دست و پا زدن‌های آمریکا برای ماندن در عراق

به گزارش حلقه وصل، ترور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و سردار شهید ابومهدی المهندس فرمانده نیروهای الحشدالشعبی عراق، در سوم ژانویه ۲۰۲۰ (۱۳ دی ۱۳۹۸) را می‌توان لحظه رخداد در مسیر تحولات سیاسی و یا امنیتی کشور عراق و حتی منطقه خاورمیانه مورد ارزیابی قرار داد.

لحظه رخداد، به معنای اتفاق افتادن یک حادثه و رویداد است که سیر تحولات و وقایع تاریخی به بعد و قبل از آن تقسیم می شوند. برای نمونه وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۸ و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ لحظاتی هستند که می‌توان روند تحولات تاریخی را به قبل و بعد از آنها تقسیم کرد.

بر اساس همین قاعده شهادت سردار سلیمانی را نیز می‌توان همچون نقطه عطف تاریخی در سیر تحولات سیاسی عراق مورد ارزیابی قرار داد که پس از این رویداد، بازیگران مختلف صحنه سیاسی این کشور باید جایگاه و موضع خود را با این رخداد تعیین کنند.

لزوم خروج آمریکا از منطقه

پس از این رخداد، راهبرد جمهوری اسلامی ایران که در پیام رهبر معظم انقلاب به مناسب شهادت سردار سلیمانی اعلام شد خروج ایالات متحده نه تنها از عراق بلکه از کل منطقه بود؛ بر این اساس طراحی عملیات پاسخ به موقع تحت عنوان انتقامی سخت صورت پذیرفت که به اذعان رسانه‌های غربی از جمله یورو نیوز، مجروح شدن بیش از ۶۰ نظامی آمریکایی درعین‌الاسد را در پی داشت. عکس العمل به موقع و قاطعانه جمهوری اسلامی ایران، موجب فروریختن قدرت پوشالی تروریست‌های آمریکایی درمنطقه شد و خیزشی علیه آمریکایی‌ها درغرب آسیا ایجاد کرد تا خروج نیروهای آمریکایی از منطقه را رقم بزند.

مصوبه تاریخی پارلمان عراق

یکی دیگر از مهمترین آثار و تبعات ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، تصمیم و اقدام سرنوشت‌ساز تاریخ سیاسی در پارلمان عراق است که در چارچوب مصوبه‌ای مبنی بر اخراج نظامیان خارجی از این کشور که در ۵ ژانویه ۲۰۲۰ (۱۵ دی ۱۳۹۸) از سوی نمایندگان مجلس ارائه و تصویب شد.

بعد از تصویب این طرح، اکنون دولت عراق مصمم است هر چه سریع‌تر نظامیان خارجی به ویژه آمریکایی‌ها را اخراج کند؛ این مسیر آن‌چنان است که سرتیپ عبدالکریم خلف، سخنگوی عادل عبدالمهدی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق می‌گوید، تصمیم اخراج نیروهای خارجی یک تصمیم حاکمیتی بوده و شامل تمامی خاک عراق از جمله اقلیم کردستان عراق می‌شود چرا که این منطقه بخشی از عراق است.

در این میان نکته جالب توجه این است که علی‌رغم تاکید دولت عراق بر ضرورت پایان حضور آمریکا در کشور عراق، در چند روز گذشته از یک سو شاهد دیدار مسعود بارزانی، رئیس سابق اقلیم کردستان عراق با «استیو فیگن» سرکنسول آمریکا در اربیل و از سوی دیگر، اظهارات نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، مبنی بر مخالفت ضمنی با خروج آمریکایی‌ها از عراق به دلیل احتمال قدرت‌گیری مجدد عناصر داعش بوده‌ایم. همچنین، برخی منابع مانند خبرگزاری بغداد الیوم و شبکه ماهواره‌ای العربیه اعلام کردند، مسئولان اقلیم کردستان عراق جهت احداث چهار پایگاه نظامی از جمله پایگاه حریر در اقلیم کردستان عراق چراغ سبز نشان داده‌اند.

مجموع این کنش‌های مقامات سیاسی اقلیم کردستان عراق بیانگر مواضع مبتنی بر همراهی غیرمستقیم با آمریکا و دوری از اراده دولت عراق و عدم حسن نیت نسبت به ایران هستند.

