سرویس معرفی _ مرتضی اسماعیل دوست: نرگس آبیار با فیلم «شیار 143» ره چند ساله را به واسطه سکانسهایی ماندنی به سرعت طی کرد و نگاهی همراه با اشتیاق را برای دوستداران سینمای دفاع مقدس فراهم کرد. اثری که از سوی منتقدین، مخاطبین و مسئولین به عنوان جرعهای ناب از سینمای ارزنده سینمای دفاع مقدس محسوب شد و در این ایام پاسداشت دفاع مقدس هم میتواند به عنوان نشانهای از اثری برجسته در این گونه سینمایی باز هم به دیدهها متصل گردد.
این روزها فیلم دیگری از کارگردان ارزنده سینمای ایران با نام «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیکترند» به اکران سینماها درآمده است و البته اثر فوق اولین فیلم ساخته شده از نرگس آبیار بوده که براساس شرایط اکران پس از فیلم دوم به وصال تماشا در آمده است. با این بهانهها گفتگویی با نرگس آبیار شکل گرفت که از «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیکترند» تا «نفس» جدیدترین اثرش ادامه یافت. متن این گفتگو را در ادامه میخوانید:
خانم آبیار تاکنون چه بازخوردهایی از اکران فیلم «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیکترند» دریافت کردهاید؟
خوشبختانه از طریق رسانهها و با نقدهایی که انجام میشود، فیلم به محبوبیت خوبی رسیده است و خیلیها به دلیل این که میخواستند ببینند فیلم اول من چگونه ساخته شده میروند و فیلم را تماشا میکنند. چون هیچ شناختی نسبت به فیلم نداشتند و حالا فرصت خوبی است که این اثر دیده شده و مورد قضاوت قرار گیرد.
پس به نظرتان یکی از دلایل دیده شدن فیلم «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیکترند» تعلق خاطری است که از سوی فیلم «شیار 143» رخ داده است؟
فیلم «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیکترند» در چند جشنواره بینالمللی شرکت کرد و جایزه هم گرفت، اما در این جا به جز جشنواره فجر دیده نشد و در واقع خیلی مهجور واقع شد، چرا که با فاصله کمی پس از اکران در جشنواره فجر من مشغول آمادهسازی فیلم «شیار 143» و پیدا کردن لوکیشن شدم و فرصت کافی برای توجه به این فیلم به دست نیامد. در صورتی که چه در زمان جشنواره فیلم فجر و چه در جشنوارههای خارجی این فیلم مورد توجه قرار گرفته بود و خیلیها آن را تحسین کرده بودند.
به نظر میرسد اگر موفقیتهای فیلم «شیار 143» نبود شاید باز هم این فیلم رنگ اکران به خود نمیگرفت!
نه! من میخواستم در فرصت مناسبی فیلم را اکران کنم. چون در زمان اکران فیلم «شیار 143» همه تلاش گروه و عوامل برای اکران مناسب آن فیلم رفته بود و دیگر در این فیلم به دنبال این بودیم که اکران جمع و جورتری داده باشیم و اکران در گروه هنر و تجربه هم شرایط خوبی برای ارائه فیلم بود.
خودتان علاقمند به اکران در گروه سینماهای هنر و تجربه بودید؟
این نوع فیلمها چون به شکل مستقلی تهیه میشوند و دارای روایت خاصی هستند مناسب گروه هنر و تجربه هستند و سینمای مستقل و تجربی در دنیا هم حرف اول را میزند. تا به حال ری اکشنهای خوبی هم پیش آمده است. به طور کلی شکلگیری هنر و تجربه را در سینمای ایران مناسب میبینم که از برخی فیلمها حمایت میکند. تنها ایراد این گروه را در سینماهای محدودی میبینم که برای فیلمها در نظر میگیرند که باعث میشود آنهایی که میخواهند فیلمهای هنر و تجربه را ببینند هر زمانی دسترسی برای تماشای آن نداشته باشند و در روزها و سالنهای خاصی حتما باید مراجعه کنند. غیر از این مورد در کل گروه هنر و تجربه را به نفع سینما میدانم.
