دکتر سعید جلیلی: اتکاءبه تولیدات روستایی می‌تواند موجب رشد ارزآوری شود

به گزارش حلقه وصل، جمعی از نمایندگان استانی باشگاه کشاورزان جوان در دیداری با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی که در دفتر دکتر سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد، به ارائه نمونه‌هایی از الگوهای رشد و موفقیت در این حوزه پرداختند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه پیشرفت و جهش کشور بدون پیشرفت روستاها شکل نخواهد گرفت، گفت: نقطه قوت باشگاه کشاورزان جوان، تفکر، گفتمان و سازوکاری است که توسط این افراد به کار گرفته می‌شود و با ابتکاراتی که به خرج می‌دهند، توانسته‌اند الگوهای مناسبی برای پیشرفت روستایی پدید بیاورند.

وی با اشاره به سخنان حاضران در این نشست و ارائه گزارش کار از موفقیت‌های صورت گرفته توسط این سمن، افزود: وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند با پشتیبانی از الگوها و تقویت جنبه‌های علمی و ابتکارات به کار گرفته شده،  از تجربه سالهای اخیر این گروه مردمی – باشگاه کشاورزان جوان- برای تکثیر مدل‌های موفق در عرصه کشاورزی استفاده کند.

دکتر جلیلی تاکید کرد: وجه تمایز و ویژگی اقدامات باشگاه کشاورزان جوان آنست که آنها با اقتضائات بومی، اقلیمی، فرهنگی و .. کارهای جدی شکل دادند و با کمک مردم روستا، به مدل‌های رسیدند که با الگوهای دستوری و سازمانی متفاوت است؛ این یک فرصت برای دستگاه‌هاست که با اعتماد به موفقیت‌های گروه‌های مردمی و تکثیر الگوی آنها، زمینه مشارکت مردم در عرصه حکمرانی را فراهم کنند.

 وی تصریح کرد: همانند ابتدای انقلاب که شبکه‌ بهداشت با اتکای به استفاده از ظرفیت مردم برای ارتقاء سطح بهداشت در کشور بسیار موفق عمل کرد، من معتقدم اگر از ظرفیت مردم در عرصه‌های کشاورزی، صنعت، هنری و ..  به ویژه در روستاها استفاده کنیم، تجارب بسیار ارزشمندی شکل می گیرد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با بیان اینکه اتکاء به تولیدات روستایی می‌تواند موجب رشد ارزآوری در کشور شود، خاطرنشان کرد: روستا می تواند منابع ارزی کشور را با تولید بیشتر و صادرات تامین، افزایش و ارتقاء دهد. همچنین اگر می خواهیم حاشیه نشینی و آسیب های اجتماعی ناشی از آن را کاهش بدهیم، توجه لازم و درخور به روستاها می‌تواند بسیاری از هزینه‌ها در این زمینه را تبدیل به سرمایه کند.

وی تصریح کرد: ترویج نگاه به روستا، بیشتر از اینکه محتاج سازمان، ساختار یا بودجه باشد محتاج فهم صحیح از این گفتمان و سازوکارهایی است که دولت و مردم در همکاری با هم قرار بگیرند.

دکتر جلیلی همچنین با تاکید بر اینکه یکی از مهمترین پشتیبان‌های ترویج نگاه به روستا، صداوسیماست، گفت: وقتی یک چهارم جمعیت کشور در روستاها ساکن‌اند، حداقل باید یک شبکه مخصوص روستا که مسائل آن را به صورت محور مطرح می‌کند، پدید بیاید.

وی در این راستا افزود: آموزش کشاورزی و دامپروری، ترویج فرهنگ‌های بومی، نمایش ابتکارات و فرصت های اقتصادی و ... در این شبکه، می تواند بستر مناسبی باشد جهت تحقق پیشرفت روستایی و پیوند بین مردم و دستگاه های دولتی بشود.

* وزارت جهاد کشاورزی با تمام قدرت از فعالیت‌های باشگاه کشاورزان جوان حمایت می‌کند

در ادامه محمد قربانی معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه مردمی سازی اقتصاد از جمله جلوه‌های فعالیت های باشگاه کشاورزان جوان است، پشتیبانی از این تشکل مردمی را از جمله دستورکارهای وزارت‌خانه در دوره جدید عنوان کرد.

