذاری پیدا کنند که حاضرند 3.5 میلیارد یورو برای این کار هزینه کنند و گفته می‌شود این مبلغ به 10 میلیارد یورو هم افزایش خواهد یافت. رقابت‌ها قرار است در دو گروه 10 تیمی به صورت رفت و برگشت برگزار شود و سه تیم برتر هر گروه راهی یک‌چهارم نهایی می‌شوند. دیدار پلی‌آف بین تیم‌های چهارم و پنجم تکلیف دو تیم دیگر حاضر در این مرحله را مشخص خواهد کرد. این باشگاه‌ها امیدوارند برای فصل آینده بتوانند مسابقات خود را استارت بزنند که البته در این راه مشکلات زیادی خواهند داشت.

از سوی دیگر حتی در برنامه‌های بلندمدت این باشگاه‌ها برگزاری تورنمنتی مشابه برای فوتبال بانوان نیز پیش‌بینی شده است و این طرح حتی می‌تواند فوتبال زنان را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

واکنش تند نویل و فرگوسن

یکی از تندترین واکنش‌ها به این موضوع را گری نویل، مدافع سابق منچستریونایتد و کارشناس کنونی فوتبال داشت که با اشاره به حضور یونایتد در بین تیم‌های حاضر در این لیگ گفت: «مالکان آمریکایی باشگاه هیچ شناختی از فوتبال ندارند و فقط به فکر درآمدزایی هستند. آنها با این اقدامات باشگاه را به نابودی می‌کشانند. در چنین تصمیماتی باید هواداران را درنظر گرفت که به نظرم بیشتر آنها مخالف چنین اتفاقی هستند. باید همه باشگاه‌ها و بازیکنان فوتبال در سراسر دنیا کنارهم جمع شده و علیه این زیاده‌خواهی باشگاه‌ها موضع‌گیری مناسبی داشته باشند.»

سرالکس فرگوسن، سرمربی سابق شیاطین سرخ نیز در واکنش به این اتفاق گفت: «صحبت درباره سوپرلیگ اروپا یعنی کنار گذاشتن بیش از 70 سال تاریخ فوتبال این قاره. من هم به‌عنوان بازیکن و هم به‌عنوان مربی لحظاتی به یادماندنی را در رقابت‌های اروپایی تجربه کردم. وقتی با تیمی مثل آبردین فاتح جام برندگان جام اروپا شدیم این اتفاق برای مردم اسکاتلند بسیار باارزش و تاریخی بود و برای باشگاهی کوچک در این کشور همچون فتح قله اورست بود. اورتون به تازگی 500 میلیون پوند برای ساخت ورزشگاه جدید خود هزینه کرده به این امید که بتواند در لیگ قهرمانان اروپا بازی کند. هواداران در سراسر دنیا عاشق این مسابقات هستند و نباید این‌گونه آن را از بین برد. من به همراه یونایتد 4 بار به فینال لیگ قهرمانان رسیدم و در تمام آنها شب‌هایی فوق‌العاده را در دیدار نهایی این تورنمنت تجربه کردیم که هیچ‌گاه فراموش نمی‌شود.»

واکنش‌ها تنها به شخصیت‌های ورزشی محدود نشده و حتی مقامات برخی کشورهای اروپایی هم دراین‌باره اظهارنظر کرده‌اند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس جزء نخستین مقاماتی بود که علیه این طرح موضع گرفت و خواستار عدم برگزاری چنین مسابقاتی شد. جانسون در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره این طرح جنجالی گفت: «اصلا دوست ندارم این پیشنهاد را ببینم و درباره آن صحبت کنم. باید به‌سرعت بررسی کنیم که چه کاری درمقابل آن می‌توانیم انجام دهیم. ما تمام امکانات خود را به‌کار خواهیم گرفت تا مانع از تحقق این ایده شویم و جلوی اجرایی شدن آن را بگیریم. به نظر من این اتفاق نه برای هواداران و نه برای فوتبال انگلیس خبر خوبی نیست و عواقب بدی به دنبال خواهد داشت. این باشگاه‌ها فقط یک برند بزرگ جهانی نیستند بلکه در شهرها و مناطق خود دارای هوادارانی هستند که تاریخ باشگاه را تشکیل می‌دهند و به نظرم چنین ایده‌ای می‌تواند به این موضوع لطمه زیادی وارد کند. در مجموع برگزاری چنین تورنمنتی صدمه سنگینی به فوتبال خواهد زد.»

برخی گروه‌های هواداری باشگاه‌ها نیز با انتشار بیانیه‌هایی باشگاه‌های خود را تهدید کرده‌اند که اگر به این مسابقات ملحق شوند آنها دست از حمایت خود برخواهند داشت و دیگر طرفدار این تیم‌ها نخواهند بود؛ چراکه تیمی که منافع مالی و درآمدزایی را به روح ورزش و ارزش‌ها و سنت‌ها ترجیح می‌دهد دیگر شایسته هواداری نیست.

