تک‌تک تحریم‌های ترامپ را می‌توان دور زد/ نقش پیاده‌روی اربعین در مقابله با محدودیت‌های ارزی +عکس و فیلم

سرویس جنگ نرم حلقه وصل - تحریم‌های آمریکا در تاریخ ۱۳ آبان (هم‌زمان با سال‌گرد اشغال سفارت این کشور در تهران)، به طور کامل علیه ایران اجرایی شد و اکنون واشینگتن به طور یک‌جانبه به شرایط پیش از توافق هسته‌ای با تهران بازگشته است. دور جدید تحریم‌ها صنعت نفت و حوزه بانکی ایران را نشانه گرفته‌اند و خود آمریکایی‌ها معتقدند شدیدترین تحریم‌های تاریخ علیه یک کشور به شمار می‌روند. با این حال، از آن‌جایی که ترامپ از ماه‌ها پیش اعلام کرده بود تحریم‌ها را به طور کامل علیه جمهوری اسلامی بازخواهد گرداند، دولت ایران نیز زمان کافی برای پیدا کردن مسیرهای موجود برای دور زدن این تحریم‌های یک‌جانبه را داشت.

کارشناسان بین‌المللی و به خصوص آمریکایی بارها تأکید کرده‌اند که تحریم‌های دولت ترامپ هر اندازه هم که شدید باشد، هرگز به قوت تحریم‌های سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ توسط دولت اوباما و تا پیش از توافق هسته‌ای نخواهد رسید[۱]، چراکه این‌بار، آمریکا به طور یک‌جانبه اقدام به تحریم ایران کرده است و شاهد حمایت متحدان سابق خود در اروپا و حتی هم‌سویی کشورهای روسیه و چین (چنان‌که با اوباما همکاری کرده بودند) نخواهد بود. در همین‌باره، اندیشکده شناخته‌شده و تأثیرگذار «شورای آتلانتیک» طی گزارشی با عنوان «ایران چگونه بر تحریم‌های آمریکا غلبه خواهد کرد[۲]» به راه‌های متعدد ایران (در گذشته و آینده) برای دور زدن تحریم‌ها اشاره کرده است. نویسندگان این گزارش، «باربارا اسلاوین» مدیر «برنامه آینده ایران» در شورای آتلانتیک و از شناخته‌شده‌ترین کارشناسان امور ایران در آمریکا، و «هالی داگرس» دبیر وب‌سایت «ایران‌سورس» در «مرکز استراتژی و امنیت اسکوکرافت» این اندیشکده است که هر دو تا کنون به ایران سفر کرده‌اند. خلاصه‌ای از مهم‌ترین نکات این گزارش، در ادامه خدمت مخاطبین محترم ارائه می‌شود.

لازم به ذکر است که حلقه وصل صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید حلقه وصل نیست.

تحریم‌های بانکی

اسلاوین و داگرس پس از اشاره مختصری به تأثیرات تحریم‌ها بر اقتصاد و ارزش ریال ایران می‌نویسند که تهران با به خاطر آوردن این‌که چگونه از موج شدیدتر تحریم‌ها در دوران ریاست‌جمهوری اوباما جان سالم به در برد، این‌بار هم خواهد توانست بر تحریم‌ها غلبه کند. این دو کارشناس آمریکایی ابتدا راه‌های ایران برای دور زدن تحریم‌های بانکی آمریکا را یادآور می‌شوند:

«رضا ضراب» تاجر ایرانی-ترکیه‌ای، به دور زدن تحریم‌های ایران متهم است

شورای آتلانتیک اشاره مختصری هم به نقش بابک زنجانی (وسط) و بدهی ۱/۹ میلیارد دلاری وی به دولت ایران می‌کند

شورای آتلانتیک به افتتاح حساب توسط ایران در بانک‌های خصوصی عراق[۸] (رسماً متعلق به شهروندان عراقی، لبنانی و سوری) برای مقابله با تحریم‌های سال ۲۰۱۲ علیه بانک مرکزی و برخی مؤسسه‌های مالی دیگر ایرانی نیز اشاره می‌کند و درباره استفاده تهران از کشورهای کوچک برای دور زدن تحریم‌ها می‌نویسد:

دیدار «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور سابق با «احمد عبدالله محمد سامبی» رئیس‌جمهور سابق جزایر قمر (کومور)

