چرا امارات برای بهبود روابط با ایران تلاش می‌کند؟

حلقه وصل: وبگاه خبری-تحلیلی «الخلیج الجدید» در یادداشتی درباره سیاست منطقه‌ای امارات، نوشت «چرا امارات برای بهبود روابط با ایران تلاش می‌کند». 

این وبسایت نوشت، تا مدتی پیش روابط ایران و امارات به شکل روتین ادامه داشت اما همزمان با تشدید تنش‎های منطقه‌ای، این روابط کاهش یافت تا جایی که به روابط اطلاعاتی محدود شد.

در این گزارش آمده است که برقراری ارتباط امارات با ایران از این لحاظ خیلی عجیب بود که با تعدادی تحرکات نظامی در خلیج فارس که گفته می‎شود هدفش خروج ایران از فشارهای اقتصادی آمریکا و ضربه زدن به منافع امارات بود، همزمان شد، اما با این وجود پیش‌بینی درباره تغییر چشمگیر دیپلماسی امارات غیر قابل پیش‌بینی نبود.  

در تاریخ 26 جولای گذشته، مسئولان جمهوری اسلامی ایران در اظهارنظرهای رسانه‎ای اعلام کردند که امارات یک «هیات صلح» را به ایران فرستاد تا درباره مسایل اعلام نشده با طرف ایرانی وارد گفت‌وگو شود و نکته‎ای که باید در اینجا به آن اشاره کرد، مساله زمان سفر هیات اماراتی به ایران است که مستقیما بعد از اعلام کاهش چشمگیر تعداد نیروهای اماراتی در جنوب یمن صورت گرفت و در 30 جولای بود که دو طرف اعلام کردند یک هیات اماراتی به ریاست «محمد علی مصلح الاحبابی» فرمانده نیروهای گارد ساحلی این کشور به ایران سفر کرده تا درباره امنیت کشتیرانی خلیج فارس گفت‎وگو کنند.

طبق این گزارش، امارات اصرار دارد که بگوید سفر انجام شده درباره تامین امنیت ساحلی و در ادامه نشست‌هایی صورت گرفته که بحث آن از قبل هم به دلیل مسایل پیش آمده مانند جزایر سه گانه وجود داشت، ولی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که در جریان این سفر مسایل دیگری از جمله تعرض به کشتی‎ها در آب‎های خلیج فارس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به دنبال این سفر، مسئولان وزارت خارجه امارات درباره نتایج آن «ابراز خرسندی» کردند و در اولین روز ماه جاری میلادی (آگوست) بود که دو طرف اعلام کردند یادداشت تفاهم درباره امنیت مرزها به امضا رسیده است.

تحرکات منطقه‎ای

الخلیج الجدید نوشت، چرخش امارات به سوی ایران یک اقدام منطقی است، هر چند انتظار می‌رفت این کشور در کنار عربستان سعودی و «اسرائیل» باقی بماند تا با همکاری یکدیگر به آمریکا برای جنگ با ایران فشار بیاورند. امارات از «فشار حداکثری» آمریکا به ایران استقبال کرد، اما در عین حال، تلاش کرد تا سیاست خود را تغییر دهد و لذا هرگز سعی نکرده بر طبل جنگ بین آمریکا و ایران یا هر کشور دیگر بکوبد.

چنین درگیری منطقه‎ای تنها باعث عدم تحقق هدف امارات در کاهش تنش‎های منطقه نمی‎شود، بلکه در صورت وقوع هرگونه جنگ، اماراتی‎ها خود را در معرض خطر می‎بینند. علاوه بر آن، «مقاومت حداکثری» ایران در منطقه از طریق تحرکات نظامی در تنگه هرمز و خلیج فارس نشان داد که دشمنان منطقه‎ای ایران، در هرگونه درگیری جزو «اهداف فوری»این کشور خواهند بود.

از سوی دیگر، اصرار ایران بر در پیش گرفتن سیاست «مقاومت حداکثری» همزمان با انجام اقدامات حساب شده در منطقه، باعث شد که انگیزه امارات برای روی آوردن به گفت‎وگو با ایران به منظور هدف قرار نگرفتن منافع آن در آینده بیشتر شود.