وی با بیان اینکه تقویت باشگاه کشاورزان جوان منجر به تقویت و داشتن یک نسل جدید از کشاورزان می شود، تصریح کرد که بواسطه این نسل جدید می‌توان انتقال تکنولوژی، افزایش بهره وری، کاهش ضایعات، ایجاد ارزش افزوده، رشد سرمایه گذاری و ... را به روش بهتری محقق کرد و عملا از شرایط کشاورزی سنتی موجود به سمت کشاورزی علم محور قدم برداشت.

وی حمایت از باشگاه کشاورزان جوان را از جمله رویکرد های وزارت جهاد کشاورزی برشمرد و تاکید کرد: وزارت جهادکشاورزی با تمام قدرت از فعالیت های باشگاه کشاورزان جوان حمایت می کند. چرا که اگر کشاورزان جوان را حمایت نکنیم، کشاوزی ما از بین خواهد رفت و امنیت غذایی ما در آینده تهدید خواهد شد؛ چرا که هم روستاها در حال تخلیه شدن هستند و هم نسل قبلی کشاورزان در حال پیر شدن هستند.

*  ۱۴ نماینده استانی نقطه نظرات خود را مطرح کردند

گفتنی است در این نشست ۱۴ تن از نمایندگان شعبات سمن باشگاه کشاورزان جوان از استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، همدان، اردبیل، قزوین، تهران، اصفهان، سمنان، کرمان به ارائه پیشنهادها و گزارشی از تجارب موفق خود پرداختند که در ادامه بخشی از آن را خواهید خواند.

* تولید اسنک پفکی برای کودکان در رقابت با محصولات خوراکی مضر

حامد هاتفی از خراسان رضوی گفت: در زنجیره «کشاورز- نانوا»، شعار از «مزرعه تا سفره» را عملیاتی نموده‌ایم و گندم ۵ هزار ساله خراسان را که به فراموشی رفته بود، احیاء کرده‌ایم. در این زنجیره با ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی توانستیم علاوه بر ایجاد اشتغال، ارزش افزوده بالایی برای جامعه کشاورزان رقم بزنیم. در تولید، فرآوری و پخت این محصولات نیز به نحوی عمل کردیم تا محصولی سالم و قریب به ارگانیک تولید شود.

وی افزود: همچنین اسنک پفکی -که محصولی خوش خوراک است- را برای کودکان عرضه کردیم که با استقبال بی نظیری روبرو شد و توانستیم آن را به عنوان رقیب مواد مضری چون چیپس و پفک روانه بازار کنیم؛ هم اکنون حاضریم تجربه خود را در اختیار جامعه کشاورزان سراسر کشور قرار دهیم تا این الگوهای نوین ترویج گردد.

* آمبولانس سیار دامپزشکی ایجاد گردد

محمد نظرزاده از قزوین خاطرنشان کرد: تامین علوفه ارزان قیمت از ضایعات کشاورزی و افزایش بهره وری در دام سبک روستایی و عشایری، دو راهکار بهبود شرایط موجود است؛ به همین منظور، در افزایش بهره وری بایستی ضریب تکثیر از ۷۰ درصد به ۸۵ درصد، تلفات بره از ۲۵ درصد به ۱۰ درصد و حداقل میانگین وزن لاشه کشتار شده از ۱۸ کیلو به ۲۰ کیلو ارتقاء یابد.

وی افزود: ارتقای مولفه‌های تاثیرگذار، از طریق اصلاح جایگاه، به گزینه نژادی های بومی دام ( هرمنطقه برای خودش)،آموزش بهره برداران، مدیریت گله، بهداشت جایگاه، تغذیه مناسب اقتصادی، رعایت کردن اصول دامپزشکی و ... محقق می گردد. جهت انجام این ماموریت بایستی ۳۱۲۰ آمبولانس سیار جهت ارائه خدمات دامپروری و دامپزشکی ساماندهی و یا ایجاد گردد و همچنین قرارگاه مشترکی با عضویت وزارت جهادکشاورزی، سازمان بسیج کشاورزی و منابع طبیعی، باشگاه کشاورزان جوان و جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی تشکیل گردد.

* طرح پیشنهادی برای کاهش دلالی ۲۱۰ هزار میلیارد تومانی در بازار محصولات کشاورزی

یوسف رحیمی از اصفهان اظهار داشت: در حال حاضر ۲۱۰ هزار میلیارد تومان شکاف قیمتی بین مصرف کننده و تولیدکننده محصولات کشاورزی وجود دارد؛ به این معنا که فروشنده ارزان میفروشد و مصرف‌کننده نیز گران تهیه میکند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین بیش از ۳۰ درصد محصولات کشاورزی ضایع می شود. طرحی را برای حذف این دو معضل تحت عنوان ساماندهی نظام تولید، نظام درجه بندی – بسته بندی و فرآوری در ۱۹ محصول زراعی و باغی در شهرستان های قطب تولید و ساماندهی نظام توزیع در شهرهای بالای ۲۵۰ هزار نفر تدوین کرده ایم که پایلوت این طرح را در روستای مهیار انجام داده و الحمدالله به موفقیت چشمگیری دست پیدا کردیم.

