در گیر و دار پیدا کردن یک نیمکت خالی در مدارس دولتی

به گزارش حلقه وصل، ثبت نام مدارس از خردادماه آغاز شده است. تابستان هر سال غوغایی برای ثبت نام برپا می شود. یکی از بحث های تکراری و داغ همیشگی گرفتن شهریه (مدارس غیردولتی) یا وجه تحت عنوان مشارکت های مردمی (مدارس دولتی) توسط برخی مدارس از اولیا و هنگام ثبت نام است که طبق قانون تخلف است؛ اما به نظر می رسد با توجه به شرایط اقتصادی بد مدارس در این روزها (هم دولتی و هم غیردولتی)، امسال این تخلف شدت بیشتری گرفته باشد. اما در این فرصت تمرکز این گزارش را بر مصائب ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی با توجه به محدوده سکونت و سختگیری هایی که در این زمینه وجود دارد و تخلف هایی که صورت می گیرد گذاشتیم. چالشی که شاید بیش از همه اولیای دانش آموزان پایه اول و هفتم را درگیر خود کرده باشد. هر چند باز هم به دلیل افزایش اجاره ملک در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ، امسال شاهد این هستیم که بسیاری خانواده ها مجبور به تغییر محل سکونت خود و رفتن به محله و منطقه ارزان تر شده اند و همین مساله باعث شده تا در ثبت نام میان پایه ای هم امسال رشد قابل تاملی داشته باشیم.

ثبت نام کلاس اولی‌ها از ابتدای در ۶۱ هزار مدرسه ابتدایی از خردادماه شروع شد. ثبت نام در مدارس دولتی براساس محدوده جغرافیایی صورت می‌گیرد و خانواده‌ها باید مدارک احراز محل سکونت خود را در موقع ثبت نام به مدرسه ارائه کنند. اما این همه ماجرا نیست. اولیا می گویند کافی است به مشاور املاک آشنا و غیرآشنا پولی بدهید و مثلاً خانه یکی از بستگان هم داخل محدوده مورد نظر شما باشد و اجاره نامه ای بنویسید و کد رهگیری را به مدرسه ارائه دهید. حتی ظاهراً راه برای تخلف بازتر است و جعل کد رهگیری هم این روزها باب شده است. البته همه برای ۶۱ هزار مدرسه کشور و ثبت نام فرزندشان در آنها دچار چالش نیستند و دست به چنین تخلفاتی نمی زنند اما کم هم نیستند مدارس با کیفیت دولتی خصوصاً در تهران و شهرهای بزرگ که این روزها کافی است روزهای دوشنبه و چهارشنبه سری به آنها بزنید تا با دغدغه های ریز و درشت خانواده ها رو به رو شوید.

مراجعه به چندین مدرسه طی هفته های گذشته نشان می دهد عمده گلایه اولیا این است که «اگر منظور از محدوده بندی این است که نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت فرزندمان بتوانیم او را ثبت نام کنیم، نزدیک ترین مدرسه به محل سکونت ما خارج از محدوده است!». باز گلایه دیگر اولیا این بود که «مدارس دولتی کاملاً دو دسته اند، یا برند هستند و همه معلم های خوب و روش های آموزشی خوب را دارند یا مدارس بی کیفیتی هستند». گلایه دیگر روش برخورد نامناسب مسئولان مدرسه زمان ثبت نام بود و گلایه دیگر اولیا عدم رسیدگی به شکایت های آنها بود تا جاییکه حتی معدود والدینی اظهار می کردند «ما که می خواهیم قید ثبت نام بچه امان را در مدرسه بزنیم و برویم سال دیگر بیاییم». واقعیت این است که برعکس آنچه به نظر می رسد این چالش ها تنها متعلق به طبقه ضعیف یا متوسط جامعه نیست که با خود گمان کنیم آنها که وضع مالی خوبی دارند لزوماً مایلند فرزندشان را در مدرسه غیردولتی منطقه ثبت نام کنند و در مدارس غیردولتی دیگر نه بحث محدوده است و نه حتی منطقه؛ آنجا بحث این است که از پس پرداخت شهریه بر بیایید. موضوع این است که شرایط اقتصادی این روزهای جامعه در وهله اول خانواده های بیشتری را در طبقه متوسط و حتی ضعیف جای داده است و تعداد مدارس دولتی به این حجم تقاضا نمی رسد و نکته دیگر این است که در برخی مناطق حتی مدارس غیردولتی خوب وجود ندارد که بتواند با برخی مدارس خوب دولتی برابری کند و برای همین تقاضا برای معدود مدارس بالا می رود.

بی تناسبی کیفیت در مدارس دولتی یک واقعیت انکار ناپذیر این روزهای مدارس است که چالش ثبت نام را جدی کرده است و تخلف های مدارس برند در گلچین کردن دانش آموزان گلایه دیگر اولیاست.

