صنعت بازی‌سازی، فرصتی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی

به گزارش حلقه وصل: در سال ۱۴۰۰ ضریب نفوذ تلفن‌های هوشمند در ایران ۶۹ درصد بود که رقم بالایی محسوب می‌شود. همین آمار در افزایش علاقه به بازی‌های موبایلی نیز اثرگذار است. به طوری که امروز از ۳۲ میلیون نفری که در ایران به طور منظم بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهند، ۹۰ درصدشان به بازی‌های موبایلی می‌پردازند.

با حضور «علیرضا فراهانی» معاون کسب‌وکار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به بررسی وضعیت بازی‌های ویدئویی با تمرکز بر بازی‌های موبایلی در ایران می‌پردازیم.

صنعت بازی‌های ویدئویی، از جهانی‌سازی تا توسعه در ایران
در کنار تأثیرات گستردهٔ جهانی، صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران نیز طی دههٔ گذشته به یکی از بخش‌های نوظهور اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده است. این رشد با توجه به جمعیت جوان و فناوری‌محور ایران شتاب بیشتری به خود گرفته است. در حالی که درآمد جهانی صنعت بازی‌های ویدئویی در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۱۸۰ میلیارد دلار رسید، سهم ایران از این رشد به‌واسطه استودیوهای بازی‌سازی داخلی و علاقه‌مندی گستردهٔ مردم، روزبه‌روز بیشتر شده است.

نقش بازی‌های ویدئویی در جامعهٔ ایران
بازی‌های ویدئویی در ایران به یکی از ابزارهای اصلی برای سرگرمی، آموزش و حتی انتقال فرهنگ تبدیل شده‌اند. این بازی‌ها به‌ویژه در میان جوانان به دلیل گسترش فناوری و دسترسی به اینترنت و گوشی‌های هوشمند، جایگاه ویژه‌ای دارند. از طرفی، بازی‌های چندنفرهٔ آنلاین به ابزاری برای تعاملات اجتماعی و شکل‌گیری جوامع دیجیتال تبدیل شده‌اند که ایرانیان را نیز درگیر خود کرده‌اند.

فراهانی ضمن اشاره به این علاوه می‌گوید «بازی‌های ویدئویی در ایران به دلیل تقویت مهارت‌های شناختی و استراتژیک، ابزاری آموزشی محسوب می‌شوند. بازی‌های موبایلی به‌ویژه به دلیل دسترسی آسان و مقرون به صرفه بودن، جایگاه مهمی در زندگی روزمرهٔ مردم پیدا کرده‌اند و بر جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی اثرگذار هستند.»

بازی‌های موبایلی ایرانی، باکیفیت و محبوب
به گفتهٔ فراهانی در ایران بیش از ۵۰ بازی موبایلی وجود دارند که هر یک بالای یک میلیون نصب را تجربه کرده‌اند. این نشان‌دهندهٔ علاقهٔ شدید کاربران ایرانی به بازی‌های موبایلی است و اهمیت این صنعت را در بازار داخلی نشان می‌دهد.

برخی از این بازی‌ها که به موفقیت بالایی در ایران دست یافته‌اند، شامل بازی‌های استراتژیک، پازل، اکشن و داستان‌محور هستند.

توسعه‌دهندگان ایرانی با در نظر گرفتن نیازهای بومی و فرهنگی، توانسته‌اند بازی‌هایی بسازند که از لحاظ گرافیکی و گیم‌پلی در سطح بالایی قرار دارند و مخاطبان زیادی را جذب کرده‌اند.

معاون کسب‌وکار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای یکی از عواملی را که باعث شده این تعداد از بازی‌ها به چنین میزان نصبی دست پیدا کنند، دسترسی آسان به گوشی‌های هوشمند و محبوبیت پلتفرم‌های دانلود بازی‌های موبایلی تحلیل می‌کند و می‌گوید «این پلتفرم‌ها به‌عنوان بستری برای توسعه‌دهندگان محلی عمل کرده‌اند تا بازی‌های خود را به دست کاربران گسترده‌تری برسانند.»

عوامل موفقیت بازی‌ها با بیش از یک میلیون نصب در ایران
اما بیایید دقیق‌تر به عوامل موفقیت این بازی‌ها در ایران بپردازیم. فراهانی دلایل عملکرد موفق آنها را در ۴ عامل دسته‌بندی می‌کند:

«۱. دسترسی آسان: گوشی‌های هوشمند در ایران به دلیل قیمت‌های متنوع و پشتیبانی از اپلیکیشن‌های اندرویدی بسیار محبوب هستند. این موضوع امکان دسترسی به بازی‌های موبایلی را برای طیف وسیعی از کاربران فراهم کرده است.

۲. محتوای بومی و فرهنگی: بازی‌هایی که محتوای بومی و نزدیک به فرهنگ ایرانی دارند، معمولاً مخاطبان بیشتری را جذب می‌کنند. بازی‌هایی مانند «آمیرزا» که بر اساس زبان و فرهنگ ایرانی طراحی شده‌اند، موفقیت بالایی داشته‌اند.

