تهران: سینمای دفاع مقدس، استراتژی سینمای بعد از انقلاب ماست

به گزارش حلقه وصل، برنامه این هفته سینمامعیار با بررسی موضوع «سینمای دفاع مقدس» با حضور جبار آذین، منتقد و روزنامه نگار، محمدرضا رضاپور، سردبیر مجله نقدسینما و شادمانی، روابط عمومی انجمن سینمای دفاع مقدس و با اجرای سیدامیر جاوید برگزار شد.

سینماگرانی که دیروز در برج مینوی سینمای دفاع مقدس بودند امروز سوار بر کشتی  تفریحی در جزایر سینما تفریح می کنند

در ابتدا جبار آذین در ارتباط با کارکرد سینمای دفاع مقدس گفت: در سینمای دفاع مقدس قصه و غصه زیاد دارد. قصه هزاران سوژه دفاع مقدس حکایت حماسه آفرینی و شهادت هزاران شهید و ماجرای صبر و ایثار خانواده شهداست که جای آنها در ماندگاری سینمای ایران خالیست، غصه ها هم اینطور است که افرادی فقط در ایام خاصی به مناسبت سالگرد یک شهید فقط عکس یادگاری می گیرند و بعضی مدیران سینمایی که عملا ارزش ها، انقلاب و دفاع مقدس را دارای تاریخ مصرف می دانند و به فیلمساز یا سینماگر یا فیلمنامه نویسی که می خواهد فیلم دفاع مقدسی بسازد توصیه می کنند از این کارها نکنند یا این غصه که جوانان از شهدا تنها اسم چند خیابان به یادشان می آید یا سینماگرانی که تا دیروز در برجک مینوی سینمای دفاع مقدس ایستاده بودند و فیلم های دفاع مقدسی می ساختند ولی امروز سوار بر کشتی های تفریحی در جزایر سینمای ایران تفریح می کنند و بالاخره غصه ی فیلمسازان جوانی که با دستان خالی و قلبهای پر از عشق و ایمان و با غیرت و تعهد فیلم های دفاع مقدسی می سازند و پرچم سینما را برافراشته نگه داشته اند.

وی افزود: سینمای دفاع مقدس تنها به خاطر اینکه بعضی از مسئولین به آن توجه نمی کنند مظلوم واقع نشده، به این خاطر که تعدادی از اهالی سینما هم به هر دلیلی با سینمای دفاع مقدس قهر کرده اند مظلوم واقع شده است.

تنها کشوری هستیم که صاحب یک ژانر بومی و ملی به نام دفاع مقدس هستیم

سپس مجری پرسید: « اینکه در سال گاهی هفت تا ده فیلم دفاع مقدس داریم معنایش وجود جریان دفاع مقدس است؟»

رضا پور در پاسخ به این پرسش گفت: خیر؛ قبل از پاسخ به سوال شما می خواهم بحث را از عقب تر شروع کنم. ما بعد از آمریکا که سینمای وسترن را دارد، تنها کشوری هستیم که صاحب یک ژانر بومی و ملی به نام دفاع مقدس هستیم. ما هم مثل آمریکا قرار است که انسان ترازمان را در این ژانر معرفی کنیم و تمدن نوین ایرانی – اسلامی را معرفی کنیم که قدرت ایمانشان قرار است حرف بزند و این آدم های قرن 20 و 21 هستند که می خواهند آینده دنیا را عوض کنند.

ایشان با اشاره به اینکه هنوز ارزش این ژانر را خیلی متوجه نشده ایم بیان داشت: دلیل آن خطاهای استراتژیکی است که در این سال ها مرتکب آن شدیم. همان سال های اول به سراغ این ژانر رفتیم و اساسا فهم نکردیم که این ژانر قرار است چه فاصله گذاری با ژانر اکشن کند، انسان هایی که در فیلم های دفاع مقدسی ما رونمایی شدند با ماچوهای امریکایی هیچ تفاوتی نداشتند و قدرت ایمان در اینها وجود نداشت، بعد از مدتی از آن طرف بوم افتادیم و قبل از اینکه رشادت ها و فصل تمایزهای جنگ خودمان را در قالب این ظرف بریزیم به سراغ ادبیات ضد جنگ و به دنبال تقلید کودکانه از جنگ های اومانیستی رفتیم که در دنیا وجود داشت. به نظر می رسد هنوز خیلی فهم نکرده ایم که ژانر دفاع مقدس می تواند چه ویژگی ها و فرصت های خاص و چه ارزش افزوده های مهمی برایمان ایجاد کند، هم در ساحت تولید کنندگان و سیاستگذاران و هم تئوری پردازیمان از این ظرفیت هنوز آنطور که باید و شاید نتوانسته ایم استفاده کنیم.