زمان برگزاری مذاکرات امارات با ایران در 26 جولای نشان داد، ابوظبی قبل از ورود به این مرحله به این نتیجه رسیده که باید قبل از ورود به مرحله گفت‌وگو با ایران، خروج تدریجی خود از یمن را آغاز کند تا در دیدار با ایرانی‎ها از اهداف خود در یمن پرده بردارد و در عین حال از تهران بخواهد که «حوثی‎ها» را به عدم تشدید حملات نظامی علیه امارات متقاعد کند.

اگرچه تصمیم‎گیرندگان اصلی امارات در طول تقریبا یک سال گذشته از تحریم‎های جدید آمریکا علیه ایران استقبال کرده‌اند، ولی در عین حال خواستار حفظ آرامش منطقه شده و همواره نگران هستند اوضاع منطقه در چارچوب سیاست فشار حداکثری به گونه‌ای پیش رود که دیگر روش دیپلماتیک پاسخگو نباشد و به همین دلیل، عجیب نیست امارات به عنوان یک کشور متخاصم اصلی به ایران روی بیاورد و برای جلوگیری از هرگونه درگیری منطقه‎ای و دستیابی به توافق با طرف ایرانی، یک هیات به این کشور بفرستد.

ایالات متحده آمریکا هم به نظر نمی‌رسد توافق امارات متحده عربی با ایران را رد کند و مشخص است که دولت ترامپ موافق گفت‎وگوی ابوظبی با تهران است چون اگر همپیمانان آن با تهران حتی درباره مسایل غیرمربوطه مانند جزایر سه گانه گفت‎وگو کند، ممکن است زمینه برای گفت‎گوهای گسترده‎تری که ترامپ به آن تمایل دارد، فراهم شود. بنابراین توافق موفق امارات با ایران و لو محدود به منزله راستی‎آزمایی آمریکا برای ازسرگیری گفت‎وگو با ایران است. گفت‎وگوی امارات با ایران اگر موفق باشد، امکان توافق ترامپ با طرف ایرانی تقویت می‏‌شود، کما اینکه شکست آن هزینه‎ای برای دولت آمریکا نخواهد داشت.

نارضایتی سعودی

اما سوالی که اینجا مطرح می‏شود، این است که آیا عربستان هم راضی به توافقات اماراتی-ایرانی است و اگر هم از تغییرات سیاست خارجی امارات ناراضی باشد، به احتمال قوی به خاطر خروج این کشور از جنوب یمن و در واقع خروج از ائتلاف سعودی و تنها مانده ریاض در جنگ یمن و تامین امنیت مرزی جنوب عربستان به یمن است.

ممکن است عربستان در خوشبینانه‏‌ترین حالت، توافق محدود امارات با ایران را همانند دولت آمریکا به چشم راستی‌آزمایی بنگرد و آمادگی ایران برای همکاری و گفت‎وگو با طرفی که دشمنی کمتری با تهران دارد، بسنجد که اگر این توافق مفید فایده واقع شود، دیگران هم وارد رایزنی‎های «رضایت بخش» با تهران شوند.

امارات مذاکره بین گشت ساحلی ایران و گارد ساحلی امارات متحده عربی را در چارچوب سلسله گفت‎وگوهای قبلی دو کشور خواند و در رسانه‎ها اعلام کرد که این «ششمین نشست ایران و امارات» برای تامین امنیت ساحلی است و مساله جدیدی اتفاق نیفتاده است. ابوظبی در اهداف اعلامی سفر خود به تهران تاکید کرد که هر چند دیدارهای طرف‌های ایرانی و اماراتی طی سال‎های اخیر کم بوده است، اما این بدین معنی نیست که گشایش خاصی در روابط دو کشور صورت گرفته باشد، بنابراین اختلافات ایران و امارات کماکان سر جای خود باقی است.

در شرایطی که تهران عادتا بر آمادگی خود برای گفت‌وگو با کشورهای منطقه تاکید دارد، کشورهای عربی منطقه خلیج فارس می‎خواهند که این گفت‌وگوها تا زمانی که رفتار ایران به عنوان «یک کشوری عادی» تغییر نکند، افزایش نیابد، و تاکید دارند که بگویند گفت‎وگو در سایه «فشار حداکثری» علیه ایران کاملا فرق دارد.

در پایان گزارش آمده که سفر هیات اماراتی به تهران هر چه که باشد، درهای گفت‌وگو بین امارات و ایران باز شده و با گذشت زمان بیشتر و بیشتر خواهد شد که در نتیجه آن، زمینه برای انجام گفت‏وگوها بین آمریکا و ایران و عربستان سعودی تقویت خواهد شد.

منبع: فارس