واکنش باشگاه بتیس به این اتفاق نیز جالب بود. آنها در وب‌سایت خود نام سه تیم بارسلونا، اتلتیکو و رئال مادرید را از جدول مسابقات لالیگا کنار گذاشته‌اند و به این ترتیب سویا در صدر جدول قرار دارد و ویارئال و بتیس دوم و سوم هستند.

آندر هررا، هافبک اسپانیایی پاری‌سن‌ژرمن نیز از نخستین بازیکنانی است که به این اتفاق واکنش نشان داده است. او در اینستاگرامش نوشت: «من عاشق فوتبال هستم و دوست دارم وجهه عمومی آن حفظ شود. فوتبال با هواداران معنا پیدا می‌کند و از سوی دیگر رقابت تیم‌های کوچک با بزرگان آن را جذاب‌تر و دیدنی‌تر می‌کند. اگر این مسابقات سوپرلیگ اروپا اجرایی شود، تمام این رویاها به پایان می‌رسد و هواداران تیم‌های کوچک‌تر که دیگر شانسی برای عبور از سد باشگاه‌های مدعی و فتح مسابقات معتبر ندارند ناامید خواهند شد. من عاشق فوتبال هستم و نمی‌توانم درباره این وضعیت ساکت بمانم. شاید ایجاد برخی تغییرات در لیگ قهرمانان و بهتر کردن آن ایده خوبی باشد اما با کاری که تیم‌های ثروتمند می‌خواهند با فوتبال انجام دهند مخالفم.»

نه یاران طارمی به سوپرلیگ

پینتو داکاستا، رئیس باشگاه پورتو درباره شکل‌گیری رسمی سوپرلیگ اروپا که رقابت‌های باشگاهی اروپا که زیرنظر یوفا برگزار می‌شود را تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد، گفت: «تماس‌های غیررسمی از سوی مسئولان سوپرلیگ اروپا با ما گرفته شد، اما توجهی به حرف‌های آنها نکردیم. نمی‌توانیم در هر چیزی که مغایر با قوانین است، شرکت کنیم. ما در لیگ قهرمانان هستیم و امیدواریم سال‌های زیادی به رقابت در این تورنمنت ادامه دهیم.»

تهدید یوفا

از سوی دیگر ایده‌پردازان این سوپرلیگ روز گذشته از یوفا و فیفا خواستند تا با برگزاری جلساتی درباره چگونگی اجرای این ایده و همچنین همفکری برای برگزاری بهتر این مسابقات با آنها مذاکره کنند. فلورنتینو پرز، رئیس باشگاه رئال مادرید در نخستین دوره مدیریت این مجموعه را برعهده خواهد داشت و در تلاش است تا این ایده را به هر نحو ممکن اجرا کند. او می‌گوید: «هدف ما کمک به فوتبال است و می‌خواهیم جذابیت را در مسابقات بالا ببریم.» با این حال تا حد زیادی مشخص است که این مسابقات نه‌تنها برای کمک به فوتبال نیست بلکه هدف اصلی آن پرکردن بیشتر جیب این باشگاه‌ها خواهد بود.

یوفا که از برگزاری رقابت‌های لیگ قهرمانان درآمدزایی هنگفتی دارد به‌خوبی می‌داند که اجرای این ایده به معنای مرگ این تورنمنت جذاب و پرسابقه خواهد بود. تیم‌های بزرگ دیگر زمان و انگیزه کافی برای حضور در لیگ قهرمانان را ندارند و به این ترتیب یوفا نمی‌تواند اسپانسرها را راضی به ادامه سرمایه‌گذاری در چنین تورنمنتی کند. پس از انتشار خبر برپایی سوپرلیگ، یوفا به سرعت بیانیه‌ای صادر کرد و با آن به مخالفت پرداخت: «اگر این اتفاق رخ دهد ما در کنار هم برای مقابله با این پروژه متحد خواهیم بود. پروژه‌ای که تنها برای منافع و سود چند باشگاه متمول طرح‌ریزی شده است آن هم در دورانی که جوامع بشری بیش از همیشه به اتحاد و همبستگی نیاز دارد. ما تمام تدابیر لازم اعم از قضایی و ورزشی را برای مقابله با اجرای چنین ایده‌ای به‌کار خواهیم بست. فیفا و 6 فدراسیون درگیر در این مساله اعلام کرده‌اند که با برگزاری این تورنمنت، باشگاه‌های مربوطه از حضور در هر رقابت داخلی، اروپایی و جهانی منع خواهند شد و بازیکنان آنها نیز از تیم‌های ملی محروم می‌شوند.»