 سینمای دفاع مقدس، استراتژی سینمای بعد از انقلاب ماست

شادمانی نیز در این زمینه دیدگاه خود را بیان کرد و گفت: علاقه مند هستم که در بحثی کلان تر از آنچه تا الان مطرح شد مسئله را ریشه یابی کنیم. مگر نه اینکه سینمای دفاع مقدس، استراتژی سینمای بعد از انقلاب ماست؟ فکر نمی کنم غیر از این باشد، خیلی از فیلمسازان ما وامدار سینمای دفاع مقدس هستند و متاسفانه الان با این جریان سینمایی زاویه پیدا کرده اند. ریشه یابی این مسئله بسیار مهم است و به همه کسانی که در حوزه فرهنگ فعالیت دارند هشدار می دهم که آقایان! ذائقه مخاطب را تغییر داده ایم و مخاطب را از ارزش های این جریان دور نگه داشته ایم و الان می بینیم عده ای در این جریان به دنبال این هستند که اهداف خودشان را پیش ببرند که متاسفانه تا حدود زیادی موفق شدند، من به ادامه ی این جریان اصلا خوش بین نیستم و امید به این دارم که ان شاالله با یک حرکت جهادی بتوان کار را به مسیر درست خود برگرداند.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: فیلم و سینما یک بستر فرهنگی هست و همه بسته های فرهنگی حاوی پیام هستند که اگر نباشد پازل ناقص است. کجای فیلم های سخیف الان حاوی پیام برای جامعه ماست؟ بهانه می کنند که دوره این فیلم ها تمام شده، اولا ذائقه ی مخاطب را خود شما تغییر دادید و ثانیا مگر در سینمای هالیوود سالی چند فیلم تولید می شود؟ 200-300 فیلم تولید می کنند و 5-10 تا از اینها با اقبال مواجه می شود و این یعنی نقشه راه تعیین و تبیین شده مهم است و در این راه هزینه می کنند آنوقت ما اگر در سال 4 فیلم دفاع مقدسی تولید کنیم جریان را هم طوری چینش می کنیم که نفروشد! این اصلا توهم توطئه نیست بلکه نقشه طراحی شده ای است که اگر جلوی آن گرفته نشود جریان ناخوشایندی حاکم خواهد شد.

سپس آذین ادامه داد و گفت: از وقتی سیاست و سوداگری در سینما وارد شد و نقش های اصلی را به عهده گرفت سمت و سوی خیلی مسائل تغییر کرد. در سینمای انقلاب و دفاع مقدسمان نه تنها تعریفی صورت نگرفته و ویژگیهایشان تبیین نشده و آثار تولید شده کمترین ارتباط مضمونی را با دفاع مقدس دارد اما به دلیل بازی کردن با اهالی سینما و ویژگی های سینما توسط دوستانی که متاسفانه منافع ملی سینما را به هیچ انگاشته اند و توجه عمیق به خط و خطوط سیاسی داشتند باعث شدند خیلی از مسائل نادیده گرفته شود، هر وقت دولتی تغییر کرده مسئول و مدیر جدیدی متولی فرهنگ و سینما شده و بدون اینکه از تجربیات و دستاوردهای مدیر قبلی استفاده کند و آن را تدوین و تبیین کند روش آزمون و خطا را در پیش گرفته و فرهنگ و سینما را به سمتی برده که منطبق با سیاست ها و اهداف جناح خودش بوده است و دیگران هم در گام های بعدی این مشکل را برای خودشان و جامعه ایجاد کردند.

وی افزود: در میان فیلم های روی پرده دو فیلم دفاع مقدسی داریم که با جفایی که به آنها شده در گروه هنر و تجربه اکران شدند. وقتی امکانات سینمایی کشور در اختیار کسانی قرار می گیرد که می توانند فیلم های بازاری ضعیف و مغایر با فرهنگ جامعه بسازند می بینیم حمایت از جریان هایی است که اینها را در سینما برجسته می کند و فیلم های تولید شده توسط اینها میدان را به سینماگران ارزشی کشور نمی دهد.

