تهران: شجاعی: رمز و راز عاشورا و کربلا را ادبیات و شعر بهتر از هر قالب دیگری می‌تواند ثبات ببخشد

به گزارش حلقه وصل، شجاعی از چهره‌های ماندگار ادبیات ایران زمین دوشنبه شب میهمان چراغ خانه‌ی «چهل چراغ» در شبکه سوم سیما بود. این داستان نویس و فیلم نامه نویس در این برنامه به نقش شعر در واقعه عاشورا اشاره داشت و در توصیف چنین فضایی عنوان ساخت: «جایگاه شعر در لحظه به لحظه عاشورا دیده می‌شود. 

رجز حضرت ابوالفضل(ع) و یا هنگامی که حضرت زینب سر امام حسین (ع) را بالای نیزه می‌بیند، همراه با عکس العمل‌های شاعرانه است و از این رو ادبیات در دل کربلا حضور دارد. جالب این که وقتی کاروان اسرا به سمت مدینه برمی گردد، در نزدیکی این شهر حضرت سجاد (ع) شخصی به نام بشیر را صدا می‌کنند و از او می‌پرسند که پدرت شاعر بود و تو هم بلدی شعر بگویی؟ که او پاسخ مثبت می‌دهد و امام به بشیر می‌گوید پس برو خبر ورود ما را اعلام کن. از این رو باز گزارش کربلا به شکل ادبیات است.»

خالق «مرد رویاها» در پاسخ به پرسش محمدرضا شهیدی فرد مبنی بر چرایی اهتمام مردان کربلا به شعر و شاعری پاسخ داد: «در میان مردمان عرب همیشه ادبیات جایگاه ویژه‌ای دارد و همین حالا نیز این توجه وجود دارد. مضاف بر این که هر چیزی وقتی در چارچوب هنر قرار بگیرد، باعث ماندگاری اش می‌شود و رمز و راز عاشورا و کربلا را ادبیات و شعر بهتر از هر قالب دیگری می‌تواند ثبات ببخشد.»

میهمان چهل چراغِ مسیر حسین (ع) با اشاره به این که یک وجه از مناظر حضرت ابوالفضل (ع)، وجه ادبی آن والامقام بوده است، افزود: «چون بستر عاشورا بسیار درست و جذاب و لطیف بوده است، باید با یک زبان لطیف منعکس شود و جدا از وجوه اعتقادی عاشورا، وجه لطافت و کمال و زیبایی اش با ادبیات شکل می‌گیرد.» در ادامه شهیدی فرد درباره وجه حماسی شعر عاشورایی از فیلمنامه نویس «مسافر کربلا» پرسش به عمل آورد که سیدمهدی شجاعی پاسخ داد: «یک وجه شعر عاشورایی، تغزل و یک وجه دیگرش حماسی است. 

آن چه در قالب رجز می‌بینیم وجه حماسی است و همچنین بسیاری از اشعاری که در ارتباط با عاشورا و کربلا گفته شده، وجه حماسی در آن غلبه داشته است و چکامه هایی نیز درباره عاشورا سروده شده است.»

محمدرضا شهیدی فرد به الزامات دوره تاریخی در شعرگویی اشاره کرد و سیدمهدی شجاعی از منشور هزار وجه عاشورا به عنوان فرصتی برای سرایش اشعار گفت و ادامه داد: «مظلومیت امام حسین (ع) و اهل بیت یک وجه ماجرا است و وجه دیگر این است که امام حسین (ع) در کمال سلحشوری در کربلا می‌ایستد. حتی تلاشی که امام حسین (ع) برای این انجام می‌دهند که جنگ واقع نشود خیلی مهم است که کمتر منعکس می‌شود.»

شهیدی فرد سررشته کلام نویسنده خوش منظر ادبیات ایرانی را در دست گرفت و با تاکید بر عدم جنگ افروزی امام حسین (ع) درباره وجه صلح پذیری سالار شهیدان پرسید که سیدمهدی شجاعی پاسخ داد: «امام حسین (ع) هشت بار لباس پیامبر را به تن کرد و تلاش داشت تا جنگ را منتفی کند و نشانه دیگر این است که امام عنوان می‌کند که نباید شروع کننده جنگ باشند و وقتی که طرف مقابل جنگ را شروع می‌کند، امام می‌گوید: «خدایا شاهد باش که من نمی‌خواستم بجنگم.»

سیدمهدی شجاعی درباره وجه امر به معروف امام حسین (ع) توضیح داد: «این وجه در شرایطی است که حکومتی نادرست جای حکومت اسلامی نشسته است و در مسیر خلاف می‌رود و آن حکومت می‌خواهد از امام بیعت بگیرد و امام حسین (ع) به صراحت عنوان می‌کند که کاروانی را که مسیرش منحرف شده است را می‌خواهد به مسیر درست هدایت کند. 

امر به معروف امام حسین (ع) نسبت به حکومت است نه به مردم. این هم وجه فراموش شده ماجرا است. به نظرم ماجرای کربلا ابعاد پیچیده‌ای دارد که همچنان قابل شناخت است و لایه هایی است که تمامی ندارد.»