از جولانی اصرار، از ترامپ انکار

به گزارش حلقه وصل: موضع آمریکا در قبال دولت انتقالی سوریه به رهبری «ابومحمد الجولانی» بر خلاف اروپا که تلاش دارد، از تغییرات پس از سقوط دمشق نهایت استفاده را ببرد، سرد و بی‌تفاوت است و این به شدت جولانی را که با تحریم‌های گسترده آمریکا مواجه است، به شدت نگران کرده است.

اقدامات آنها را زیر نظر داریم
از آنجایی که سقوط دمشق در زمان ریاست جمهوری جو بایدن، اتفاق افتاد، او بلافاصله پس از این اتفاق موضع کاخ سفید را این‌چنین اعلام کرد: «مردم سوریه اکنون فرصتی برای احیای کشور خود دارند.»

این پایان موضع‌گیری‌های بایدن نبود، او با بیان اینکه «هوشیار خواهیم ماند»، خاطرنشان کرد: «برخی از گروه‌های مسلح سابقه تروریستی دارند، لذا اظهارات رهبران جدید سوریه را دنبال می‌کنیم، اگرچه تاکنون خوب به نظر می‌رسند.»

اما برخلاف بایدن، دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا نظر دیگری داشت، او گفت: «آمریکا نباید در سقوط ناگهانی دمشق و پیامدهای پس از آن دخالتی داشته باشد» و افزود: «کشورش بعدا درباره سوریه موضع‌گیری خواهد کرد»، بدون اینکه جزئیات بیشتری در این‌باره فاش کند.

ترامپ اواخر ژانویه 2025 در موضع‌گیری جدید خود درباره سوریه گفت که «ما در سوریه دخالت نمی‌کنیم، آنها مشکلات خاص خود را دارند و به اندازه کافی در آنجا هرج و مرج هست، لذا نیازی نیست، ما در آنجا دخالتی داشته باشیم.»

این اظهار نظر نشان می‌داد که واشنگتن همچنان ترجیح می‌دهد، موضع نظاره‌گر در قبال سوریه جدید را داشته باشد.

«اسعد الشیبانی»، وزیر امور خارجه الجولانی در 13 فوریه 2025 برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی انتقال سیاسی و چالش‌های امنیتی و اقتصادی عمده پیش روی سوریه جدید راهی پاریس می‌شود.

این سومین کنفرانس درباره سوریه از زمان سقوط دمشق و اولین کنفرانس از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا محسوب می‌شد و این حضور نشان می‌داد که نقش آمریکا در سوریه هنوز مشخص و واضح نیست.

یک سال بعد از آنکه داعش در سال 2014 بخش‌هایی از سوریه را تصرف کرد، آمریکا با تشکیل نیروهای دموکراتیک سوریه موسوم به «قسد» متشکل از عناصر عرب، کُرد و آشوری سوریه تلاش کرد، نیروهایی را به نیابت از خود برای مبارزه با این گروه در سوریه ایجاد کند.

در آستانه مارس 2019 آمریکا از نابودی داعش در سوریه خبر داد، اما نیروهای خود را در خاک سوریه حفظ کرد و همچنان هم این حضور را در پایگاه نظامی «التنف» در جنوب سوریه حفظ کرده است.

درحالی که پنتاگون در 23 دسامبر 2024 تعداد نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه را 2 هزار نظامی اعلام کرده بود، جدیدترین گزارش‌ها از افزایش این حضور به 10 هزار نظامی حکایت دارد.

«مارکو روبیو»، وزیر امور خارجه آمریکا در 16 فوریه 2025 در جریان سفر خود به سرزمین‌های اشغالی گفت: «سقوط دمشق تحول مهمی است، اما نباید نیروی بی‌ثبات‌کننده دیگری جایگزین آن شود.»

این اظهارات نشان‌ می‌دهد، آمریکا همچنان رویکرد محتاطانه‌ای در قبال سوریه را دارد. در عمل نیز شاهد آن بودیم که واشنگتن همچنان تحریم‌های مالی سنگینی را که از سال 2011 علیه سوریه وضع کرده بود، همچنان حفظ کرده و با روی کار آمدن الجولانی در سوریه تغییری در آنها نداده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در 7 ژانویه 2025 در اقدامی ناکافی، از کاهش 6 ماهه تحریم‌ها علیه سوریه با هدف تسهیل در ارائه خدمات اساسی در این کشور خبر داد.

به گفته «ماهر خلیل الحسن»، وزیر بازرگانی الجولانی، دمشق به دلیل تحریم‌های شدید آمریکا، علیرغم تمایل بسیاری از کشورها از جمله کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برای ارسال کمک به سوریه، قادر به انجام بسیاری از معاملات از جمله واردات سوخت، گندم یا سایر کالاهای ضروری نیست.

عدم اولویت سوریه برای ترامپ
طرفداران دولت جولانی می‌گویند که ادامه تحریم‌های آمریکا علیه سوریه، زمینه نفوذ دیگر بازیگران خارجی را در این کشور فراهم می‌کند و شایسته بود، پس از سقوط نظام اسد، آمریکا  تحریم‌ها را لغو و زمینه سرمایه‌گذاری خارجی در سوریه را هموار کند.

تحریم‌ها علیه سوریه درحالی ادامه دارد که 12 روز بعد از سقوط دشمن در 20 دسامبر 2024 هیئتی آمریکایی به ریاست «باربارا لیف»، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه به دمشق سفر و با الجولانی دیدار کرد.

در ادامه نیز در 8 ژانویه 2025 هیئت آمریکایی دیگری به نمایندگی از دولت جدید آمریکا به دمشق سفر کرده و با الجولانی دیدار کردند. 

