با آن «مرد» از مبارزه در مریوان و خوزستان تا اسارت در لبنان

سرویس پرونده: به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان پایگاه خبری تحلیلی حلقه وصل در نظر دارد هر روز یک کتاب از نویسندگان برتر انقلاب اسلامی را به مخاطبین عزیز معرفی کند تا از این فرصت معنوی نهایت استفاده را داشته باشند.

رمان «مرد» شرح زندگی سردار جاویدالاثر سپاه اسلام، حاج ‏احمد متوسلیان است و انتشارات سوره مهر در سال 95 این اثر را با 184 صفحه و تیراژ 2500 نسخه به چاپ دوم رسانده است. داوود امیریان که بیشتر او را با کتاب‌های دفاع مقدس در حوزه نوجوان می‌شناسیم، این کتاب را با محوریت زندگی حاج احمد متوسلیان برای مخاطب نوجوان نگارش کرده است.

ما در مرد سه بخش از زندگی حاج احمد را می‌بینیم. در بخش اول به دوران حضور حاج احمد در مریوان پرداخته‌شده، بخش دوم به تشکیل تیپ 27 حضرت رسول صلی‌الله علیه واله و فرماندهی حاج احمد و رفتن او به جنوب تا اسارت ایشان در لبنان محوریت قرارگرفته و درنهایت در بخش سوم امیریان به دوران بعد از اسارت ایشان نگاهی کوتاه کرده است.

خط اصلی داستان مرد با رزمنده‌ای به نام رضا شکل‌گرفته است. سید رضا هاشمی تنها فرزند یک ارتشی زمان پهلوی است که مادرش قبل از انقلاب به خاطر اینکه پدر مست رضا او را دیر به بیمارستان رسانده است، به همراه بچه‌ای که در شکم داشته از دنیا می‌رود؛ و رضا از همان زمان که نوجوان بوده با پدرش و خط فکری‌اش اختلاف پیدا می‌کند. او به مردمی که علیه شاه تظاهرات می‌کرده‌اند می‌پیوندد و در آنجا توسط ساواک دستگیر می‌شود. سید رضا در زندان هویت خود را مخفی می‌کند و بعد از انقلاب با سایر زندانیان از زندان آزاد می‌شود. در جریان غائله کردستان به آنجا رفته و زخمی می‌شود و حاج احمد او را نجات داده و به بیمارستان مریوان منتقل می‌کند.

نقطه اتصال سید رضا هاشمی با حاج احمد از این نقطه شروع می‌شود. سید رضا بعد از شناخت حاج احمد عاشق و شیفته او می‌شود و دیگر تاب جدایی از این مرد بزرگ را ندارد. این علاقه به حدی است که رضا کمتر به مرخصی می‌رود و بیشتر اوقات در مریوان است تا اینکه خبر تشکیل تیپ 27 حضرت رسول صلی‌الله علیه واله و رفتن حاج احمد به جنوب می‌رسد. در همین حین وقتی اسم سید رضا در لیست کسانی نیست که با حاج احمد به جنوب می‌روند، سید رضا به‌شدت ناراحت می‌شود. این ناراحتی به حدی است که حاج احمد مجاب می‌شود در آخرین لحظه او را به همراه خود به جبهه جنوب ببرد.

در جنوب رضا دست راست حاج احمد است و تقریباً هرکجا حاج احمد باشد او را هم می‌توانی پیدا کنی، زندگی در دوکوهه، عملیات بیت‌المقدس و... سید رضا در جنوب علاوه بر حاج احمد با منش مردانگی افرادی چون شهید همت، عباس کریمی، حسین قچه‌ای و... آشنا می‌شود و با آن‌ها زندگی می‌کند تا اینکه خبر می‌رسد اسرائیل به لبنان و سوریه حمله کرده و سوریه از ایران کمک نظامی خواسته است.

داوود امیران با شناختی که از مخاطب نوجوان خود دارد به‌خوبی توانسته با استفاده از خاطرات افرادی که با حاج احمد در مریوان، در مبارزه با نظام طاغوت، در جنگ جنوب و لبنان و... بوده‌اند، رمان مرد را به شکل زیبایی به نگارش درآورد. نویسنده با رمان خود شخصیت فرمانده‌ای مقتدر و درعین‌حال دوست‌داشتنی را تصویر کشیده که مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند؛ و مخاطب رمان جدید امیریان با داستان‌های آن بارها می‌خندد، گریه می‌کند، حسرت می‌خورد و در یک‌کلام در هوای پاک آن زمان تنفس می‌کند.

امیریان در جای‌جای رمان ولایت‌پذیری حاج احمد و دست پروده‌هایش را به قلم آورده است. ولایت‌پذیری‌ای که حاج احمد به نیروهایش یاد می‌دهد الگوی مناسبی از اداره‌ی جامعه می‌باشد؛ که در عین قانون‌مداری اخلاق هم حفظ می‌شود و کیفیت کار به‌خوبی پیش می‌رود.

اما ویژگی دیگر کتاب را باید این دانست که در این وانفسای شبیخون فرهنگیِ الگوهای نامناسب غربی برای نوجوانان، به نظر می‌رسد معرفی شخصیت‌هایی چون حاج احمد متوسلیان به نوجوانان و توصیف نحوه تعامل آن‌ها با اطرافیان خود از اوجب واجبات باشد. مسئله‌ای که ما به خوبی در رمان مرد مشاهده می‌کنیم. حاج احمد برای رضا که پدرش در ایران نیست و مادرش را ازدست‌داده مثل برادری می‌شود که رضا عاشق او شده است. به‌طورقطع و یقین نوجوانان ما نیاز دارند که به کسی اعتماد کنند؛ و ما این مسیر اعتمادسازی را به‌خوبی در کار این نویسنده فعال در حوزه نوجوان می‌بینیم. مخاطب وقتی سید رضا که در مرحله‌ی اول به خیال اینکه حاج احمد هم از دمکرات‌ها است با نارنجک به پیشوازش می‌رود را با جایی دیگر که از فراغ او از آب و غذا می‌افتد، مقایسه می‌کند و متوجه این تغییر در طول رمان می‌شود. امیریان این را با داستان‌گویی بیان می‌کند نه با سخنرانی و مقاله.