یوسفی تشریح کرد: در این طرح در تولید سه خروجی شامل افزایش بهره وری در واحد سطح، کاهش هزینه های تولید و خرید تمام محصول منجر به نداشتن ضایعات در تولید و نهایتا افزایش سطح درآمد کشاورزان می شود. در بخش درجه بندی و بسته بندی و فرآوری تمام محصول زراعی یا باغی وارد کارگاه می شود محصولاتی که قابلیت بسته بندی و عرضه به صورت تازه خوری دارند روانه بازارهای داخلی، صادرات و یا سردخانه می شوند و محصولاتی که قابلیت بسته بندی ندارد در فرآیند فرآوری قرار می گیرند و آن دسته از محصولاتی که حتی قابلیت فرآوری را ندارند تبدیل به خوراک دام و کود ورمی می شوند این اقدام منجر به کاهش هزینه ها و افزایش درآمد از طریق ارزش افزوده محصولات فرآوری شده می شود و در عمل محصولات فرآوری شده که قابلیت بسته بندی را ندارد ارزش افزوده بیشتری نسبت به محصول بسته بندی شده داشتند. محصولات بسته بندی شده و فرآوری شده در فروشگاه های مردمی سطح شهر که متخصص توزیع این محصولات هستند توزیع و عرضه می گردد.

کاظم جعفری از هرمزگان نیز گفت: طرح تجمیع، احیاء و نوسازی نخیلات را برای ۶۰ هکتار نخیلات که از بین رفته بود را طی ۹ ماه با ۳۲ جلسه آموزشی، ترویجی و توجیهی شروع کردیم. در این طرح ۱۱ هزار نخل خرما احیا می شود. در حوزه دامداری در سال ۱۳۷۰ حدود ۳ هزار دام در روستا داشتیم که به ۱۵۰ راس رسیده بود برای احیای دامداری نیز یک برنامه تدوین کردیم.

* تولید کم‌نظیر ۵ هزار تن نهاده دام از پسماند کشاورزی در سمنان

در ادامه علی یوردخانی از سمنان خاطرنشان کرد: با توجه به خشکسالی و کمبود نهاده، در سال گذشته از بقایای کشاورزی و ضایعات کشاورزی ۵ هزار تن خوراک دام تولید کردیم و به استان کشور هم توزیع می کنیم. با فرآوردی این بقایا مانند تفاله چغندر، تفاله زیتون، تفاله جو، تفاله گوجه، تفاله سیب و ذرت علوفه ای توانستیم با تلفیق علم روز و دانش بومی و محلی خوراک دام چند استان را تامین کنیم؛ که این کار به پشتوانه ۴۰۰ خانوار عشایری با راه‌اندازی ۳ خط تولید خوراک دام طی ۱۰ ماه آماده بهره برداری رقم خورد و هم اکنون ضمن دعوت از مسئولان محترم وزارت‌خانه جهت بازدید و الگوبرداری، آماده همکاری با همه کشاورزان کشور هستیم.

* طرح موفق پرورش بوقلمون در استان کرمانشاه

حمید گودینی از کرمانشاه نیز اظهار داشت: در طرح زنجیره بوقلمون محلی با تامین مالی بنیاد کرامت به ۵۰ نفر از اهالی روستای دستجرده سفلی شهرستان صحنه، تسهیلات قرض الحسنه ۱۰ میلیون تومانی پرداخت کردیم. این تسهیلات در دو قالب تجهیزات پرورش بوقلمون شامل دانخوری و آبخوری، تعداد ۷۰ قطعه جوجه بوقلمون یک ماهه، ارائه خدمات دامپزشکی و ارائه خدمات مشاوره ای و آموزشی در قبل و حین دوران پرورش و مابقی بصورت نقدی (۷۰ درصد وام) پرداخت گردید.

