تذکار مکتوب پدید آورندگان «همپای صاعقه» در باب یک تشکیک پژوهشی

سرویس حاشیه نگاری: در نشست سازندگان فيلم «ايستاده در غبار» با خوانندگان يك مجله، سؤالي درباره تحصيلات دانشگاهي سردار احمد متوسليان مطرح شد كه به استناد كتاب «همپاي صاعقه» اعلام مي‌شود كه متوسليان دانشجوي دانشگاه علم و صنعت بوده است. ولي محمدحسين مهدويان در همان جلسه سنديت ادعاي كتاب «همپاي صاعقه» درباره متوسليان را زير سؤال مي‌برد، اين موضوع باعث شد تا گلعلي بابايي و حسين بهزاد، پژوهشگران دفاع مقدس و نويسندگان كتاب «همپای صاعقه» كه از جمله آثار مهم تاريخ دفاع مقدس است، طي نامه‌اي سرگشاده به اين تشكيك پاسخ دهند.

بابايي و بهزاد در اين نامه با اشاره به نشست نقد فيلم «ايستاده در غبار» نوشته‌اند:

از آنجا که در صفحه 38 هفته نامه همشهری جوان شماره 562 مورخه شنبه دوم مرداد 1395 خورشیدی، ضمن انعکاس نشست خوانندگان این مجله با سازنده مستند ایستاده در غبار، تعریضی به ناروا به سندیت فصل پایانی کتاب همپای صاعقه – بخش سرگذشت نامه مجمل سردار احمد متوسلیان – شده است، در جایگاه پژوهش گران و مولفین کتاب مزبور، جهت رفع شبهه از اذهان مخاطبین جوان آن جلسه، تذکر چند نکته مهم را بر خود واجب دانستیم، به شرح ذیل:

1.در پاسخ به پرسش یکی از حضار جلسه که گفته: در کتاب همپای صاعقه اثر حسین بهزاد و گل علی بابایی هم به این ماجرا (دانشجو بودن متوسلیان در دانشگاه علم و صنعت تهران) اشاره شده است، سازنده ایستاده در غبار می گوید: به نظرم آنها (حسین بهزاد و گل علی بابایی) نیز مستندات درستی در این زمینه نداشته اند. ما یک سال روی این موضوع پژوهش کردیم و در نهایت هیچ سندی پیدا نکردیم که نشان دهد ایشان در آنجا دانشجو بوده ... من در همه داده های قدیمی تشکیک می کنم و این طور نیست که چون خیلی معروف است که متوسلیان دانشجوی علم و صنعت بوده، این را سرچ نکنم. (پایان نقل قول، کلمات داخل پرانتز از ما می باشد)

و اما پاسخ این تشکیک، طی روند چهار ساله پژوهش و نگارش کتاب همپای صاعقه، تیم پدید آورندگان این اثر، از آغاز تا پایان روند کار خود، همواره بنا را بر رجوع به مستندات دست اول آرشیوی – اعم از مکتوب، شنیداری و دیداری – راستی آزمایی و همپوشانی آنها، نهاده بودند. محض ارائه مشتی نمونه خروار، در جواب به ادعای مطرح شده، مبنی بر اینکه مولفین همپای صاعقه نیز "مستندات درستی در این زمینه نداشته اند"، صرف نظر از نوار های مصاحبه راویان اعزامی دفتر سیاسی وقت سپاه به لشکر 27 با شهید سید محمد رضا دستواره –مسئول وقت واحد پرسنلی این یگان و از همرزمان قدیمی متوسلیان، به تاریخ هفتم اردیبهشت 1361- و یا مصاحبه ایشان با مهندسی سید یوسف کابلی – سومین فرمانده شهید یگان ذوالفقار لشکر 27 و از همرزمان قدیمی متوسلیان در بهار 1364 – که هر دو بزرگوار در بیان خاطرات خود از متوسلیان، او را دانشجوی دانشگاه علم و صنعت معرفی کرده بودند. بسیار به جا است به دو سند شنیداری آرشیوی، حاوی بیانات شخصی احمد متوسلیان اشاره کنیم که در نگارش سرگذشت نامه فشرده وی در بخش پایانی همپای صاعقه مستند درست ما در این زمینه بوده اند:

الف- احمد متوسلیان، طی مصاحبه ی به عمل آمده با وی از سوی راوی اعزامی دفتر سیاسی وقت سپاه به مریوان، در آغاز به معرفی خود پرداخته، می گوید: بسم الله الرحمن الرحیم من احمد متوسلیان فرزند غلام حسین دانشجوی سال دوم علم و صنعت هستم و مسئول سپاه مریوان.

