تمام چالش های یک ساله مترو تهران

به گزارش حلقه وصل، علی امام  با اشاره به وضعیت مترو تهران در سالی که گذشت گفت: ۱۸ فروردین سال امسال (۹۸) ۹ کیلومتر از بخش جنوبی خط ۶ با حضور رئیس جمهور با ۳ ایستگاه دولت آباد، بعثت و شهدا در تقاطع با خط ۴ به بهره برداری رسید.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در مهرماه شاهد اتصال خط ۶ به میدان امام حسین (ع) در تقاطع با خط ۲ بودیم، گفت: همچنین افتتاح ایستگاه کیانشهر در بهمن ماه صورت گرفت و خط ۶ با طول ۱۰ کیلومتر و با ۵ ایستگاه به بهره‌برداری رسید که ۲ ایستگاه از این تعداد تقاطعی است.

امام با اشاره به کمبود نقدینگی شرکت مترو به ویژه کارشکنی یکی از بانک‌های خصوصی به عنوان بانک عامل در پرداخت نکردن ۹۱۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت که مانع توسعه خطوط ۶ و ۷ مترو تهران شد، گفت: شرکت مترو تهران امکان افتتاح و بهره‌برداری از ۶ ایستگاه در خط ۶ و ۴ ایستگاه خط ۷ را در سال ۹۸ داشت و کارشکنی‌های این مانعی بر سر راه بهره برداری از این ایستگاه‌ها شد.

اگر اوراق مشارکت به مترو می‌رسید...

وی در ادامه با اشاره به اینکه به محض واریز مبلغ اوراق مشارکت در فاصله زمانی ۶ ماه ۶ کیلومتر از خط ۶ با ۶ ایستگاه به بهره برداری می‌رسد، عنوان کرد: این موضوع شامل ۴ ایستگاه خط ۷ نیز می‌شود و به محض تأمین نقدینگی در سال ۹۹ به بهره برداری می رسند.

مدیرعامل شرکت مترو اضافه کرد: در شهریور ماه گذشته بخش شرقی خط ۷ به طول ۸۰ کیلومتر از ایستگاه بسیج تا محمدیه به بهره برداری رسید. این اقدام باعث شد خط ۷ به طول ۲۲ کیلومتر از میدان صنعت تا بزرگراه بسیج به یکدیگر متصل شود.

وی با اشاره به اینکه دی ماه گذشته شاهد افتتاح یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌ها در خط ۷ بودیم، عنوان کرد: افتتاح ایستگاه مولوی به عنوان ایستگاهی که در دروازه جنوبی بازار تهران قرار دارد یکی از پر تقاضاترین نقاط تهران را پوشش داد. این ایستگاه در حالی ساخته شد که مشکلات بسیاری برای تملک و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز و نیز تأمین سامانه‌های تهویه وجود داشت.

توسعه پست‌های برق فشار قوی در مترو

مدیر عامل شرکت مترو تهران در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی برای ایمنی و کاهش سرفاصله‌ها در مترو شده است گفت: یکی از موارد مهم در کاهش سرفاصله حرکتی قطارها توسعه پست‌های برق فشار قوی است در این مدت دو پست برق فشار قوی ۶۳ به ۲۰ کیلو ولت نوبنیاد در خط ۳ و اکباتان در خط ۴ را در دی و بهمن ماه سال ۹۸ به بهره‌برداری رسید. همچنین ۲ پست برق دیگر به نام پست برق قلعه مرغی در خط ۳ و پست برق شرقی خط ۷ نیز در آستانه بهره برداری بود که به دلیل کمبود نقدینگی افتتاح آن به ابتدای سال ۹۹ موکول شد. امام با اشاره به اینکه این ۲ پست برق اکنون در شرایط بهره برداری قرار دارد، گفت: می‌توان گفت در ابتدای سال ۹۹ ظرفیت شبکه تأمین برق مترو تهران به بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

مدیرعامل شرکت مترو تهران با اشاره به اینکه اقدامات صورت گرفته توسط این شرکت با وجود چالش‌های مالی فراوان انجام شد، گفت: مبلغ اوراق مشارکت یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومانی سال ۹۷ با پیگیری‌های مستمر نهایتاً در تیر ماه ۹۸ به فروش رسید. بخش اول این پروژه شامل ۳۹۰ میلیارد تومان با عاملیت یکی از بانک‌ها در مرداد ماه پرداخت شد اما ۹۱۰ میلیارد تومان باقی مانده که عاملیت آن بر عهده بانک دیگری بود همچنان در فرایند اداری طولانی و کارشکنی‌های بانک آینده بلاتکلیف باقی مانده است.

