جنگ اوکراین چه فرصت‌هایی برای ترانزیت ریلی ایران ایجاد کرد؟

به گزارش حلقه وصل، چندی پیش برخی پایگاه‌های خبری اروپایی از توقف تردد قطارهای مسافری سن پترزبورگ-هلسینکی و همچنین توقف فعالیت‌های حمل و نقل ریلی روسیه-فنلاند از ۷ فروردین امسال خبر داده بودند.

توقف و از سرگیری تردد قطارها میان روسیه-فنلاند / تحریم راه آهن روسیه

به گفته رسانه‌های غربی، مقامات فنلاند در روز جمعه ۵ فروردین اعلام کردند: «در راستای تحریم‌های کشورهای غربی علیه روسیه به دلیل حمله به اوکراین، از روز دوشنبه ۲۸ مارس (۸ فروردین) به منظور رعایت تحریم‌های اعمال شده علیه مسکو، خط راه آهن میان روسیه و فنلاند متوقف خواهد شد.»

این در حالی است که امروز پایگاه خبری rail freight (حمل و نقل ریلی) اعلام کرد: حمل و نقل ریلی فنلاند-روسیه از سر گرفته می‌شود.

بر اساس اعلام این پایگاه خبری تخصصی حوزه حمل و نقل ریلی در دنیا، گروه وی‌آر (شرکت دولتی ترابری ریلی فنلاندی) از آمادگی خود برای از سرگیری تردد قطارها میان فنلاند و روسیه از ۳۰ مارس ۲۰۲۲ (۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱) خبر داده است.

وزیر راه: کالاهای فنلاندی را با ریل به بندر شهید رجایی ترانزیت کردیم

پیش از این نیز در سال گذشته یک رام قطار باری ترانزیتی میان فنلاند و ایران از طریق اتصال به راه آهن روسیه تردد و سپس از شبکه ریلی جمهوری آذربایجان وارد ایستگاه آستارای ایران شد؛ پس از آن با کامیون به ایستگاه راه آهن رشت منتقل و نهایتاً با ریل به بندر شهید رجایی برای انتقال به هند جابه جا شد.

رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی ۱۸ آبان سال گذشته در همایش قیر و آسفالت در این خصوص گفته بود: قطار کانتینری حامل کالاهای فنلاند را از مسیر ایران عبور داده‌ایم که ۲۱ روز طول کشید. اگر به طور عادی از دریا عبور می‌کرد، سه ماه زمان می‌برد.

با این حال مشخص نیست با توجه به توقف تردد ریلی میان روسیه و فنلاند، ترانزیت ریلی کالاهای فنلاندی از خاک ایران ادامه یابد یا متوقف می‌شود؟

مدیرعامل راه آهن: روزی ۱۷ قطار چین از خاک روسیه به اروپا می‌رفت که جنگ اوکراین آن را متوقف کرد

حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در بازدیدی که تعطیلات نوروز امسال از پایانه مرزی ریلی سرخس به همراه رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی و سید میعاد صالحی مدیرعامل راه آهن داشت بر ضرورت توسعه ترانزیت ریلی شرق به غرب از خاک ایران تأکید کرد.

رئیس جمهور در این بازدید با بیان اینکه توسعه ترانزیت ریلی واقعاً جای تشکر دارد، تاکید کرد: روابطی که با کشور ترکمنستان برقرار کردیم زمینه‌های بسیار خوبی را برای توسعه تجارت و ترانزیت و همکاری‌های انرژی ایجاد کرده است و آمادگی کامل دارند این همکاری‌ها را افزایش دهند. بر اساس گزارش‌ها این سطح از روابط و اقدامات نسبت به ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده است.

وی ادامه داد: عقب ماندگی ما در حوزه ریلی بسیار زیاد است و بایستی با اقدامات شما، این عقب ماندگی‌ها جبران شود. باید تأمین لکوموتیو، ناوگان و توسعه خطوط در دستور کار قرار داشته باشد تا در نتیجه همکاری‌های تجاری با چین و روسیه و کشورهای منطقه و اروپا تسهیل شود.

سید میعاد صالحی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن نیز در این بازدید گفت: روزانه ۱۷ رام قطار از کشور چین از طریق کریدور روسیه به اروپا می‌رفت که با توجه به اتفاقات اخیر و جنگ اوکراین، این مسیر غیر فعال شده و اکنون فرصت مناسبی است تا تمهیداتی اندیشیده شود و این بار ترانزیتی را از مسیر کریدورهای ریلی ایران از چین به اروپا حمل کنیم.