۳. پشتیبانی از پرداخت‌های داخلی: یکی از چالش‌های بزرگ در بازی‌های بین‌المللی، عدم دسترسی به روش‌های پرداخت بین‌المللی است. اما در ایران، بازی‌های بومی از سیستم‌های پرداخت داخلی و مستقیم بهره می‌برند، که باعث می‌شود کاربران به راحتی خریدهای درون‌بازی را انجام دهند.

۴. تعاملات اجتماعی و رقابتی: بسیاری از بازی‌ها با فراهم کردن قابلیت بازی چندنفره و رقابت آنلاین توانسته‌اند کاربران را به خود جذب کنند. بازی‌هایی مانند «پسرخوانده» که دارای بخش‌های رقابتی و چندنفره هستند، به شدت محبوب هستند.»

تأثیر اقتصادی بازی‌های ویدئویی در ایران
صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران با وجود چالش‌ها، توانسته است نقش مهمی در اشتغال‌زایی و توسعهٔ فناوری ایفا کند. فراهانی برخی از شاخص‌های مهم اقتصادی این صنعت در ایران را این‌گونه تشریح می‌کند:

«۱. تولید بازی‌های بومی: ایران دارای استودیوهای بازی‌سازی نوپایی است که در حال تولید بازی‌هایی با محتوای بومی و فرهنگی هستند. از جمله بازی‌های موفق ایرانی می‌توان به «خروس جنگی» و «پرسیتی» اشاره کرد که هر دو توانسته‌اند میلیون‌ها کاربر جذب کنند و درآمدهای قابل‌توجهی از طریق خریدهای درون‌بازی و تبلیغات به‌دست آورند. این بازی‌ها نه‌تنها در بازار داخلی، بلکه در برخی بازارهای بین‌المللی نیز مورد استقبال قرار گرفته‌اند.

۲. اشتغال‌زایی: صنعت بازی‌سازی در ایران موفق به ایجاد مشاغل مختلفی از جمله برنامه‌نویسی، طراحی گرافیک، مدیریت پروژه و تخصص صداگذاری شده است. استودیوهای کوچک و بزرگ در شهرهای مختلف مشغول به کار هستند و برای حدود ۱۰۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و هزاران نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی کرده‌اند. این تعداد با رشد صنعت در حال افزایش است و فرصت‌های شغلی جدیدی به وجود می‌آورد.

۳. بازارهای دیجیتال و خریدهای درون‌بازی: مدل کسب‌وکار مبتنی بر خریدهای درون‌بازی در ایران نیز بسیار موفق بوده است. در حالی که تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی چالش‌هایی را ایجاد کرده‌اند، بازی‌های بومی از طریق سیستم‌های پرداخت داخلی و همکاری با اپراتورهای تلفن همراه توانسته‌اند مدل درآمدزایی پایداری ایجاد کنند. فروشگاه‌های دیجیتال مانند «کافه‌بازار» نیز بستری را برای دانلود و استفاده از بازی‌های داخلی و خارجی فراهم کرده‌اند.

۴. پلتفرم‌های استریمینگ و تولید محتوا: ایرانیان از ابزارهای داخلی مانند «آپارات گیم» برای استریم محتوا و بازی‌ها استفاده می‌کنند.

استریمرهای ایرانی توانسته‌اند از طریق این پلتفرم‌ها مخاطبان زیادی جذب کنند و از طریق تبلیغات و حمایت‌های مالی درآمدزایی داشته باشند. همچنین برگزاری مسابقات در ایران توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به مرور در حال گسترش است و مسابقات آنلاین بیشتری در حال برگزاری هستند که می‌توانند به رشد این بخش کمک کنند. امسال در مسابقات جام بازی‌های رایانه‌ای ۱۵ بازی برتر ایران ۸۰۰ هزار نفر شرکت کردند.»

کاربران می‌توانند برای اطلاع از برنامهٔ مسابقات و ثبت‌نام به سایت baazico.ir مراجعه کنند.

آمار و ارقام کلیدی از صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران
مطابق آمار منتشرشده بیش از ۳۲ میلیون نفر در ایران به‌طور منظم بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهند، که از این تعداد حدود ۹۰ درصد بازی‌های موبایلی را تجربه می‌کنند.

فراهانی دربارهٔ درآمد صنعت بازی‌های موبایلی در ایران می‌گوید «در سال ۱۴۰۱، بازار بازی‌های موبایلی در ایران بالغ بر ۴۲۰ میلیارد تومان درآمدزایی داشته است که نشان‌دهندهٔ رشد چشمگیر این بخش است.»

او همچنین دربارهٔ درآمد بازی‌های آنلاین و استریمرها می‌گوید «با استفاده از پلتفرم‌های استریمینگ داخلی، استریمرهای حرفه‌ای ایرانی توانسته‌اند از تبلیغات و حمایت‌های مالی به درآمدهای قابل‌توجهی دست یابند.»

چشم‌انداز و آیندهٔ بازی‌های ویدئویی در ایران
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که صنعت بازی‌های ویدئویی در ایران با پیشرفت‌های فناوری مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین و واقعیت افزوده رشد بیشتری خواهد کرد. 

فراهانی با بیان این نکته در انتها می‌گوید «با گسترش بازی‌ها و برگزاری مسابقات بیشتر، سهم ایران از این صنعت در سطح جهانی افزایش خواهد یافت. سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی در این بخش می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و درآمدهای کلان برای کشور منجر شود.»