تهران: روایت چشمان سرخ مادر شهیدی که به درخواست پسرش هیچگاه گریه نکرد

به گزارش حلقه وصل، مریم برادران، کارشناس و نویسنده دفاع مقدس شامگاه دوشنبه در نشست نقد و بررسی کتاب «شبیه خودش» زندگی شهید مدافع حرم حامد جوانی که در نمایشگاه کتاب دفاع مقدس مصلای تهران برگزار شد با اشاره به اینکه این کتاب از نظر ساختار و محتوا به خوبی توانسته فضای خوب و صمیمی بین مادر و پدر شهید را نشان دهد، اظهار داشت: ما از اول این کتاب یک داستان روان را تا پایان داریم و زندگی این خانواده شهید کاملا قابل لمس است.

وی ادامه داد: داستان در جایی که خانواده جوانی صاحب فرزند می‌شوند می‌توان صمیمیت را به طور کامل دید، اما آنچه در این داستان گنگ است نوع روابط بین دو برادر خانواده است و در داستان رابطه‌ای بین این دو گفته نمی‌شود، در حالی که وجود رابطه عمیق بین این دو برادر در گوشه‌هایی از داستان مشهود است، برای نمونه در فصل 28 کتاب که خبر شهادت حامد به برادرش می‌رسد شاهد روابط عاطفی بین این دو فرزند خانواده هستیم.

برادران با بیان اینکه در کار مستند مهم‌ترین بخش تحقیق است، خاطرنشان کرد: در قسمت‌هایی از این کتاب احساس می‌شود که تحقیق کامل نبوده است و نویسنده باید آنقدر در تحقیق خود نفوذ کند تا بتواند موضوعی خاص پیدا کند، آنچه در روایت زندگی یک شهید مهم است الگوسازی است که در این کتاب تا حدودی رعایت شده است، در اصل آن بخش تربیتی که در نظر گرفته شده در این کتاب آمده است.

وی افزود: در بخش نهم کتاب که نامه اعزام شهید به سوریه آمده است خیلی مستقیم گویی وجود دارد، در حالی که گفتن روایت از زبان سوم شخص در اینجا لازم نیست، تنها خاطره گویی شخص مقابل کافی است، همچنین اتفاق گنگ دیگر این داستان آن است که چرا مادر شهید به درخواست پسرش گریه نمی‌کند و تا پایان داستان فقط چشمان سرخ آن را می‌بینیم.

برادران با بیان اینکه در داستان ما باید نشانه‌های امروزی وجود داشته باشد، تأکید کرد: وقتی در این داستان می‌آید که حامد با موبایل خود زیاد بازی می‌کند و با ماشین لایی می‌کشد خیلی خوب است چون ما را به داستان نزدیک می‌کند، همچنین نوع زبان در بخش سوم داستان کاملا واضح و صاف است، در همین راستا هر گاه گفت و گو در داستان زیاد می‌گردد ارتباط خوبی وصل می‌شود.

نویسنده دفاع مقدس با اشاره به اینکه در بخش 14 فضای سوریه و تاریخچه آن گفته می‌شود، ابراز داشت: بیان این نوع موضوعات در داستان لزومی ندارد، ما در این روایت‌ها باید سراغ کسانی برویم که می‌توانند در این روایت ما را کمک کنند، در کنار بحث نوشتاری باید به طرح جلد و عنوان گنگ کتاب نیز دقت شود، همچنین این کتاب اگر از روایت خطی خارج  می‌شد خیلی از مشکلات را حل می‌کرد.

در ادامه این نشست حسین شرفخانلو نویسنده کتاب «شبیه خودش» ضمن ارادت به ایثار و بزرگواری مادر شهید جوانی که زینب گونه است،گفت: درباره تحقیق کار باید گفت به خاطر آنکه آذری زبان‌ها بسیار کم حرف هستند مقدمه نویسی برای من سخت شد، بنابراین ارتباط بین مادر و پدر شهید را نتوانستیم به خوبی داشته باشیم.

شرفخانلو با بیان اینکه خاطرات شهیدان در دوران دفاع مقدس حداقل به 30 سال پیش برمی‌گردد و قطعا خاطرات و برخی موضوعاتی که به آنها زمان خورده است را می‌توان روایت کرد اما در باب شهدای مدافع حرم که به تازگی شهید شده‌اند ما با آزادی عمل زیادی در بحث ارائه روایات مواجه نیستیم.

نویسنده دفاع مقدس با اشاره به اینکه روایت درباره شهدای مدافع حرم از نظر امنیتی با ملاحظاتی رو به رو است، تأکید کرد: در این شرایط نمی‌توان خیلی موضوعات را بیان کرد و اگر این کتاب 15 سال پیش چاپ می‌شد شاید خیلی از موضوعات را که امروز امکان بیان آن نیست را می‌توانستیم چاپ کنیم.

شرفخانلو با بیان اینکه دو گانگی کار در قبل از مجروحیت تا بعد از شهادت به این خاطر است که فاصله زمانی زیاد نیست، بیان داشت: ما باید خواننده را به سمت بعد از مجروحیت می‌بردیم که مقدمه‌ای برای شهادت شود، ضعف ما در روایت داستان به خاطر در دست داشتن تحقیق کمتر از 10 ساعت با خانواده شهید بود، این میزان هم در دوران مجروحیت و شهادت خلاصه می‌شود.

نویسنده دفاع مقدس با اشاره به اینکه گریه نکردن مادر شهید جوانی از روی بی‌ مهری نبود یادآور شد: آذری‌ها در فرهنگ خودشان برخی موضوعات چون گریه کردن را ناتوان بودن می‌دانند، به همین منظور مادر شهید گریه نکرد، صبر زینبی مادر حامد قابل تحسین است ولی درخواست شهید شاید به خاطر آن بوده است که نباید رزمنده‌ها و خانواده‌هایشان در جبهه جنگ کم بیاورند.

نویسنده دفاع مقدس در رابطه با توصیف تاریخی سوریه، اشاره کرد: این روایت در اصل خاطرات شهید از زبان یکی از فرماندهان اوست، همچنین یکسری از خاطرت شخصی شهید بود که آنها را به خاطر مسائل امنیتی نتوانستیم در کتاب بیاوریم.

شرفخانلو در پایان گفت: اسناد شفاهی مربوط به مستند شهدا باید در یک آرشیو ذخیره شود، اگر این آثار نگه‌داری شود در آینده محققان دیگر نیز می‌توانند برای تحقیقات خود به آنها رجوع کنند.