آذین در توضیح این جریان گفت: زمانی که دوستان اصلاح گرا در بخشی از حکومت جامعه ما نقش ایفا می کنند فیلم و فرهنگ به سمتی می رود که آنها تمایل دارند. آقای رضا اعظمی که الان فیلمش روی پرده هست بیش از دو سال است که فیلمنامه دفاع مقدس را برای تصویب داده اما مشخص نیست فیلمنامه اش کجاست! آقای روح الله سهرابی که یکی از مسئولین انجمن سینمای دفاع مقدس هست و سازنده فیلم خوب «خاکستر و برف» است برای ساختن 1 سکانس جنگی در فیلمش امکانات در اختیارش نبود و برای آن سکانس از دیالوگ استفاده کرد، این فیلم بعد از چهار سال اکران می شود و از اینها حمایت نمی شود آنوقت فیلم های بازاری به سرعت اکران می شوند و قضایای باندبازی به قدرت زیاد اعمال می شود که اینها به خاطر دخالت و حضور سیاست و سوداگری در سینماست. اگر واقعا منافع سینمای ملی ایران مد نظر باشد هرکس جایگاه خود را خواهد داشت.

رضاپور در ارتباط با بهره بردن از ژانر سینمای دفاع مقدس اظهار داشت: معتقدم همچنان این گنجینه وجود دارد و امیدوارم این توفیق برای فیلمسازان ایجاد شود که از این فضا استفاده کنند. تمدن ما پویاست و دائما زایش دارد، همین امروز قهرمانانی داریم که در عراق و سوریه هستند و هنوز هم شهید می آورند. داستان بچه های فاطمیون، انصارالله یمن و ... همچنان جذاب است و اگر فیلمساز ما بهانه ی متریال جدید برای درام دارد اتفاقات جدیدی می افتد که به آن می تواند بپردازد.

وی افزود: سال پیش «تک تیرانداز امریکایی» پرفروش ترین فیلم شد، آمریکا برای دمیدن تنفس مصنوعی به رویا و روحیه امریکایی از جنازه یک کهنه سربازش که اتفاقا در فضای تلخ و به دست برادر امریکایی کشته شده نمی گذرد و اصلانگاهشان این نیست که 3-4 فیلم در سال تولید شود و بیلان کاری بدهند. ساختن فیلم حماسی از جنگ عرضه می خواهد و سال هاست که به راهروهای آپارتمان ها چسبیده ایم و ذائقه مان تغییر کرده و عادت کرده ایم که در مدیوم شات و کلوزآپ سر و صورت بازیگرها کار کنیم.

شادمانی در جمع بندی برنامه نکاتی را بیان کرد و گفت: یک اصل ابتدایی در مدیریت داشتن نقشه راه و برنامه جامع کاربردی برای هر اتفاق خرد و کلان است و بدون آن کاری پیش نمی رود و به این می رسیم که کارها قائم به شخص می شود. نقشه راه تاکید مقام معظم رهبری در بحث کلان است که ما را از موازی کاری پرهیز می دهد، اما گویا نقشه راه به نفع نیست که در مدیریت های مختلف برنامه و اصول و عقیده و اندیشه ی خودشان را پیش می برند و نقطه مقابل را در زیر تازیانه خودشان قرار می دهند که یکی از مشکلات بزرگ ماست.

هشدار جدی به آقای ایوبی!

وی در انتها بیان داشت: هشدار جدی به آقای ایوبی می دهم که دفاتر پخش دارند در سینمای ما حاکمیت می کنند و متاسفانه تغییر ذائقه، این چنین صورت می گیرد. تولید فیلم هنوز به پایان نرسیده سینماها منتظر اکران آن هستند و تجاوزهایی که صورت می گیرد سازش با جامعه ی ما ندارد. یکی از اصول مخاطب این است که می بیند کدام فیلم بیشتر فروش داشته است و به آن سمت و سو می رود.

برنامه رادیویی سینمامعیار پنجشنبه‌ها ساعت 14:30 دقیقه از رادیو گفت‌وگو پخش می‌شود. برنامه‌ای با اجرای سید امیر جاوید و تهیه کنندگی و سردبیری محمد جواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلمهای روی پرده را بالا ببرد.