قاسم سلیمانی (ولادت 20 اسفند ۱۳۳۵ – شهادت ۱۳ دی ۱۳۹۸) در شهرستان رابُر از توابع استان کرمان در ایل عشایر سلیمانی متولد شد او در دوران جنگ ایران و عراق فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله و از فرماندهان عملیاتهای والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود و تا قبل از شهادت فرمانده سپاه قدس بود.
قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۹ش از سوی آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران، به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. پس از ظهور داعش در عراق و سوریه، سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس با حضور در این مناطق و سازماندهی نیروهای مردمی، به مبارزه با این گروه پرداخت. وی در سال ۱۳۸۹ش، موفق به اخذ درجه سرلشکری شد. سردار قاسم سلیمانی، بامداد جمعه ۱۳ دی ماه ۱۳۹۸ در عملیات «ترور حکومتی» دولت آمریکا با دستور مستقیم رئیس جمهور آن کشور، به همراه چند نفر از همرزمانش از جمله «ابومهدی مهندس» از فرماندهان مقاومت، به شهادت رسید.
قاسم سلیمانی در ۱۸ سالگی به استخدام اداره آب کرمان درآمد. او در حوادث انقلاب اسلامی ایران با روحانی مشهدی به نام حجتالاسلام رضا کامیاب آشنا شد و او را وارد جریانات انقلاب کرد. به نقل از سهراب سلیمانی، برادرش، یکی از گردانندگان اصلی راهپیماییها و اعتصابات کرمان در زمان انقلاب بود.
قاسم سلیمانی پس از انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۹ش عضو سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی شد و همزمان با شروع جنگ ایران و عراق، چند گردان را در کرمان آموزش داده و به جبههها فرستاد. وی در دورهای فرماندهی سپاه آذربایجان غربی را بر عهده داشت. سلیمانی در سال ۱۳۶۰ش با حکم محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله منصوب شد.
وی در جنگ عراق علیه ایران، از فرماندهان عملیاتهای والفجر ۸، کربلای ۴ و کربلای ۵ بود. عملیات کربلای ۵ از مهمترین عملیاتهای ایران در دوران جنگ دانسته شده که تضعیف موقعیت سیاسی و نظامی ارتش بعث عراق و تثبیت اوضاع به سود قوای نظامی ایران از نتایج آن ارزیابی شده است.
سلیمانی پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ش، به کرمان بازگشت و درگیر جنگ با قاچاقچیان مواد مخدر شد که از مرزهای شرقی ایران وارد میشدند. سلیمانی تا قبل از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس، با باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان میجنگید.
قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۹ش از سوی آیتالله خامنهای به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. بر اساس گزارش نقل شده از مرکز ویژه اطلاعات اسرائیل، سپاه قدس در سال ۱۹۹۰م جهت افزایش فعالیت برونمرزی ایران شکل گرفت طبق این گزارش، قاسم سلیمانی نقش کلیدی در تقویت نفوذ ایران در خاورمیانه به ویژه در ناآرامیهای منطقهای معروف به بیداری اسلامی ایفا کرده است.
قاسم سلیمانی پس از احمد وحیدی دومین فرمانده سپاه قدس ایران شد. او در بهمن سال ۱۳۸۹ش از سوی آیت الله خامنهای، فرمانده کل قوای نظامی ایران، درجه سرلشکری (بالاترین درجه نظامی در ایران) را دریافت کرد.
قاسم سلیمانی از فرماندهان مبارزه علیه داعش در عراق و سوریه است. داعش گروهی سلفی بود که پس از سقوط صدام در عراق و خلاء قدرت در این منطقه، پدید آمد. ایران برای حفظ امنیت و کنترل منطقه، مبارزه با این گروه را آغاز کرد. به نقل از خبرگزاری ایسنا، در سال ۲۰۱۱م نیروهای تحت فرمان سلیمانی از جمله لشکر فاطمیون و تیپ زینبیون جهت مبارزه با داعش و سایر شبه نظامیان مخالف حکومت سوریه، راهی سوریه شدند. هنگامی که در سال ۲۰۱۴ شهر موصل به تصرف داعش درآمد و بغداد، پایتخت عراق نیز تا مرز سقوط پیش رفت؛ قاسم سلیمانی با سازماندهی بخشی از نیروهای حشد الشعبی نقش مؤثری در اخراج داعش از عراق داشت. حیدر العبادی نخستوزیر وقت عراق، از قاسم سلیمانی به عنوان یکی از اصلیترین متحدان عراق در مبارزه با داعش نام برد. سلیمانی در نامهای خطاب به آیت الله خامنهای که ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش در رسانههای ایران منتشر شد، پایان داعش را اعلام کرد و از برافراشته شدن پرچم سوریه در البوکمال از شهرهای سوریه در نزدیکی مرز عراق خبر داد. روزنامه اسرائیلی هاآرتص، سلیمانی را متهم به حضور در عملیات موشکی علیه اسرائیل و اقدام علیه یهودیان دنیا کرده است.