درحالی که الجولانی این سفر این دو هیئت آمریکایی را نشانه مثبتی مبنی بر آغاز مرحله جدیدی از روابط بین دمشق و واشنگتن و در رأس آنها لغو تحریم‌های بیش از یک دهه‌ای آمریکا علیه سوریه می‌دید و در این زمینه حاضر به ارائه هرگونه تضمین‌هایی به طرف آمریکایی بود، تاکنون نه تنها تحریمی از سوی کاخ سفید لغو نشده، بلکه هنوز موضع ترامپ و دولتش در برابر سوریه ما بعد اسد مبهم و تاریک است.

این نشان می‌دهد، برخلاف اصرارهای جولانی برای ابراز وفاداری و دادن تضمین‌های لازم به آمریکا تا سر حد دادن رضایت به اشغال جنوب سوریه از سوی رژیم صهیونیستی، اما سوریه اولویتی در سیاست خارجی آمریکا ندارد و به دمشق به عنوان عضویی از منطقه نگاه می‌کند.

این بدین معناست که ترامپ ترجیح می‌دهد، سوریه را به متحدین و هم‌پیمانان منطقه‌ایش مانند کشورهای عربی حوزه خیلج فارس و ترکیه بسپارد و خود دورادور نظاره‌گر اوضاع باشد.

در این راهبرد تحریم‌ها و بی‌اعتمادی به جولانی به قوت خود باقی خواهد ماند، در واقع تا وقتی با وجود تحریم‌ها و بی‌اعتمادی به جولانی آمریکا می‌تواند، نفت سوریه را غارت کند و در این کشور حضور داشته باشد، نیازی به تغییر سیاست وجود ندارد.

ادامه بی‌‌اعتمادی‌‌ها به جولانی
«مایکل سینگ»، عضو هیئت مدیره مؤسسه صلح آمریکا به نمایندگی از مجلس سنا، بر این باور است که «آمریکا باید با حوصله، عمل‌گرایانه و بر اساس منافع خود با هیئت تحریر شام و ابو محمد الجولانی تعامل کند.»

این همان سیاستی است که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، زمانی که جولانی بر ادلب حکومت داشت، دنبال کرد و این بار دیگر بر عدم تغییر نگرش آمریکا به جولانی و هیئت تحریر شام تأکید دارد.

سینگ بر این باور است، آمریکا باید در جستجوی یافتن زمینه‌های مشترک بین آمریکا و الجولانی باشد و از آن طریق با رهبران جدید پل‌های اعتماد را بنا کند.

به نظر سینگ، تبادل اطلاعات امنیتی در زمینه امنیت مرزها، تروریسم، شبکه‌های مورد حمایت ایران در سوریه و تهدیدات ایران از جمله موضوعات مورد توجه برای آغاز اعتمادسازی بین کاخ سفید و الجولانی است.

درخصوص نظام حکومتی در سوریه آمریکایی‌ها بر این باورند، این موضوع باید به خودِ سوری‌ها سپرده شود، سوریه طایفه‌ای با سوریه استبدادی فرقی برای واشنگتن ندارد، آنچه در پس این نظام حکومتی باید محقق شود، دوستی آن با غرب است، لذا در این زمینه آمریکا فقط می‌بایست خواسته‌ها و مطالبات خود را به حکام جدید انتقال دهد. پس از آن با ارزیابی عملکرد مرحله‌ای دولت جدید سوریه به تدریج تحریم‌ها را لغو کند.

اما در مقابل این دیدگاه، دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که نسبت به ادامه سخت‌گیری‌های آمریکا هشدار می‌دهد و بر این باور است، ادامه این سخت‌گیری‌ها می‌تواند، جولانی را به دامان رقبا از جمله روس‌ها بیاندازد، به ویژه آنکه نیازهای مبرم جولانی در حوزه‌های انرژی، صنعت، تجارت وغیره ممکن است، او را به سمت مسکو سوق دهد.

آنچه این دیدگاه را در میان آمریکایی‌ها تقویت کرده، تصمیم جنجالی اخیر ترامپ در زمینه تعلیق کمک‌های خارجی بود که سوریه را هم در برمی‌گیرد، چراکه سوریه تاکنون یکی از مهم‌ترین طرف‌های دریافت‌کننده این کمک‌ها محسوب می‌شد که سالانه به صدها میلیون دلار می‌رسید.

با همه اینها همچنان به نظر می‌رسد، دولت جدید آمریکا هنوز تصمیمی درباره سوریه اتخاذ نکرده است، اگرچه جولانی همه درب‌های دمشق را به روی واشنگتن باز کرده، اما ترامپ ترجیح می‌دهد، آنها را نبیند.

آنچه این دیدگاه را تقویت می‌کند، اظهارات «جو ویلسون»، نماینده حزب‌جمهوری‌خواه در کنگره در پاسخ به سؤال مجری شبکه آمریکایی عربی زبان «الحره» در 15 فوریه 2025 درباره به رسمیت شناختن الجولانی و موضع دولت ترامپ در برابر سوریه جدید بود.

وی درباره اینکه آیا دولت جدید آمریکا جولانی را به رسمیت می‌شناسد یا خیر و آیا آمریکا از عملکرد حکام جدید سوریه رضایت دارد؟ پاسخ داد: «به نظر می‌رسد، آمریکا جولانی را به رسمیت خواهد شناخت، درباره عملکرد حکام جدید در سوریه هم رضایت وجود دارد، اما دولت کنونی آمریکا ترجیح می‌دهد، فرصت حضور بازیگرانی چون عربستان و ترکیه را به جای حضور مستقیم آمریکا در سوریه بدهد، به ویژه آنکه این دو کشور همکاری خوبی با یکدیگر در سوریه جدید دارند.»