تحریم‌های ارزی

نویسندگان گزارش، تحریم‌های ارزی را نیز یکی دیگر از موانع بزرگ بر سر راه تجارت با ایران توصیف می‌کنند و با اشاره به استقبال ایران از استفاده از ارزهای محلی برای تجارت دوجانبه با کشورهای دیگر و کنار گذاشتن دلار، به برخی احتمالات موجود در این‌باره اشاره می‌کنند:

تحریم‌های نفتی

اسلاوین و داگرس با تأکید بر این‌که هدف دولت ترامپ مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران، دست‌نیافتنی است، به انگیزه‌هایی اشاره می‌کند که ایران به خریداران نفت خود می‌دهد تا هم‌چنان نفت مورد نیاز خود را از تهران بخرند. این انگیزه‌ها شامل تخفیف در قیمت نفت، حمل رایگان، ارائه بیمه‌نامه ایرانی برای نفت‌کش‌ها و استفاده از نفت‌کش‌های ایرانی برای صادرات به کشورهایی مانند چین[۱۹] و هند[۲۰] می‌شود. شورای آتلانتیک در همین‌باره به موارد زیر اشاره می‌کند:

دو نویسنده شورای آتلانتیک راه‌های دیگری را نیز برای دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا خاطرنشان می‌کنند که از این قرارند:

رویترز مدعی است نفت‌کش «دلوار» ایرانی است، اما با پرچم کشور مالت دریانوردی می‌کند

​

پیش‌تر مجله فوربز گزارش داده بود که «یوفوسان» نفت‌کشی پانامایی است که ادعا می‌کند به ایران در دور زدن تحریم‌های آمریکا کمک کرده است

​

بلومبرگ می‌گوید ایران دست‌کم ۶ ابَرنفت‌کش خود را مملو از نفت و در نزدیکی‌های جزیره خارگ مستقر کرده است

جدولی که بلومبرگ از مشخصات، موقعیت و حجم نفت ذخیره‌شده در نفت‌کش‌های ایرانی منتشر کرده است

نقش همسایه‌ها، کول‌برها و «شوالیه‌های سیاه»

اسلاوین و داگرس گزارش خود را با توضیح نقش همسایگان ایران، از جمله عراق و افغانستان، کول‌بَرهای کُرد، و هم‌چنین برخی کشورهای اروپای شرقی در دور زدن تحریم‌های آمریکا در گذشته ادامه می‌دهند:

افغانستان یکی از کشورهایی است که در ورود دلار به ایران نقش مهمی ایفا کرده است

صرافی‌های افغانستان گاهی با کامیون و گاهی با چمدان، دلار به ایران می‌برند

ایران راه مقابله با تحریم‌ها را بلد است

شورای آتلانتیک در انتهای گزارش، بار دیگر به استفاده ایران از شرکت‌های صوری در کشورهای مختلف از جمله چین، عراق، لیختن‌اشتاین و امارات اشاره می‌کند[۴۰] و به نقل از وال‌استریت‌ژورنال مدعی می‌شود که به عنوان مثال، سپاه پاسداران در گرجستان ۱۵۰ کمپانی صوری دارد که به اسم شرکای گرجستانیِ این سازمان هستند[۴۱]. این اندیشکده آمریکایی برخی از تمهیدات ویژه جمهوری اسلامی برای کاهش تأثیرات تحریم‌های ظالمانه آمریکا بر مردم ایران را نیز به این ترتیب نام می‌برد:

باربارا اسلاوین و هالیوود داگرس در بخش نتیجه‌گیری گزارش خود اذعان می‌کنند: «جمهوری اسلامی طی چهار دهه‌ای که از عمرش می‌گذرد، توانایی خود در جان سالم به در بردن از خفقان اقتصادی را نشان داده است؛ اکنون هم دارد خاک‌های نشسته روی کتاب «دور زدن تحریم‌ها»یش را می‌تکاند [و صرفاً دوباره به شرایط پیش از برجام برمی‌گردد].» این دو البته معتقدند مردم ایران با توجه به شرایط دشوار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کنونی، با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد، اما تأکید می‌کنند از آن‌جایی که ترامپ مرتباً تهدید به خروج از توافق هسته‌ای و وضع دوباره تحریم‌ها می‌کرد، ایرانی‌ها دست‌کم یک سال برای طراحی واکنش خود به این اتفاق وقت داشته‌اند. به علاوه، دولت ایران این‌بار راحت‌تر می‌تواند آمریکا را مقصر دشمنی‌ها و تحریم‌ها معرفی کند، چراکه این واشینگتن بود که توافق هسته‌ای را نقض کرد.