وی در خصوص روند این طرح توضیح داد: همچنین برای این طرح یک گروه با یک تسهیلگر (نماینده ۵۰ نفر پرورش دهنده بوقلمون)، یک دامپزشک، یک مربی آموزشی، یک نفر تامین کننده مالی که همگی ذیل مدیریت یک راهبر فعالیت می کردند تشکیل شد. تسهیلگر پلی بین گروه و مردم روستا بودند. اماکن بدون استفاده در خانه های روستایی با بهینه سازی حداقلی با کمترین هزینه (تهویه، ضدعفونی، روشنایی، سیستم گرمایشی و ...) بعنوان سالن پرورش استفاده شدند. کلاس آموزشی برگزار کردیم و تعداد ۳۵۰۰ قطعه جوجه یک ماهه را از بهترین مجموعه پرورش دهنده در استان آذربایجان شرقی خریداری و به کرمانشاه حمل کردیم و از روز اول برنامه تا انتهای برنامه برنامه زمانبندی شده واکسیناسیون را تنظیم و به روستاییان ارائه دادیم و بر اساس آن اقدام نمودیم که الحمدالله زیر ۳ درصد تلفات در کل دوره پرورش را شاهدش بودیم که حتی این عدد در فارم های صنعتی بیشتر از این میزان بوده است.

گودینی درخصوص نتیجه نهایی طرح،  تصریح کرد: طی دوران پرورش بازدیدهای دوره ای از تمام پرورش دهندگان داشتیم و علاوه بر آن شبانه روزی به صورت تلفنی و فضای مجازی به سوالاتشون پاسخ می دادیم و در نهایت پس از سه الی چهار ماه دوره پرورش عمدتا خودشان این بوقلمون ها را به اقوام و دوستان و آشنایانشون بفروش رساندند. و بصورت متوسط قریب به ۱۸ میلیون تومان درآمد داشتند.

* یک اتفاق جالب برای انگورداران همدانی/ وقتی خود باغداران تقاضای آموزش کردند!

همچنین سعید شایان از همدان عنوان کرد: باغدار نمونه یک روستای مورد مطالعه ما در همدان ۷ تن در هکتار برداشت انگور می‌کرد؛ جمعی از انگورداران را به بازدید از یک باغدار نمونه انگور در شهرستان ملایر بردیم که این باغدار ۱۳۲ تن در هکتار برداشت می کرد. برای روستاییان این سوال پیش آمد که چرا ما نمی توانیم این برداشت را داشته باشیم و بعد از آن خود مردم به این نتیجه رسیدند که نیازمند آموزش و تغییر در الگوی باغات خود هستند. شدند که الحمدالله هم آموزش داده شد و هم الگوی باغات اصلاح شدند.

وی افزود: در سال دوم جشنواره بومی و محلی انگور را برگزار کردیم که ۵۰ درصد از هزینه جشنواره بر عهده خود مردم بود و بعد از آن چون مزیت های جشنواره از جمله بازار فروش مناسب را دیدند هر ساله در زمان شیره پزی این جشنواره با هزینه خود مردم برگزار می شود. پس از آموزش های حوزه بازاریابی و بسته بندی حضور در نمایشگاه ها و جشنواره های مختلف را اهالی روستا تجربه کردند.

* یک تجربه در استان اردبیل: تغییر الگوی کشت، درآمد ۴ برابری رقم زد

همچنین رضا محمد جانی از اردبیل در ارائه نقطه نظرات خود به اصلاح الگوی کشت اشاره کرد و درخصوص تجربه باشگاه کشاورزان جوان در این استان گفت: در ۴۰ روستا کلاس های ترویجی و آموزشی در حوزه گیاهان دارویی در شهرستان گرمی برگزار کردیم؛ ابتدا مطالعاتی را انجام دادیم سپس عملکرد اقتصادی گندم دیم را با گیاهان دارویی دیم که در منطقه قابل کشت هستند، تطابق دادیم و به این نتیجه رسیدیم که تقریبا هزینه کشت سیاه دانه برابر هزینه کشت گندم می باشد اما به طور متوسط عملکرد گندم دیم حدود ۱.۵ تن در هکتار و معادل ۷.۵ میلیون تومان درآمد داشت اما متوسط عملکرد سیاه دانه که ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار شد و به طور متوسط درآمد ۲۸.۵ میلیون تومان قابل کسب بود. یعنی با هزینه ای برابر، درآمد ۴ برابر شده است و در نتیجه ۱۰۰ هکتار دیگر کتان و بالنگوی شهری کشت کردیم که عایدی آن نصیب کشاورزان آن منطقه شد.