فعالیت های سپاه قدس ایران در کنار دیگر مبارزان ضد گروه های تروریستی در نهایت سبب شد تا داعش در کشورهای عراق و سوریه نابود شود. سلیمانی در رسانههای بینالمللی، به عنوان فرمانده سایه توصیف میشد و از او به عنوان شخصیتی تأثیرگذار در نبرد علیه داعش نام برده میشود.
بخشی از پاسخ آیتالله خامنهای به نامه قاسم سلیمانی درباره پایان سیطره داعش:
شما با متلاشی ساختن تودۀ سرطانی و مهلک داعش نهفقط به کشورهای منطقه و به جهان اسلام بلکه به همۀ ملتها و به بشریت خدمتی بزرگ کردید.
در ۱۹ اسفند ۱۳۹۷ش آیتالله خامنهای، نشان ذوالفقار - عالیترین نشان نظامی ایران - را به سلیمانی اهدا کرد. طبق آئیننامه اهدای نشانهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، این نشان به فرماندهان عالیرتبه و رؤسای ستادهای عالیرتبه در نیروهای مسلح اهدا میشود که تدابیر آنها در طرحریزی و هدایت عملیاتهای رزمی موجب حصول نتایج مطلوب شده باشد.
بامداد جمعه ۱۳ دی ماه ۱۳۹۸ در حمله موشکی هلیکوپترهای آمریکایی به دو خودرو در اطراف فرودگاه بغداد، سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس معاون حشدالشعبی و تنی چند از اعضای حشدالشعبی در این حمله هدف قرار گرفتند و به شهادت رسیدند.
پیکرهای شهید سپهبد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر شهدای «عملیات ترور دولتی آمریکا» در کاظمین، کربلا و نجف تشییع شد و هزاران نفر از مردم عراق در این مراسم حضور یافتند. سپس، این پیکرها به ترتیب در شهرهای اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان با حضور گسترده مردم تشییع شد، به طوری که در مراسم تشییع در تهران، جمعیت چند میلیونی مردم گرد آمدند و رسانهها آن را بزرگترین مراسم تشییع پس از مراسم تشییع امام خمینی(ره) دانستند.
پیکر شهید سلیمانی در سحرگاه 18 دی ماه1398 طبق وصیتش در گلزار شهدای کرمان به خاک سپرده شد.
نام بزرگراه رسالت در ۱۵ دی ۱۳۹۸ توسط شورای شهر تهران به «بزرگراه شهید سردار قاسم سلیمانی» تغییر کرد. همچنین رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران روز شنبه ۱۴ دی ماه ۱۳۹۸، از تغییر نام «فرهنگسرای بهاران» در منطقه ۱۷، به «فرهنگسرای سپهبد شهید قاسم سلیمانی» خبر داد. ورزشگاه ۱۲ هزارنفری بنیاندیزل (ورزشگاه خانگی باشگاه فوتبال ماشینسازی تبریز) نیز به نام وی تغییر نام پیدا کرد.
دبیر ستاد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد: روز ۱۳ دی با تصویب شورای فرهنگ عمومی در تقویم کشور به «روز جهانی مقاومت - شهادت الگوی اخلاص و عمل سردار سپهبد قاسم سلیمانی به دست استکبار جهانی» نام گرفت.
همچنین بنیادی برای حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی شکل گرفته است که مدیریت آن با «زینب سلیمانی»، دختر شهید سلیمانی است و نشانی وبگاه آن soleimany.ir میباشد.