چالش‌های مترو برای انتشار اوراق مشارکت

وی در ادامه با اشاره به اینکه در سال ۹۸ شرکت مترو اجازه انتشار ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت را بر اساس لایحه بودجه دولت دارد، گفت: همچنین با تصویب شورای شهر مجوز استفاده از ۲ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت دیگر به شرکت مترو داده شد.

امام با اشاره به شرایط خاص کشور گفت: در نهایت وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه با انتشار یک هزار میلیارد ریال اوراق برای سال ۹۸ موافقت کرد. لذا امیدواریم با تأیید بانک مرکزی بتوانیم در انتهای سال ۹۹ این مبلغ را دریافت کنیم. هر چند با توجه به بدهی ۲۴ هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران به سیستم بانکی به خاطر مترو، انتشار این اوراق با چالش جدی از سوی بانک مرکزی مواجه است.

کمک تازه به مترو از محل تبصره ۳۷

امام همچنین با اشاره به تبصره ۳۷ بودجه سال ۹۸ شهرداری تهران معروف به تبصره TOD خاطرنشان کرد: تبصره ۳۷ بودجه سال ۹۸ شهرداری تهران یک ظرفیت ویژه برای توسعه خطوط مترو است. بر اساس این تبصره تمام منابع حاصل از صدور پروانه در شعاع ۳۰۰ متری ایستگاه‌های مترو باید برای توسعه حمل و نقل عمومی با تاکید بر سهم بالای مترو اختصاص یابد. لذا محوریت این تبصره توسعه حمل و نقل با محوریت شهر است و می‌تواند منابعی بالغ بر ۵۰۰ تا یک هزار میلیاردی تومان را علاوه بر منابع مصوبه بودجه مترو برای توسعه خطوط تأمین کند.

وی افزود: هر چند که این مبلغ به دلیل در نظر نگرفتن ردیف در جداول بودجه تاکنون اجرایی نشده است اما با تصویب متمم بودجه سال ۹۸ در بهمن ماه موفق شدیم برای اولین مرتبه ردیف منابع حاصل از TOD را وارد بودجه کرده و دریافت کنیم. این مبلغ در سال ۹۹ به شرکت مترو تزریق می‌شود.

مدیرعامل شرکت مترو گفت: هر چند این عدد برای سال ۹۸ معادل ۱۴۰ میلیارد تومان دیده شده است اما امیدواریم بر اساس درآمدهای واقعی تخصیص‌های لازم برای توسعه خطوط از محل این تبصره انجام شود.

کاهش ۴۰ درصدی تخصیص بودجه مترو

وی در ادامه خاطرنشان کرد: هر چند در سال ۹۸ نسبت به سال پیش از آن بودجه مترو از محل منابع شهرداری با ۱۱ درصد افزایش مواجه بود اما کاهش درآمدهای شهرداری و مشکلاتی که برای تأمین نقدینگی وجود داشت باعث شد عملاً تاکنون کمتر از ۴۰ درصد تخصیص صورت گیرد.

گلایه از کاهش بودجه مترو در سال ۹۹

امام با ابراز تأسف نسبت به اینکه بودجه مترو در سال ۹۹ کاهش یافته است، گفت: اگر شرکت مترو برای سال ۹۹ مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان از طریق منابع شهرداری، اوراق مشارکت، بودجه دولت و مواردی از این قبیل دریافت کند، می‌تواند ۱۸ کیلومتر خط بسازد و ۱۵ ایستگاه را به بهره برداری برساند اما با بودجه ۲۷۰۰ میلیارد تومانی که قرار است در سال ۹۹ در اختیار شرکت مترو قرار گیردتنها ۱۰ کیلومتر خط ساخته می‌شود و در نهایت می‌توانیم ۹ ایستگاه را به افتتاح و بهره‌برداری برسانیم.

امام گفت: تمام اقدامات شرکت مترو در سال ۹۸ در حالی بود که این شرکت بیش از یک هزار میلیارد تومان فقط در خط ۷ برای تأمین ایمنی هزینه کرده است. در نهایت ایمنی خطوط ۶ و ۷ به عنوان ۲ خطی که در دوره قبل با وجود نقص ایمنی به بهره برداری رسیده اما تعطیل شد، توسط شرکت مترو تأمین شد.

