تهران: هلوکاست، پیام اصلی «فهرست مقدس» است

به گزارش حلقه وصل، اولین روز هم‌اندیشی سینما انقلاب با اکران انیمیشن «فهرست مقدس» آغاز شد. پس از اکران این انیمیشن محمدامین همدانی و سیدمحمد روحانی، از کارشناسان این حوزه، جلسه نقد و بررسی این انیمیشن را برگزار کردند.

محمد امین همدانی، کارگردان انیمیشن «فهرست مقدس» در این نشست گفت: فیلم‌نامه این انیمیشن توسط مؤسسه فیلم‌سازی فرج‌الله سلحشور مطرح شد. ایده اولیه برای تولید این کار به صورت live action بود که البته به دلیل اعداد و ارقام بالا برای تولید آن پیشنهاد تولید به سمت انیمیشن رفت که موسسه فیلم‌سازی اوج تولید آن را بر عهده گرفت. برای تولید این انیمیشن نکات جذابی نیز وجود داشت که از جمله آن می‌توان به پیام واقعی آن اشاره کرد. پیام واقعی انیمیشن «فهرست مقدس» هلوکاست تاریخی است؛ چرا که همانطور که می‌دانید مورخان مسلمان و غیر مسلمان تاریخ حیات اصحاب اخدود را به دوره 100 سال پیش از می‌دانند. نکته قابل توجه این است که امروز با توجه به این که می‌بینیم آل سعود و آل یهود دست در یک کاسه دارند و به مردم یمن ظلم می‌کنند، یمن امروز و نجران گذشته ارتباط بیشتری با این انیمیشن برقرار می‌کنند. 

همدانی اضافه کرد: در فیلمنامه اول این کار اسم شخصیت زنواس مستند بود که مردم شهر را به دلیل ایمان راسخ‌شان سوزانده بود. در این بخش متوجه شدیم که اگر بخواهیم یک داستان دیالوگ محور و مستندگونه را روایت کنیم، مخاطب‌مان را از دست می‌دهیم. باید توجه داشت که پیام اصلی این فیلم پیام هلوکاست و تفکیک مسیحیت و صهیونیست است. هلوکاست و صهیونیست امروز به عنوان دو دشمن مشترک به اسلام می‌تازند. 

کارگردان انیمیشن فهرست مقدس گفت: در فیلم کدهایی وجود دارد که برای یک مخاطب بین‌المللی تیزبین قابل لمس است. ما برای این که بتوانیم مخاطب بین‌المللی داشته باشیم مجبور بودیم مدیوم مناسب را استفاده کنیم. این مدیوم بر روی دو ریل شکل گرفت؛ اول ریل واقعه تاریخی بود و دوم ریل دراماتیزه داستان که در نهایت این دو ریل در انتهای داستان به هم می‌‌رسند. در حقیقت در انتهای داستان این کدها رمزگشایی می‌شود و حقیقت موضوع برای مخاطب مشخص می‌شود. ما علاوه بر این که اشاره‌ای به این واقعه تاریخی در قرآن داشته‌ایم، دنبال هدفمان نیز هستیم که امیدواریم این هدف در اختیار هدف اصلی قرار گرفته باشد.

محمدامین همدانی درباره نمادگرایی در این انیمیشن گفت: کاراکترها شبیه به حیوانات طراحی شده‌اند؛ چرا که هر کدام از آنها صفات باطنی دارند که نمایشگر صفات آن کاراکترها نیز است. دلیل این که از این تکنیک استفاده کردیم این بود که فیلمنامه سنگین بود و البته مخاطبان ما الزاماً خردسالان نیستند. طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم رنج مخاطبان ما 12 سال به بالا و در حقیقت نوجوانان هستند. در این رده مخاطب انیمیشن کم است و از طرف دیگر مخاطب نوجوان به سمت قهرمان‌پروری می‌رود و می‌بینید که خیلی از قهرمان‌ها در سینمای دنیا نوجوان هستند. در حقیقت از تکنیکی به عنوان اقرار مبتنی بر واقعیت استفاده کردیم که علاوه بر این که بزرگسالان از آن لذت می‌برند هیچ قوانین فیزیکی نیز نقض نشده است. علاوه بر اینها نمادهای دیگری نیز در فیلم وجود دارد که از جمله آن می‌توان به برج آزادی آمریکا و کاخ سفید اشاره کرد. این نمادها استبداد حاکم شهر را مطرح می‌کند. 

وی درباره نام این انیمیشن گفت: مردم برای دینشان کشته می‌شوند و نه برای فهرست مقدسی که در پایان قهرمان آن را با خود می‌آورد. البته این اسم سرنخی برای قسمت دوم این انیمیشن است. در تاریخ می‌خوانیم که پادشاه حبشه انتقام این‌ها را می‌گیرد. 

همدانی به عدم توجه‌ها به انیمیشن در جشنواره فجر امسال اشاره کرد و گفت: در جشنواره فجر سی و چهارم تلاش شد که خیلی از آثار دیده نشود. زمانی که متوجه شدم که فیلم «بادیگارد» در خیلی از موضوعات نامزد دریافت جایزه نشده فهمیدم که این فرضیه من درست بوده است. برای ما مهم‌ترین چیز این بود که بازخوردها را بگیریم و البته بازخوردهایی را هم از نمایش‌های خارجی داشتیم و فهمیدیم که مخاطبان خارجی‌ چه برداشتی از این فیلم داشته‌اند. باید توجه داشت کسی نگران جایزه نیست و مهم دیده شدن اثر است. در جشنواره فجر 33 نیز بسیار تلاش کردند تا «شاهزاده روم» دیده نشود، اما دیده شد. 

در ادامه این نشست سید محمد روحانی صحبت کرد و گفت: وقتی یک داستان واقعی می‌سازیم، بسیار مهم است که توجه کنیم یک داستان قرآنی می‌سازیم یا یک داستان تاریخی. این موضوع می‌تواند یک تغییر ماهوی در کار ایجاد کند. برای مثال داستان بنی‌اسرائیل را نگاه کنید چرا قرآن این قصه را به صورت پراکنده برای ما نقل می‌کند، پس بسیار مهم است که وقتی یک داستان می‌سازیم تکلیف‌مان معلوم شود که یک داستان قرآنی می‌سازیم یا یک داستان تاریخی. در مورد این انیمیشن فاخر من حس می‌کنم که جنبه تاریخی در کنار جنبه قرآنی قرار دارد. در سخنی از علامه‌طباطبایی می‌خوانیم که بعید نیست که احزاب اخدود در چند قصه در یمن، حبشه و عجم روایت شده باشد. به نظرم هنوز قدم‌های بسیاری مانده است تا یک داستان قرآنی بسازیم. یک داستان زمانی قرآنی می‌شود که ما به روح آنچه که خداوند می‌خواسته از بیان آن بگوید پی ببریم.