کتاب و آثار مکتوب
پیوند |
مولف |
نام اثر |
شهید قاسم سلیمانی |
وصیت نامه |
|
ناصر کاوه |
من قاسم سلیمانی هستم |
|
مهدی قربانی و دیگران |
سلیمانی عزیز |
|
سید علی بنی لوحی |
این مرد پایان ندارد |
|
علی اکبری مزدآبادی |
متولد مارس |
|
جمعی از نویسندگان |
سردار دل ها |
|
علی اکبری مزدآبادی |
یاران ناب 17: حاج قاسم |
|
علی اکبری مزدآبادی |
یاران ناب 19: حاج قاسم 2 |
|
مرتضی کرامتی |
سربازان سردار |
|
جمعی از نویسندگان |
خاتم سلیمانی |
|
جمعی از نویسندگان |
مالک زمان |
|
نرجس شکوریان فرد |
حاج قاسم1 |
|
نرجس شکوریان فرد |
حاج قاسم2 |
|
محمد جان نثار |
پرواز بغداد - بهشت |
|
مرتضی شاه کرم |
من قاسم سلیمانی ام |
|
علی شیرازی |
شاخص های مکتب شهید سلیمانی |
|
محمدجواد رودگر |
سلوک در مکتب سلیمانی |
|
علی چمن نژادیان |
مثنوی عاشق دیدار یار |
|
مجید سان کهن |
حاج قاسم سلام |
|
علی اکبری مزدآبادی |
ذوالفقار |
|
کبری علی حکیم |
راز انتقام سخت در روز الساعه |
|
قاسم نصیرزاده |
سردار مقاومت و سرباز ولایت |
|
ابوذر مهروان فر |
برادر قاسم |
|
بابک نیک طلب و حامد محقق |
ما با تو سربلندیم (کتاب شعرنوجوان) |
|
محمدعلی جابری |
عمو قاسم (کتاب نوجوان) |
|
علی شعیبی |
ذوالفقار ایرانی، سردار جهانی (کتاب نوجوان) |
|
محمد جان نثار |
مدرسه درس آموز حاج قاسم (کتاب نوجوان) |
|
رحیم مخدومی |
حاج قاسم و جاسوس (کتاب کودک) |
|
اکرم نجفی و مسعود آذرباد |
قهرمان من (کتاب کودک) |
|
منیره میرزایی |
آرزوی گل سرخ (کتاب کودک) |
|
مجتبی کرمی |
من یک حاج قاسمم (کتاب شعرکودک) |
|
محمد حسینخانی |
من قاسم سلیمانی هستم (کتاب کودک) |
|
علی شیروانی |
منم میشم یه حاج قاسم (کتاب کودک) |
|
مرتضی دانشمند |
تو همیشه می مانی سردار سلیمانی (کتاب شعرکودک) |
گزیده آثار نمایشی
توضیحات |
کارگردان/تهیه کننده |
نام اثر |
در مرحله نگارش فیلمنامه |
ابراهیم حاتمی کیا |
سینمایی «حاج قاسم» |
در مرحله نگارش فیلمنامه |
سید مرتضی فاطمی (تهیه کننده) |
سریال «شهید سلیمانی» |
|
پایگاه اطلاع رسانی حشد الشعبی عراق |
ساعت آخر (الساعه الاخیره) |
|
حسن حسینی |
مستند «شهید زنده» |
|
شبکه مستند |
برنامه مستند «سیصد و شصت درجه- قسمت94» |
تولید شده در40 قسمت |
مصطفی موسوی |
مستند سریالی «سردار صلح» |
|
دفتر صداوسیمای ایران در بغداد |
مستند«بدرقه تا بهشت» |
|
سید احسان اصغرزاده |
مستند «آقای ژنرال» |
|
علیرضا منتظری /محمد فریدونی |
مستند «اخراج» |
|
آزاده رجبی |
مستند «دو نیمه ماه» |
|
حمید قنبری |
مستند « مثل کوه مثل نسیم» |
|
شبکه جام جم |
مستند گزارشی «قاسم همیشه با ماست» |
|
سیدحمید میر حسینی |
مستند «شهادت سرخ» |
|
امیرسینا سلیمی |
مستند «مثل حاج قاسم» |
|
شبکه خبر |
مستند «رهروان مکتب سلیمانی» |
|
محسن غلامزاده مهرآبادی |
مستند «مکتب سلیمانی در روستای قنات ملک» |
فیلم و ویدئو
نماهنگ «رفیق خوشبخت ما؛ انقلابی گری خط قرمز او بود»؛ بیانات مقام معظم رهبری
نماهنگ «کسی که آمریکا را به زانو در آورد»؛ بیانات مقام معظم رهبری
مستند «شهید زنده» (خاطراتی از همرزمان شهید سلیمانی)؛ حسن حسینی
مستند «رهروان مکتب سلیمانی»
نماهنگ «وصف یاران» (سخنان شهید حاج قاسم سلیمانی درباره شهید احمد کاظمی)
نماهنگ «مرثیه سردار»؛ امیرکهبد کاویانی
پوستر و آثار گرافیکی