وی در ادامه عنوان کرد: در نهایت با مذاکره با نهادهای نظارتی همانند مجلس شورای اسلامی و شورای شهر تهران، تشکیل تیم‌های فنی و پاسخگویی به ابهامات، ارائه شبیه سازی های لازم و نیز برگزاری بازدیدهای تخصصی با نمایندگان مراجع مختلف به ویژه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی موفق شدیم این نهادها را قانع کنیم تا بصورت مکتوب و رسمی تاییدیه تأمین ایمنی فنی خطوط ۶ و ۷ را ارائه دهند.

مدیر عامل شرکت مترو خاطرنشان کرد: همچنین شرکت مترو اقدامات زیادی را برای افزایش ایمنی در خط ۳ مترو تهران انجام داد. در واقع یکی از اولویت‌های مهم شرکت مترو در سال ۹۸ بهره برداری از تجهیزات ایمنی درخط ۳ از جمله سامانه‌های تهویه، برق، آتش نشانی، زهکشی و غیره بود.

چند خط به مترو تهران اضافه می‌شود؟

وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته توسط کارشناسان فنی شرکت مطرح در حوزه برنامه‌ریزی برای توسعه خطوط در سال‌های آینده گفت: بازنگری طرح جامع و کامل حمل و نقل ریلی شهر تهران نیز در انتهای بهمن سال ۹۸ صورت گرفت که بر این اساس آن ۴ خط جدید ۲ خط اکسپرس و توسعه بخش شرقی خط ۴، بخش شمال غربی خط ۷ و نیز بخش جنوبی خط ۶ مصوب و در دستور کار قرار گرفت تا بر این اساس ۳۹۸ کیلومتر خط درون شهری، ۲۲۲ کیلومتر خط حومه‌ای و در نهایت ۲۹۹ ایستگاه در یک افق ۲۰ ساله برای شهر تهران ساخته شود.

امام در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اقدامات مترو برای مناسب سازی ایستگاه‌ها گفت: تلاش ما همواره بر این بوده است که تمام ایستگاه‌های همراه با آسانسور افتتاح شود یا نهایتاً ۳ ماه پس از بهره‌برداری آسانسور برای این ایستگاه‌ها نصب و راه اندازی شود. اکنون برنامه ریزی کرده‌ایم که در سال آتی تمام ایستگاه‌ها همراه با آسانسور به بهره‌برداری برسد. ضمن اینکه این آسانسورها باید ضد حریق و دارای توان عملیاتی و بهره برداری خاص باشد.

تأمین ۴۹ دستگاه آسانسور برای خطوط ۳ و ۴

وی گفت: از سوی دیگر در نظر داریم ۴۹ دستگاه آسانسور برای خطوط ۳ و ۴ تأمین کنیم که مناقصه انتخاب پیمانکار آن نیز انجام شده است. لذا با انتخاب پیمانکار در هفته‌های گذشته آسانسورها نهایتاً تا نیمه سال ۹۹ در خطوط ۳ و ۴ نصب و راه اندازی می‌شود.

کوچک سازی کارگاه‌های مترو

امام با اشاره به اینکه سعی و تلاش ما همواره بر کاهش مزاحمت برای شهروندان بوده حین توسعه خطوط بوده است، خاطرنشان کرد: کار در کارگاه‌های مترو بسیار سخت و با مشکلات متفاوتی همراه است. با این وجود به دلیل اهمیتی که ما برای آرامش شهروندان قائل هستیم تلاش کردیم در سال ۹۸ اقداماتی را در راستای جمع آوری و کوچک سازی برخی از کارگاه‌ها انجام دهیم. در همین راستا بالغ بر ۸.۲ هکتار شامل بیش از ۲۶ کارگاه خطوط مختلف در سطح شهر را جمع آوری و کوچک سازی کردیم. هرچند که این موضوع چالش‌هایی در عملیات اجرایی برای شرکت مترو ایجاد کرد و منجر به افزایش صعوبت کاری برای کارگران شد.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای ایجاد درآمد پایدار در شرکت مترو به احیا شرکت توسعه مجتمع‌های ایستگاهی اشاره و عنوان کرد: وظیفه این شرکت ایجاد ارزش افزوده در اراضی مرتبط با ایستگاه مترو است که متأسفانه از سال ۹۱ منحل شده. خوشبختانه مدیریت شهری با پیگیری‌های فراوان فراوان موفق به احیا مجدد این شرکت شد.

امام خاطرنشان کرد: تلاش‌ها و برنامه ریزی های صورت گرفته توسط این شرکت در سال ۹۸ منجر به پیش بینی تأمین درآمد ۴۵۰ میلیون تومانی توسط شرکت مجتمع‌های ایستگاهی برای توسعه خطوط در سال ۹۹ شده است.