کارشناس ریلی: از فرصت تحریم راه آهن روسیه برای توسعه ترانزیت ریلی ایران استفاده کنیم

علی ضیایی کارشناس حمل و نقل ریلی درباره استفاده از فرصت تحریم راه آهن روسیه از سوی غربی‌ها اظهار کرد: کریدور ریلی شرق به غرب چند مدعی دارد که یکی از آنها کریدور روسیه یا ترانس سیبری است که از شمال دریای خزر عبور می‌کند؛ دیگری کریدور دریای خزر و سپس ترکیه است که به آن ترانس کاسپین هم می‌گویند؛ سومین کریدور هم عبور کالا از راه آهن ایران است.

وی افزود: اصلی ترین کریدور شرق به اروپا، همان ترانس سیبری است که سالی ۱.۵ تا ۲ میلیون TEU کانتینر معادل ۳۰ میلیون تن کالا از آن عبور می‌کند. با توجه به اینکه از زمان جنگ اوکراین، فعالیت کریدور ریلی روسیه هم متوقف شده است، در حال حاضر کریدور ترانس کاسپین به اصلی ترین کریدور حمل کالا از چین به اروپا تبدیل شده، ولی ما می‌توانیم بخشی از این کالاهایی که با راه آهن روسیه به اروپا ترانزیت می‌شد را به شبکه ریلی ایران منتقل کنیم.

کارشناس اقتصاد حمل و نقل ادامه داد: کریدور ترانس کاسپین از بندر اکتائو در قزاقستان آغاز و پس از حمل دریایی کالاها به بندر باکو، از طریق راه آهن باکو-تفلیس-قارص به اروپا می‌رود. اما اگر از بندر اکتائو به بند امیرآباد منتقل شود، می‌توانیم کالاها را با راه آهن ایران به ترکیه و سپس اروپا جابه جا کنیم.

وی یادآور شد: همچنین با توجه به اینکه قزاقستان هاب ترانزیت کالاهای چینی است، می‌توانیم با انتقال کالا از این کشور به ازبکستان و سپس ترکمنستان و نهایتاً شبکه ریلی ایران، در ترانزیت کالاهای کریدور شرق به غرب سهمی داشته باشیم.

ضیایی فرصت دیگر ایجاد شده برای افزایش درآمدهای ترانزیتی از جنگ روسیه و اوکراین را امکان حمل کالاهای روسی به بنادر ایران و سپس دیگر کشورها و بالعکس عنوان و اظهار کرد: با توجه به اینکه راه آهن و بنادر روسیه تحریم شده اند، امکان تردد کشتی به بنادر این کشور وجود ندارد و از آنجایی که این کشور تجربه مدیریت تحریم‌ها را ندارد، می‌توانیم کالاهای روسی را از شبکه ریلی کشورمان ترانزیت کنیم.

مدیرکل تجاری سازی وزارت راه: امکان انتقال بخشی از ترانزیت سالانه ۵۰ میلیون تنی شرق به غرب به خاک ایران در پی جنگ اوکراین

امین ترفع مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی درباره تأثیر توقف تردد قطارهای چین به اروپا از مسیر روسیه در پی جنگ اخیر شرق اروپا بر توسعه درآمدهای ترانزیتی کشورمان تصریح کرد: در ترانزیت شرق به غرب از مسیر قزاقستان و روسیه ۵۰ تا ۶۰ میلیون تن کالای در سال با قطار حمل می‌شود؛ وضعیت فعلی اروپا و جنگ روسیه-اوکراین یک فرصت برای ماست تا بسته به زیرساخت‌های حمل و نقلی کشورمان از آن استفاده کنیم.

وی افزود: هر چه قدر توان بازاریابی، یکپارچه سازی، صدور هماهنگ اسناد حمل و نقل میان دستگاه‌های مرتبط با ترانزیت، تسهیل فرآیندها، بهبود صدور مجوزها و… در کشورمان افزایش یابد، سهم ما از بازار به وجود آمده ترانزیت کالا از شرق به غرب نیز افزایش می‌یابد.

ترفع ادامه داد: حتی جنگ روسیه-اوکراین در ارتقای درآمدهای ترانزیتی کریدور شمال-جنوب هم مؤثر است و کشورهایی که انتقال کالا میان آنها و اروپا به روسیه وابسته است، می‌توانند از مسیر ایران استفاده کنند.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: با توجه به محدودیت‌هایی که برای زیرساخت‌های حمل و نقلی روسیه ایجاد شده، می‌توانیم ترانزیت و جابه جایی بخشی از کالاهای این کشور را هم بر عهده بگیریم؛ اما همه این موارد به یکپارچه سازی حداکثری فرآیندهای بخش‌های مرتبط با ترانزیت در داخل کشور بستگی دارد.