آلوده‌ترین وسیله در آشپزخانه

به گزارش حلقه وصل، اگر از باکتری‌ها بپرسید که «دوست دارند کجا زندگی کنند؟»، پاسخ می‌دهند: «در اسفنج‌های آشپزخانه!» درواقع، اسفنج‌ها بهشت باکتری‌ها هستند؛ زیرا آن‌ها می‌توانند ۵۴ میلیارد باکتری را در هر سانتی‌متر مکعب از خود جای بدهند. ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، پژوهشگران در نشریه‌ی نیچر کمیکال بایولوژی گزارش دادند که اسفنج‌ها به‌دلیل فضای مرطوب و هوای کافی و غذای ذخیره‌شده بهترین محیط فیزیکی برای رشد باکتری هستند.

دقیقاً مانند انسان‌ها، باکتری‌ها نیز ترجیح می‌دهند با هم‌سن‌وسالان خود در تعامل باشند. بعضی از آن‌ها اجتماعی‌ترند و بعضی دیگر تنهایی را ترجیح می‌دهند. لینگ‌چانگ یو، پژوهشگر زیست‌شناسی مصنوعی از دانشگاه دوک و همکارانش از این موضوع شگفت‌زده شدند که جداسازی انواع مختلف باکتری چگونه می‌تواند روی واکنش‌های اجتماعی‌شان اثر بگذارد.

آنان دریافتند که سطوح متوسط جداسازی (شبیه به آنچه در اسفنج است) گوناگونی اجتماع را به‌حداکثر می‌رساند. محققان گونه‌های مختلف باکتری اشریشیا کلی (E. coli) را روی صفحاتی از ۶ تا ۱,۵۳۶ حجم تراکم گذاشتند که مانند محیطی ایزوله‌شده عمل می‌کردند. بعد از ۳۰ ساعت، گروه تحقیقاتی تعداد و نوع باکتری‌ها را بررسی کردند که در هر صفحه تجمع کرده بودند.

لینگ‌چانگ یو معتقد است هرکدام از حفره‌ها مثل مهمانی‌ای است که باکتری به‌طور تصادفی به آن وارد می‌شود. در ۶ حفره، ترکیب‌های مختلفی از باکتری‌ها یافت می‌شوند و فقط باکتری‌های اجتماعی جان سالم به‌در می‌برند. در ۱,۵۳۶ حفره هر میکروب احتمالاً تنها است و باکتری‌های اجتماعی می‌میرند؛ اما تعداد متوسطی از حفره‌ها نیز وجود دارند که بخت باکتری برای یافتن تجمع دلخواهش را به‌حداکثر می‌رسانند.

هر باکتری ضداجتماع ممکن است در گروهی بمیرد که باکتری‌های اجتماعی می‌گردانند؛ اما شاید باکتری ضداجتماع دیگری در همان شرایط زنده بماند و درنتیجه، تنوع زیستی حفظ می‌شود. یو می‌گوید: «با نگاهی به گذشته، این مسئه بسیار درک‌شدنی است. آنچه شناسایی کردیم، اصلی علمی است که می‌تواند در هر اجتماع میکروبی اجرا شود.»

اسفنج‌های آشپزخانه با سوراخ‌های متعدد ریزودرشت، نه‌تنها فضایی ایده آل برای رشد باکتری را فراهم می‌کنند؛ بلکه گستره‌ی وسیعی از امکانات را دارند که می‌توانند نیازهای اکثر میکروب‌ها را برطرف کنند. پژوهشگران متوجه شدند که نتایج آزمایش اجتماعات میکروبی در یک اسفنج آشپزخانه از نتایج آزمایش‌ باکتری‌های کشت‌شده در مایعات متنوع‌تر است؛ هرچند آن روش نیز روشی معمول و رایج برای پرورش باکتری است.

دانشمندان انواع مختلف باکتری که برای درخشش مهندسی شده بودند، در فضاهای دایره‌ای بزرگ جدا کردند. این کار نشان داد محیطی با تعداد متوسطی از حفره‌ها، بیشترین تنوع زیستی میکروبی را به‌همراه دارد.

خوشبختانه تجمع باکتری‌ها در اسفنج‌های شما اغلب بیماری‌زا نیستند؛ اما اگر باکتری‌ خطرناکی مثل سالمونلا که در مرغ خام یافت می‌شود، در اسفنج پدیدار شود، به‌دلیل ساختار مناسب محیط می‌تواند زنده بماند. مارکوس اگرت، میکروب‌شناس از دانشگاه فورت‌وانگن در ویلینگن‌شونینگن آلمان می‌گوید:اسفنج‌ها واقعاً برای بهداشت آشپزخانه مناسب نیستند. درست است که در خانه به‌سختی سطح کاملاً تمیزی پیدا می‌شود؛ اما اسفنج‌های آشپزخانه احتمالاً آلوده‌ترین وسیله‌ی خانه هستند.

خبر خوش این است که راه‌حل آسانی برای رفع این مشکل وجود دارد: برس‌های شست‌وشو جایگزین بسیار امن‌تری هستند. درنهایت، اگر شما عاشق اسفنج خود هستید و نمی‌خواهید آن را با وسیله‌ی دیگری جایگزین کنید، حداقل از آن‌ها برای تمیزکردن آبِ گوشت استفاده نکنید؛ زیرا نیازی برای دعوت‌کردن باکتری‌های خطرناک به محیط مناسب اسفنجتان وجود ندارد.

منبع: برنا