اگرچه این تهدیدها برای باشگاه‌ها ممکن است درنهایت اجرایی شود اما از یک سو قطعا باشگاه‌ها با بررسی تمامی عواقب کار خود چنین تصمیمی را اتخاذ کرده‌اند و از سوی دیگر لیگ‌های داخلی و حتی اروپایی بدون حضور 20 تیمی که در این مسابقات حضور خواهند داشت بی‌شک خالی از جذابیت و زیبایی قبل خواهند بود.

رسانه‌های اروپایی نیز دیروز به‌شدت برابر این ایده موضع‌گیری داشتند و تقریبا واکنشی مشابه به آن نشان دادند. گاتزتا دلا اسپورت با تیتر«سوپر نه» با آن مخالفت کرد و توتواسپورت نوشت: «کشتن فوتبال»، در فرانسه هم اکیپ با تیتر «جنگ پولدارها» به این موضوع پرداخت و معتقد بود که این ایده درنهایت به یک درگیری بزرگ بین یوفا و این باشگاه‌ها منجر خواهد شد که ضرر آن بیش از هر چیز عاید فوتبال می‌شود. جالب اینکه روزنامه‌های اسپانیایی در گوشه‌ای از صفحه یک خود به این موضوع پرداختند و این اتفاق شاید بی‌ارتباط با نفوذ پرز روی آنها به‌خصوص مارکا و آس نباشد.

مخالفت دورتموند، تردید بایرن و PSG

با وجود این واکنش‌ها و اتفاقاتی که در این دو روز رخ داده است هنوز برخی باشگاه‌ها تردیدهایی برای پیوستن به این طرح دارند. دورتموند نخستین باشگاهی بود که رسما با حضور در این مسابقات مخالف کرد و گفت که فعلا تمایلی به پیوستن به آن ندارند. یواخیم واتسکه، مدیر باشگاه در این باره گفت: «روز یکشنبه جلسه‌ای با مدیران باشگاه برگزار کردیم و تصمیم نهایی ما همان است که پیش از این اعلام کردیم. ما در تلاشیم تا راهکارهایی برای بهبود رقابت‌های لیگ قهرمانان داشته باشیم و تمایلی به حضور در سوپرلیگ نداریم.» ظاهرا بایرن‌مونیخ نیز همانند دیگر تیم آلمانی فعلا مشغول بررسی اوضاع است تا بعدا تصمیم نهایی را بگیرد اما فعلا که مثل دورتموند مخالفت حضور در این مسابقات است. غیبت این دو تیم آلمانی می‌تواند کمی به وجهه مسابقات لطمه بزند و البته درصورتی‌که این دو باشگاه راضی به پیوستن به این طرح شوند احتمالا تیم‌هایی چون لایپزیگ، مونشن‌گلادباخ و بایرلورکوزن نیز بی‌میل نخواهند بود که در این مسابقات شرکت کنند. پاری‌سن‌ژرمن نیز که انتظار می‌رفت‌ ‌به‌راحتی پیشنهاد شرکت در این تورنمنت را بپذیرد فعلا با تردید به این پیشنهاد می‌نگرد و آنها هم احتمالا درصورت جدی‌تر شدن ماجرا تمایل بیشتری برای حضور در آن خواهند داشت. مشخصا واکنش یوفا و فیفا می‌تواند در تصمیم چنین باشگاه‌هایی بسیار تعیین‌کننده باشد و اگر این تنبیهات چندان بازدارنده نباشد احتمالا باشگاه‌های دیگری همچون آژاکس، لسترسیتی و آتالانتا هم به این جمع اضافه شوند.

با وجود این تردیدها، بیشتر هواداران با اجرای این ایده مخالفند و از حالا طرح‌هایی را برای مقابله با آن برنامه‌ریزی کرده‌اند. اقداماتی همچون تحریم مسابقات، اتحاد برای ممانعت از پیوستن باشگاه‌ها به این طرح و همچنین حمایت از تورنمنت‌های کنونی فوتبال و لیگ‌های داخلی ازجمله پیشنهادهایی است که در فضای مجازی مطرح شده است. قطعا در روزهای آینده این واکنش‌ها بیشتر هم خواهد شد و در همین مدت هم آنها مدیران و مالکان باشگاه‌ها را به حرص و طمع برای کسب درآمدهای بیشتر متهم کرده‌اند. آنها معتقدند چنین روندی تنها به افت سطح کیفی مسابقات و درنهایت مرگ فوتبال منجر خواهد شد. در این میان نقش جیانی اینفانتینو و الکساندر چفرین به‌عنوان روسای دو نهاد مهم تصمیم‌گیری در فوتبال دنیا بسیار پررنگ خواهد بود و باید دید آیا روسای یوفا و فیفا می‌توانند اقدام مناسبی برای مقابله با زیاده‌خواهی این باشگاه‌ها داشته باشند یا اینکه درنهایت این غول‌های اروپایی طرح خود را به کرسی خواهند نشاند و از ابتدای فصل بعد شاهد تورنمنتی جدید و متفاوت در فوتبال اروپا خواهیم بود.