بطحایی: من در دوره وزارت به کرات با این پدیده مواجه شدم که در بسیاری از مواقع برای بازدید از دو مدرسه که در یک خیابان و منطقه بودند می‌رفتم اما در یک مدرسه به خاطر وجود مدیر شایسته، مسائل تربیتی مأموریت اصلی آن مدرسه قرار گرفته بود و شور و اشتیاق در آن دیده می‌شد، اما مدرسه کنار درستی که مدیر شایسته نداشت از در و دیوارش مشکلات می‌ریخت و اجازه نمی‌داد تربیت رخ بدهد

سید محمد بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش چندی پیش در این زمینه گفت: من در دوره وزارت به کرات مواجه شدم با این پدیده که در بسیاری مواقع برای بازدید از دو مدرسه که در یک خیابان و منطقه بودند می‌رفتم که شرایط اقتصادی، اجتماعی و … در آن منطقه یکی بود؛ اما در یک مدرسه به خاطر وجود مدیر شایسته، مسائل تربیتی مأموریت اصلی آن مدرسه قرار گرفته بود و شور و اشتیاق در آن دیده می‌شد. اما مدرسه کنار درستی که مدیر شایسته نداشت از در و دیوارش مشکلات می‌ریخت و اجازه نمی‌داد تربیت رخ بدهد. پس نقش مدیر بسیار مشهود و هویداست. البته ما تا زمانی که نظام بودجه‌ریزی مان دولتی است و پرداختی‌ها از خزانه انجام می‌شود دولت‌ها هم نمی‌توانند به تأمین نیازهای مدرسه آنطور که باید توجه کنند.

نکته قابل تامل در این میان این است که عزم جدی برای حل مشکل ریشه ای چالشی که هر ساله میلیون ها دانش آموز و اولیای آنها را درگیر می کند، وجود ندارد و عموم راهکارها کوتاه مدت است؛ چرا که اصل راهکار در بالابردن کیفیت و کمیت مدارس دولتی است.

حالا با ۶ ساله شدن دوره ابتدایی سختگیری خانواده ها برای ثبت نام فرزندشان در مدرسه مورد نظرشان که کیفیت خوبی داشته باشد در پایه اول، بیشتر هم شده است و کیست که بتواند بر این موضوع گلایه کند! کیست که برایش مهم نباشد فرزندش ۱۲ سال بهترین ساعت های روزش را قرار است در کدام مدرسه تحصیل کند و چون ثبت نام میان پایه ای دشوار تر است، همه تلاش اولیا برای ثبت نام فرزندشان در مدرسه دلخواه در پایه های اول و هفتم فشرده می شود و تابستانی که کسی فرزند کلاس اولی یا هفتمی داشته باشد تقریباً تابستانی فراموش نشده است.

امسال بنا به گفته معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش یک میلیون و ۵۰۰ هزار کلاس اولی ثبت نام خواهند کرد. ثبت نام کلاس اولی‌ها تا پایان شهریور و در روزهای دوشنبه و چهارشنبه هر هفته انجام می‌شود. هر چند همین روزها هم دیگر بعید است مدرسه ای جای خالی برای ثبت نام داشته باشد و این در حالی است که هنوز برخی خانواده ها ممکن است در روزهای آتی نقل مکان کنند.

براساس آیین نامه ها حداکثر تعداد دانش آموزان در کلاس‌های پایه اول باید ۲۶ نفر باشد و از یک طرف به مدیران مدارس تأکید شده این تراکم را در نظر بگیرند و از سوی دیگر رعایت این تراکم با حجم تقاضاها در بسیاری مواقع برابری نمی کند.

مسعود ثقفی مشاور مدیرکل و رئیس اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی شهر تهران در پاسخ به این پرسش که محدوده بندی مدارس گرچه در بسیاری مواقع چاره ساز است اما چالش هایی را نیز به دنبال دارد، از جمله اینکه هنوز بسیاری از والدین کلاس اولی نمی دانند مدارس محدوده محل سکونت خود را از کجا باید پیدا کنند، گفت: محدوده بندی مدارس و مناطق روشی است که سال های قبل کارش را آغاز کرد و به دلیل اینکه تراکم دانش آموزی را در محل بتوانیم کنترل کنیم، این روش ایجاد شد که شخصاً هم به آن اعتقاد دارم. محدوده بندی روش درستی بود و شاید تنها روش ماست برای حفظ تراکم دانش آموزی در مدارس.