خشم عراقی‌ها نسبت به نظامیان آمریکایی

از دیگر تبعات ترور سردار سلیمانی، ایجاد حس نفرت در بین مردم عراق نسبت به نیروهای آمریکایی بود که به دنبال آن هرچند پارلمان عراق، قانون اخراج نظامیان آمریکایی ازعراق را تصویب کرد اما مردم این کشور نیز با حضور گسترده خود در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ (۴ بهمن ۹۸) مقابل سفارت آمریکا در بغداد و برگزاری تظاهرات میلیونی خواستار تسریع اجرای قانون پارلمان و اخراج نیروهای آمریکایی از عراق شدند.

موضوعی که برخی نیروهای سیاسی دیگر در عراق راه متفاوتی را برای تحقق خواسته خود انتخاب کردند و با شلیک چندین موشک به سفارت آمریکا در بغداد که به لانه جاسوسی تبدیل شده است و حمله به پایگاه القیاره عراق خواستار خروج زودهنگام این تروریست‌ها از کشورشان شدند تا آنجا که خسارت‌هایی به بخش‌هایی از سفارت آمریکا وارد شد و همچنین سرنگونی یک هواپیمای آمریکایی در عراق را به دنبال داشت.

در همین خصوص بعد از دریافت پیام حرکت‌های مردمی در عراق، آمریکا بر آن شد تا با جابجایی تاکتیکی مقداری از شدت این آثار را کمتر کند که با برخورد های جدی گروه های مردمی و همچنین برخی از سیاستمداران عراقی همراه شد.

تلاش آمریکا برای ماندن در عراق

در همین راستا اقدامات گسترده آمریکا برای ادامه اشغالگری و بازگشت مجدد داعش در عراق را می‌توان چنین ارزیابی کرد:

۱- تلاش آمریکایی‌ها برای اختلاف افکنی میان شیعیان در عراق ادامه دارد، از همین رو شرایط سیاسی و اجتماعی عراق از مهرماه سال گذشته تاکنون بحرانی بوده است. استعفای نخست وزیر، بحران سیاسی ناشی از اختلافات سیاسی میان گروه‌ها بر سر توافق روی یک گزینه و کناره‌گیری دو نخست‌وزیر مکلف بحران‌هایی است که بغداد با آن درگیر بوده؛ این فضای سیاسی و فقدان یک دولت مستقر می‌تواند باعث شکاف امنیتی و ظهور مجدد داعش شود.

۲- آمریکایی‌ها هنگامی که با شدت ضربات مقاومت هم در بُعد سیاسی و هم در میدان نظامی مواجه شدند، شروع به تهدید کرده که اگر این کشور از عراق خارج شود داعش مجدد احیا خواهد شد؛ بر همین اساس طراحی و برنامه‌ریزی جهت باز تولید داعش در مناطق مختلف کشور عراق کلید خورد که از آن جمله می‌توان به ارائه تسلیحات نظامی، کمک اطلاعاتی و در اختیار قراردادن پایگاههای خود اشاره کرد.

۳- نکته قابل تامل اینکه اغلب حملات هم در عراق و هم در سوریه در مناطق مورد مناقشه بین حکومت‌های مرکزی و گروه‌های کُرد صورت گرفته است. از این موضوع نیز چنین برمی‌آید که گروه تروریستی داعش می‌تواند از اختلافات موجود به نفع خود استفاده کرده و به موازات افزایش تنش بین بازیگران صحنه سیاست، فعالیت‌های میدانی خود را تقویت کند.

شبکه خبری المیادین در گزارشی عنوان کرد که نظامیان آمریکایی با انتقال تروریست‌های مسلح داعش از سوریه به عراق، درصدد استقرار مجدد آنها در این کشور هستند؛ «حسن سالم» عضو فراکسیون صادقون در عراق نیز روز ۴ اردیبهشت، اظهار داشت که آمریکا سعی دارد از طریق سوریه عناصر داعش را وارد عراق کند.

به نظر می‌رسد با قدرت گرفتن روز به روز جبهه مقاومت در منطقه به خصوص کشور عراق که یکی از آثار پر برکت خون شهیدحاج قاسم سلیمانی است، روزانه تحولات گسترده تری در سطوح مختلف سیاسی و نظامی در نقاط مختلف این محور به وقوع بپیوندد.