دولت جدید لبنان؛ سعد الحریری بزرگترین بازنده؟

به گزارش حلقه وصل، «میشل عون» رئیس‌جمهور لبنان بالاخره جمعه (دیروز، نوزدهم شهریور) لیست وزرای پیشنهادیِ نخست‌وزیر مکلف «نجیب میقاتی» را امضا کرد و دولت جدید لبنان پس از یک سال و یک ماه انتظار تشکیل شد 

وب‌سایت خبری تحلیلی «النشره» لبنان، امروز شنبه در گزارشی نوشت، زمانی که «سعد الحریری» نخست‌وزیر مکلف پیشین، تصمیم به انصراف از تشکیل کابینه داد گمان نمی‌کرد که شانس با هیچ «شخصیت سُنی دیگر» به منظور تشکیل دولت یار شود بویژه آنکه وی بیش از نه ماه زمان برای تشکیل دولت گذاشته بود اما چراغ سبز خارجی که منتظر آن بود، داده نشد. الحریری قبل از آن، جمعی از اسامی را که برای نخست‌وزیری نامزد شده بودند، سوزانده بود اما این امر درباره میقاتی رخ نداد زیرا میقاتی این مأموریت را قبول نکرد مگر بعد از دریافت تضمین‌هایی برای تشکیل دولت.

در ادامه این گزارش آمده، طی مرحله تشکیل دولت توسط میقاتی، الحریری همچنان منتظر انصراف وی بود تا دیدگاه خود مبنی بر اینکه توافق با «میشل عون» رئیس‌جمهور امکان‌پذیر نیست، به کرسی بنشاند خصوصا که وی تصمیم گرفته بود کمپین انتخاباتی خود را بر اساس اقدامات تشدیدی علیه «التیار الوطنی الحر» (جریان آزاد ملی) وابسته به ریاست‌جمهوری لبنان و با دعوت عون به استعفا پس از انفجار در «عکار»، آغاز کند.

النشره افزود: شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی کنونی در موفقیت مأموریت میقاتی شریک بود بویژه پس از تحولاتی که در سطح مناقشه آمریکایی-ایرانی در صحنه لبنان رخ داد. مشخص بود که پس از اعلام آغاز خرید سوخت از ایران توسط حزب‌الله، واشنگتن در حال عقب‌نشینی است بر اساس این قاعده که ادامه سیاست اعمال فشار منجر به افزایش ورود ایران به خط اقتصاد در لبنان خواهد شد.

این وب‌سایت افزود، علاوه بر این شرایط داخلی چندان دور از مجموعه تحولات دیگر نبود؛ بارزترین آنها پیامدهای فروپاشی حاصل از وضعیت مالی، اقتصادی و اجتماعی بود که انتظار می‌رفت این موضوع به انفجاری امنیتی منجر شود که هیچ کسی خواهان آن بود.

النشره ادامه داد، در بازی موازنه داخلی، آنچه میقاتی از میشل عون یا بالعکس به دست آورد اگر سعد الحریری هم نخست‌وزیر بود، امکان داشت اتفاق بیفتد اما سوال باقی مانده درباره پیامدهای سیاسی تشکیل دولت بر روی الحریری است زیرا او دیگر قادر به تغییر نخواهد بود بویژه آنکه وی بیش از یک وزیر (وابسته به المستقبل) در کابینه دارد و عملا برگ مخالفانی را که ممکن بود برگ برنده در انتخابات پارلمانی باشد، از دست ‌داد.

در ادامه این گزارش آمده، همچنین انتخابات آینده پارلمانی (در بهار ۲۰۲۲) برای سعد الحریری آسان نخواهد بود زیرا قرار است در حالی که نخست‌وزیر نیست و بدون قرار گرفتن در موقعیت مخالفان، وارد گود انتخابات شود. وی همچنین «برگ خدمات» و «تشدید علیه حزب‌الله» را که در تمام انتخابات پیشین بر روی آن تکیه می‌کرد از دست داده، حزب‌اللهی که در کنار جنبش «امل» ایستاد و حامی اصلی آن در تمام مرحله تشکیل دولت بود.

النشره افزود، هر موفقیت دولت جدید لبنان ضربه‌ای جدید به [جایگاه] الحریری است خصوصا آنکه میقاتی می‌داند چگونه از این موضوع در سطح مردمی بویژه در شمال لبنان بهره‌برداری کند. اما چالش بزرگتر برای سعد الحریری آن است که به دلیل وعده‌های داده شده از سوی میقاتی، فرصت بازگشت وی به نخست‌وزیری پس از انتخابات پارلمانی زیاد نیست .

این وب‌سایت در پایان این نتیجه را گرفته که حرب «التیار المستقبل» بزرگترین بازنده پس از تشکیل دولت جدید لبنان است موضوعی که در انتخابات پارلمانی پیش رو به شکلی واضح نمایان خواهد شد انتخاباتی که المستقبل بدون برخورداری از حمایت منطقه‌ای، گفتمان سیاسی جذاب یا برگ خدمات وارد آن خواهد شد.

انفجار مهیب بندر بیروت در ۱۴ مرداد ۱۳۹۹، لبنان را که در بحران اقتصادی قرار داشت، در شوک فرو برد و مهم‌ترین گلوگاه واردات جامعه مصرفی لبنان را به تلی از خاکستر تبدیل کرد و یک هفته بعد «حساب دیاب» که هشت ماه از نخست‌وزیری‌اش می‌گذشت، استعفا کرد.

با گذشت دو ماه و نیم از استعفای «حسان دیاب»، گروههای سیاسی بار دیگر به سراغ سعد الحریری رفته و او را مأمور تشکیل کابینه کردند. یعنی فردی که سال قبلش در پی اعتراضات استعفا داده بود بار دیگر مأمور تشکیل کابینه شد.

اما اختلافات گروههای سیاسی و سهم خواهی‌ها و اختلاف میان سعدالحریری با جریان ملی آزاد به رهبری «جبران باسیل» و همچنین اختلاف با میشل عونباعث شد تا سعد الحریری هیچ گاه موفق به تشکیل کابینه نشود. او ۲۴ تیر ماه پس از این که لیست وزرای مورد نظر خود را به میشل عون داد و با مخالفت وی مواجه شد از تشکیل دولت کناره‌گیری کرد.

در نهایت نجیب میقاتی در چهارم مرداد مأمور به تشکیل کابینه لبنان شد و پس از فراز و نشیب‌های بسیار دیروز دولت جدید لبنان تشکیل شد