دو راه برای اینکه خانواده ها بدانند برای ثبت نام فرزندشان کدام مدرسه محدوده زندگی شان بروند وجود دارد، یکی اینکه بروند به آموزش و پرورش منطقه و آنجا نقشه بزرگی به دیوار زده شده که محدوده ها مشخص شده است؛ راه دوم هم اینکه از مدارس نزدیک به محل سکونت خود بخواهند محدوده را ارائه دهند

وی ادامه داد: محدوده بندی یعنی هر مدرسه یک محدوده مجزا دارد که ربطی به منطقه ندارد. در واقع محدوده در دل مناطق تعیین می شود. دو راه برای اینکه خانواده ها بدانند برای ثبت نام فزندشان کدام مدرسه محدوده زندگی شان بروند وجود دارد. یکی اینکه بروند به آموزش و پرورش منطقه و آنجا نقشه بزرگی به دیوار زده شده که محدوده ها مشخص شده است. راه دوم هم این است که از مدارس نزدیک به محل سکونت خود بخواهند محدوده را ارائه دهند.

ثقفی در پاسخ به این پرسش که ساخت و سازهایی که در محدوده های تعیین شده هر ساله صورت می گیرد ممکن است تناسب جمعیتی را به هم بریزد، آیا راهکاری برای آن دارید، گفت: محدوده های تعیین شده ثابت و غیرقابل تغییر نیست. اگر ما محدوده را رعایت نکنیم ممکن است کلاس هایی با تراکم ۴۰ دانش آموز داشته باشیم. البته هر سال محدوده ها ممکن است بر اساس تراکمی که به دست می آید تغییراتی بکند اما بسیاری از مناطق ما به لحاظ جمعیتی اتفاق عجیبی برایشان نمی افتد که بخواهیم محدوده مدارس را تغییر دهیم. یعنی در بسیاری از مناطق ما ساخت و سازهای عجیبی رخ نمی دهد و به صورت نرمال جمعیت بالا و پایین می شود.

وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه برخی خانواده ها این روزها به هر مدرسه در محدوده و منطقه محل سکونتشان سر می زنند با این جواب رو به رو می شوند که جا ندارند و حتی با برخوردهای ناشایستی این را بیان می کنند، آیا مدرسه محدوده سکونت دانش آموز ملزم به ثبت نام وی است یا نه؟ بیان کرد: این اصل که هیچ دانش آموزی نباید بدون مدرسه بماند یک اصل برای ماست. البته ممکن است برخی مدارس در برخی مناطق رفتارهایی با اولیا داشته باشند که مناسب نباشد و روحیه دانش آموز و اولیا اثر بد بگذارد و من متاسفم که این اتفاق رخ می دهد. اما حجم بزرگی از دانش آموزان ما با این مسائل رو به رو نیستند. اما باید به این تعداد محدود هم رسیدگی کنیم و مشکل را برطرف کنیم.

وی تاکید کرد: من به اولیا که درگیر این مسائل هستند توصیه می کنم در محدوده ای که قانونا حق ثبت نام فرزندشان را دارند مراجعه کنند. اگر مدیری گفت ظرفیت نداریم به ستاد ثبت نام منطقه مراجعه کنند چون آنجا به کلیت ماجرا اشراف دارند و نامه ای به اولیا می دهند که در همان مدرسه محدوده که ظرفیتش هم پر شده باشد باید با تراکم بیشتر آن دانش آموز را ثبت نام کنند.

شرایطی پیش آمده که در بحث ثبت میان پایه با مسائل جدیدی رو به رو شده ایم. همکاران ما در ستاد ثبت نام این پیش بینی اولیه را داشتند و در اولین جلسات مربوط به ثبت نام صحبتش را داشتیم. خصوصاً در مناطق جنوبی تهران با مشکل رو به رو خواهیم شد چون کوچ مردم معمولاً از مناطق بالا به سمت جنوب است

وی در پاسخ به این پرسش که امسال ثبت نام میان پایه ای نیز افزایش پیدا کرده است و چالش های اقتصادی بسیاری را وادار به نقل مکان کرده، آیا برای افزایش این درخواست ها نیز چاره ای اندیشیده شده یا نه، اظهار کرد: این نکته کاملاً درستی است. شرایطی پیش آمده که در بحث ثبت میان پایه با مسائل جدیدی رو به رو شده ایم. همکاران ما در ستاد ثبت نام این پیش بینی اولیه را داشتند و در اولین جلسات مربوط به ثبت نام صحبتش را داشتیم. خصوصاً در مناطق جنوبی تهران با مشکل رو به رو خواهیم شد چون کوچ مردم معمولاً از مناطق بالا به سمت جنوب است.

ثقفی گفت: نهایت تلاش خود را داریم که کمترین آسیب و چالش گریبان خانواده ها را بگیرد ولی هر کس دچار مشکل شد به ستاد ثبت نام منطقه مراجعه کند. تدابیری اندیشیده شده که مردم دچار عذاب نشوند.