ب- احمد متوسلیان، در فرجام مرحله چهارم عملیات فتح المبین، طی مصاحبه به عمل آمده با وی از سوی امیر رزاق‌زاده راوی اعزامی دفتر سیاسی وقت سپاه به تیپ 27 محمد رسول الله در آغاز این گونه خود را معرفی کرده است:

بسم الله الرحمن الرحیم، من احمد هستم، احمد متوسلیان فرزند غلام حسین متولد 1332 تهران، از نظر وضعیت (تحصیلی) خودم، دروس ابتدایی را در مدرسه اسلامی مصطفوی گذراندم و دبیرستان را در مدرسه اخباریون گذراندم و بعد از آن هم خدمت سربازی را رفتم و انجام دادم که درجه دار وظیفه بودم و بعد از سربازی هم عرض کنم که وارد دانشگاه شدم و دانشجوی سال دوم بودم که در زمان شاه دستگیر شدم و ...

مدرک: نوار فاقد شماره، مصاحبه، مکان: قرار گاه شاوریه، سنگر فرماندهی تیپ 27 در عملیات فتح المبین، زمان: یازدهم فروردین 1361، راوی: رزاق زاده، مأخذ: آرشیو شنیداری موسسه حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس سپاه محمد رسول الله. (عبارت داخل پرانتز از ماست)

حال اگر حسب گفته سازنده ایستاده در غبار در نامه نگاری ایشان با سازمان سنجش، آن سازمان در پاسخ مدعی شده که: "آقای متوسلیان دو بار در کنکور شرکت کرده و در هیچ کدام هم به دانشگاه علم وصنعت وارد نشده است"، تا آن زمان که رونوشت اسناد مربوط به دو نوبت شرکت متوسلیان در کنکور و عدم موفقیت وی در ورودی به دانشگاه از سوی آن سازمان منتشر نشود، نمی توان به صرف یک ادعای شفاهی مطروحه از جانب سازنده ایستاده در غبار، مستندات صوتی دست اول حاوی بیانات صریح احمد متوسلیان، دایر بر دانشجوی سال دوم دانشگاه علم و صنعت بودن وی را باطل و فاقد اعتبار دانست.

چرا؟! پاسخ این پرسش را سازنده گرامی ایستاده در غبار بهتر از ما می داند. برکنار از باند صدای مصاحبه شوندگان اثر فوق الذکر، بخش عمده ای از ساختار مبتنی بر سبک مستند – بازسازی فیلم ایشان، به همان فایل های صوتی آرشیوی – عملیاتی احمد متوسلیان متکی بوده است که توسط راویان اعزامی سپاه به استان های کرمانشاه، کردستان و خوزستان تهیه شده اند.

لذا اگر همین اسناد صوتی به جا مانده از شخص احمد متوسلیان را مرجع و مبنای درستی برای روایت مستند سرگذشت وی –خواه در قالب یک کتاب، خواه در قالب یک فیلم – ندانیم، در این صورت فی المثل کل سکانس باز سازی شده سخنرانی متوسلیان در نماز جمعه اردیبهشت 1359 شهرستان پاوه که طی آن وی به شدت به تعدادی از مسئولین وقت سپاه این شهرستان، بابت بی انضباطی مالی آنان تاخته، چیزی نخواهد بود، به جز یک نمایش شانزده میلی متری متکی به نواری صوتی، حاوی ادعاهای فاقد هر گونه سند معتبر و مدرک محکمه پسند. و صد البته مقصودمان محکمه تاریخ است.

ختم کلام

درسی که از حدود ربع قرن خوردن دود چراغ و تکاپویی به دور از های و هوی ژورنالیزم حرفه ای، دغدغه دیده شدن و حب و بغض های شخصی و جناحی، برای نگارش مستند کارنامه عملیاتی لشکر 27 محمد رسول الله آموخته ایم، همواره به ما چنین حکم کرده است: نخست هزار بار نیک بیاندیش و سخت، وزن و برد و تأثیر مثبت و منفی هر کلمه را بسنج، سپس لب به سخن بگشا، یا قلم را بر مدار کاغذی به گردش در آور.

دیگران خود صلاح خویش دانند. ما به این درس گرانبها، تا لب گور پایبند می مانیم.

یا علی (ع) مدد

پدید آورندگان کتاب همپای صاعقه

گل علی بابایی- حسین بهزاد

پنجم مرداد 1395 خورشیدی