تماشاگران علاقمند به فیلم «شیار 143» در مواجهه با فیلم «اشیاء...» با اثر کاملا متمایزی مواجه میشوند که متکی به خرده پیرنگ روایی و داستان و فضایی مینیمالیستی است. این مساله را چگونه تحلیل میکنید.
امیدوارم که این تمایز میان آثارم به عنوان ویژگی کارهایم محسوب شود. من اگر بخواهم در همه فیلمها خودم را تکرار کنم، دیگر فیلمسازی آن چنان ارزشی ندارد. فیلم «اشیا از آنچه در آیینه میبینید به شما نزدیک ترند» متعلق به سینمای اجتماعی است و براساس خرده پیرنگها و جزئیات و فضا و اتمسفر بنا شده است و در لایههای زیرین خود به شکل مینیمال اقدام به شخصیتپردازی و روایت میکند. این نوع سینما با آثاری مانند «شیار 143» که متکی به درام بوده و تراژیک است، تفاوتهایی دارد و من دوست دارم تفاوت در همه آثارم وجود داشته باشد. اتفاقا خیلی از دوستان و منتقدین که فیلم «اشیاء...» را دیدند معتقد بودند که این نوع روایت خیلی سختتر از روایت «شیار 143» میباشد که متکی به واقعهای تراژیک است.
حالا اگر علاقمندان به سینمای شما بخواهند ردی از امضایی مشترک در آثارتان بیابند به چه مواردی میتوان استناد کرد؟
به نظرم هر دوی این فیلمها دارای فضا و اتمسفر مشترک به همراه درنگ روی اشیاء و آدمها بوده و از این نظر دارای نقاط مشترکی است.
خودتان کدام فیلم را به لحاظ فیلمنامه و کارگردانی پُختهتر و ارزندهتر میبینید؟
من واقعا هر دوی این آثار را دوست دارم و از این آدمهای متوهم نیستم که هر گونه استنباطی میکنند. من در میان آثار مستند و کوتاهم فیلمهایی داشتم که در جشنوارهها جوایز خوبی گرفته بود اما میدانستم که فیلمهای متوسطی هستند و یا فیلمهایی هم دارم که در هیچ جشنوارهای مورد توجه قرار نگرفته اما جزو آثار خوبم بوده است. البته آثار هنری بدون ایراد هم نمیتوانند باشند و حتما ایراداتی خواهند داشت اما به نظرم در 2 فیلم بلندی که ساختهام، شخصیتپردازیها درآمده است و اثر به خوبی روایت میشود.
این متفاوت بودن را در فیلم سومتان «نفس» هم خواهیم دید؟
بله، در این فیلم هم با اثر متفاوتی روبرو خواهید شد. سینمایی که تلفیقی از واقعگرایی و فانتزی خواهد بود و البته ساختن این نوع نگاه در یک اثر سینمایی کار سختی است که امیدوارم موفق شده باشم.
اولین بار در جشنواره فیلم فجر از «نفس» رونمایی خواهد شد؟ و به نظرتان میتواند همچنان موفقیت «شیار 143» را ادامه دهد؟
بله، اگر خدا بخواهد فیلم «نفس» اولین بار در جشنواره فیلم فجر پخش خواهد شد. این فیلم تا زمانی که مراحل پس از فیلمبرداری آن مانند تدوین و صداگذاری انجام نشود نمیتوان با اطمینان در موردش صحبت کرد. اما میتوانم بگویم که همه تلاش خود را در زمان فیلمبرداری برای این فیلم انجام دادم. اما در مورد موفقیت آن نمیتوان با اطمینان صحبت کرد.
حتما انتظار استقبال گسترده فیلم «شیار 143» را هم در زمان ساخت نمیکردید!
بله، انتظار این همه استقبال را نداشتم. در مورد موفقیت یک فیلم در اکران عوامل بسیاری نقش دارد و نمیتوان هرگز در مورد موفقیت هیچ فیلمی با اطمینان صحبت کرد. فیلمهای ارزنده بسیاری در سینمای ایران و جهان بودند که در زمان اکران دیده نشدند. کلا چرخه اکران شرایط خاصی دارد و غیر قابل پیشبینی است.