* تهیه و غنی‌سازی خوراک دام، نتیجه همکاری مشترک خوزستانی‌ها با دانشگاه بوعلی همدان

در ادامه علیرضا منصوری، یکی دیگر از ارائه‌دهندگان که از استان خوزستان گزارش میداد، به نحوه فرآوری تفاله نیشکر برای تهیه خوراک دام اشاره کرد.

منصوری در این رابطه گفت: تفاله نیشکر به میزان ۳ میلیون تن توسط ۱۰ شرکت کشت و صنعت نیشکری تولید می شود که یکی از تهدیدهای محیط زیستی است اما با تبدیل آن به خوراک دام به فرصت تبدیل می شود. یک کار دانش بنیان توسط اعضای کمیته دام باشگاه کشاورزان جوان با همکاری دانشگاه بوعلی همدان صورت گرفت و موادی تولید شدند که باعث فرآوری و خوش خوراکی باگاس(تفاله نیشکر) برای دام می شود و علاوه بر آن با مواد دیگر باگاس را غنی سازی و نهایتا در بسته های قابل حمل و جابه جایی توسط دامدارن بسته بندی می شوند. در حال حاضر با دریافت تسهیلات قرض الحسنه، ۳ خط تولید این محصول را طراحی شده است که مستقیما منجر به ایجاد اشتغال برای ۲۲ نفر می شود.

* می توانیم دست دلالان را از زعفران خراسان کوتاه کنیم

همچنین غلام‌محمد دل آرامی از استان خراسان رضوی پیرامون تجربه باشگاه کشاورزان جوان در این استان، خاطرنشان کرد: باشگاه کشاورزان جوان در خصوص نحوه خشک کردن زعفران شروع به برگزاری کلاس ها و آموزش های ترویجی و ارائه دستگاه های خشک کن نمود و این اقدام منجر به ارتقای کیفی محصول زعفران گردید. سازمان تعاون روستایی هر کیلو زعفران اعلاء را ۲۰.۵ میلیون تومان خریداری می کند این در صورتی است که در بازار آزاد ۳۸ الی ۳۹ میلیون تومان خرید و فروش می شود. از طرفی همین قیمت نیز در دست واسطه ها می باشد. اگر تدابیری جهت عرضه مستقیم و صادرات این محصولات به کشورهای هدف صورت بگیرد درآمد کشاورز چندین برابر می شود که باشگاه کشاورزان جوان آمادگی دارد با یک شرکت صادراتی بصورت مستقیم همکاری کرده  و این مهم را رقم بزند.

* ارتقاء زنجیره ارزش شتر با همت مردم و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خراسان جنوبی

سید احمد حسینی از استان خراسان جنوبی نیز اظهار داشت: در سال ۱۳۹۸ در زنجیره ارزش شتر شروع به فعالیت کردیم. بعلت کاهش جمعیت شتر در کشور مساله اول ما تامین پایدار شتر برای روستاییان بود؛ مساله دوم نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی محصولات شتر چه در شیر و چه در گوشت بود. مساله سوم نیز موضوع مرتع بود که ابتدا مدلی برای اجرا نداشتیم.

وی خاطرنشان کرد: یک تعاونی با مشارکت مردم و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در شهرستان نهبندان بوجود آمد که قرنطینه ای را بوجود آوردند تا شتر بصورت قانونی از افغانستان، پاکستان و سیستان و بلوچستان تامین بشود و درنهایت ۲۵۰۰ نفر شتر تامین شد. مساله بعدی یک بازار دام با چوبداران ایجاد کردیم که در حال حاضر ۳۹ غرفه وجود دارد و روستاییان به صورت مستقیم دام خود را برای فروش در غرفه ها می آورند. موضوع کشتارگاه تیپ ۴ را نیز با مشارکت ۵۰ درصدی بخش خصوصی راه اندازی کردیم که گوشت بسته بندی و بازاررسانی می شود.

حسینی افزود: در شهرستان بیرجند با یک کارخانه شیر موضوع فرآوری شیر و فروش آن را وارد صحبت شدیم که در سال گذشته ۱۵۰ تن شیر شتر از روستاییان خرید تضمینی صورت گرفت بدین شکل که شیر سردکن را داخل روستا قرار می دادیم و خود مردم شیر را جمع آوری می کردند و دوغ شتر را به بازار عرضه می کند. نهایتا مرکز پیشران نوآوری و فناوری در بیرجند جهت احصاء شترهای با تولید شیر و گوشت بالا احداث شد که مساله تحقیق و توسعه صورت می گیرد.