تمام جهان در پی شبکه ملّی‌اند آقای وزیر!

به گزارش حلقه وصل، محمد رستم‌پور، فعال رسانه‌ای در کانال تلگرامی خود نوشت: محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه با ویژه‌نامه نوروزی روزنامه اعتماد که به تیتر یک روزنامه در تاریخ ۲۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ تبدیل شده و تنها گزیده کوتاهی از آن در این شماره منتشر شده، می‌گوید: «کلمه «اینترنت ملی» بارها گفته‌ام که جعلی است و وجود ندارد و امکان درست شدنش نیست». صرف نظر از باقی ادعاهای وزیر جوان، بیایید به صورت مختصر به همین موضوع توجه کنیم.

آیا منظور وزیر از اینترنت ملّی، بالکانیزاسیون اینترنت است یا شبکه ملی اطلاعات؟ وزیر در مصاحبه تصریح می‌کند «من متوجه‌ام که مردم از «شبکه ملی اطلاعات» می‌ترسند، چون تبلیغ درستی نشده است. مسوولی می‌آید و می‌گوید فلان جرم انجام شده و اگر شبکه ملی اطلاعات بود می‌توانستیم از آن جلوگیری کنیم. خب این سیگنال بدی به مردم می‌دهد که قرار است مردم کنترل شوند». این‌همانی جرم در صحنه فضای مجازی و کنترل مردم نشان می‌دهد خلاف آنچه تصویر می‌شود، آذری جهرمی به دنبال آن است که بگوید شبکه ملی اطلاعات اتفاقاً همان اینترنت ملّی است. اما آیا واقعاً اینترنت ملّی با تفسیر آنچه از شورای عالی فضای مجازی در مورد شبکه ملّی اطلاعات می‌دانیم، شدنی نیست؟

میلتون مولر، استاد اقتصاد سیاسی حوزه ارتباطات و استاد تمام دانشکده سیاستگذاری عمومی دانشگاه جورجیا در کتابی با عنوان «آیا اینترنت شکسته خواهد شد» (Will the Internet Fragment?: Sovereignty, Globalization and Cyberspace) به دنبال تبیین مرزهای دسترسی به فضای مجازی و قلمروهای دولت-ملت‌هاست. او ضمن آنکه جهانی‌سازی ارتباطات را برای توسعه اقتصادی کشورهای مختلف مفید می‌داند، معتقد است دولت‌ها برای اعمال حاکمیت و تنظیم امور قضایی خود مجبورند به دنبال تعیین مرزهای فضای مجازی کشورهای خود باشند. از نظر او این موضوع از نظر فنی محل بحث است.

با این همه، در مقدمه نظری سند طرح کلان و معماری شبکه اطلاعات، مصوبه جلسه شصت و ششم شورای عالی فضای مجازی، از نمونه‌های موفق روسیه (RUnet) و چین (سپر طلایی چین) که خلاف نظر برخی غوغاسالاران از اساس با اینترانت کره شمالی متفاوت است، سخن گفته شده است.

مولر در آن کتاب می‌گوید هر کس که آینده اینترنت به عنوان یک فضای دموکراتیک اهمیت می‌دهد، باید نسبت به بروز خطر منافع اقتصادی سازمان‌های خصوصی و دولت‌های سیاسی از گستره ارتباطاتی که اینترنت در اختیار می‌گذارد، نگران باشد. از نظر او، اینترنت بدون مدیریت و مراقبت، یک لویاتان دیجیتال سازمانی خواهد بود. براساس نظر او، برای مقابله با این دیو به سه عنصر همکاری بین دولت‌ها، تعیین استانداردهای موقر حقوق بین‌الملل و چندجانبه‌گرایی نیاز است.

ای کاش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مقام یک وزیر باقی می‌ماند و قانون را اجرا می‌کرد و قصد نداشت جای قوه قضائیه، جای شورای عالی فضای مجازی و جای مجلس شورای اسلامی تصمیم بگیرد و تفسیر کند. ای کاش وزیر جوان نگاه کارشناسی را به پای توجه رسانه‌ای ذبح نمی‌کرد. کارنامه وزارت ارتباطات در اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی، چندان جالب نیست. آیا وزیر به دنبال آن است که بگوید اساساً تفسیر شورای عالی فضای مجازی از شبکه ملّی اطلاعات را قبول ندارد و از همین روست که شبکه ملّی اطلاعات را جای اینترنت ملّی جا می‌زند؟