خلق درآمدهای پایدار برای توسعه مترو

وی ادامه داد: اقدامات دیگری هم برای درآمد پایدار در مترو داشتیم و اقدام به تأسیس واحد مدیریت سرمایه گذاری در شرکت مترو تهران کردیم. این واحد در سال ۹۸ برنامه ریزی برای ساخت خطوط جدید با استفاده از منابع مختلف تأمین مالی و سرمایه گذاری و نیز ایجاد مدل‌های مورد نیاز برای توسعه شرقی خط ۴ و ساخت ۱۰ خط مترو تهران را تدوین کرده است. همچنین مذاکرات اولیه با سرمایه گذاران بر اساس مدل‌های مالی پیشنهادی انجام شده است.

مدیرعامل مترو همچنین از تصویب مجمع عمومی شرکت هلدینگ مترو تهران و حومه با ریاست شهردار تهران در اسفند ۹۸ به عنوان یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته نام برد و گفت: در دهه ۸۰ شرکت مادر تخصصی در قالب ۳ شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه، شرکت توسعه مجتمع‌های ایستگاهی و شرکت واگن سازی تهران وجود داشت که متأسفانه در ابتدای دهه ۹۰ شرایط هلدینگی این مجموعه عملاً از هم پاشید و شرکت‌ها هر یک به صورت جداگانه و مستقل زیر نظر معاونت حمل و نقل فعالیت کردند.

امام افزود: در نتیجه هماهنگی‌های لازم و تعامل زنجیروار در شرکت مترو از بین رفت. با تصویب مجمع عمومی شرکت هلدینگ مترو تهران و حومه این مجموعه دوباره در قالب یک هلدینگ و تحت مدیریت متحد در تعاملی کامل و نزدیک تر با یکدیگر اداره می‌شود.

تأثیر تحریم‌ها بر تأمین تجهیزات مترو

مدیرعامل شرکت مترو تهران از مسائل و چالش‌های جدی مترو برای تأمین ناوگان و نیز بومی‌سازی سخن گفت و خاطرنشان کرد: بومی سازی واگن به تجهیزات گسترده و پیچیده نیاز دارد که بالغ بر ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه تمام شده مترو را شامل می‌شود. این تجهیزات بین ۵۰ تا ۷۰ درصد نیز وابستگی خارجی دارند و عملاً در شرایط تحریم، مترو را با چالش‌های جدی کرده است.

وی گفت: برای غلبه بر این شرایط، مترو تهران با ایجاد کارگروه بومی‌سازی در سال ۹۸، اقدام به شناسایی، بررسی و تشویق توان داخلی در ساخت تجهیزات گسترده مورد نیاز مترو کرد. از سوی دیگر در قالب مجموعه هلدینگ مترو، شرکت تأمین و ساخت تجهیزات مترو (متران) را جهت تولید دانش فنی، طراحی و مدیریت ساخت تجهیزات مترو در داخل کشور و با استفاده از مجموع توان صنایع داخلی کشور در دست ایجاد داریم.

افزایش سهم تولید داخل درواگن سازی از ۲۷ درصد به ۸۵ درصد

مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه خاطرنشان کرد: در نخستین گام نیز با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و گردهم‌آوری جمع مؤثری از مجموعه‌های طراح و سازنده ناوگان و انعقاد قراردادهای مربوطه، برای اولین بار در کشور، با ساخت یک رام قطار ملی، به سوی بومی‌سازی دانش فنی طراحی و ساخت واگن در کشور حرکت کردیم. اکنون بالغ بر ۳۰ درصد طراحی انجام شده و پیش بینی می‌شود با اتمام این طرح سهم تولید داخل در ساخت ناوگان از ۲۷ درصد فعلی به ۸۵ درصد برسید.

مدیر عامل شرکت مترو همچنین به برگزاری جلسات مختلف با حضور معاون اول رئیس جمهور برای رفع چالش‌های مترو اشاره و اظهار کرد: مهمترین دستاورد این جلسات در سال ۹۸ تأمین اعتبار اسنادی ساخت ۶۳۰ دستگاه واگن مترو تهران است که بعد از ۳ سال نهایتاً در سال ۹۸ منابع مورد نیاز تأمین واگن‌ها فراهم شد.

وی در پایان خاطر نشان کرد: آخرین اقدام شرکت مترو در سال ۹۸ اجرای طرح جامع بهبود عملکرد بود که برای اولین مرتبه صورت گرفت و منجر به تدوین استراتژی شرکت و اصلاح ساختار شد. این موضوع نقطه جدیدی در تداوم روند توسعه مترو در تهران است.