گونه‌شناسی فیلم‌های سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر

در این میان چهره‌های نام آشنایی در سینمای ایران حضور دارند که امسال به دلایل مختلف از حضور در جشنواره فیلم فجر 

جا مانده‌اند، کارگردانانی که طی سال‌های گذشته بارها نامزد سیمرغ بلورین شده و همچنین گاهی آن را نصیب خود کرده‌اند. «قاتل و وحشی» دچار مشکلات مالکیت شد، «عنکبوت» در فهرست رزرو در اولویت آخر قرار گرفت و فیلم «مجبوریم» رضا درمیشیان هم انتخاب نشد. همچنین دبیرخانه جشنواره فیلم فجر اعلام کرد: خارج شدن فیلم سینمایی «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمیدنعمت‌الله از بررسی هیات انتخاب بخش سودای سیمرغ این دوره جشنواره، به‌دلیل برخی مشکلات مالکیتی پیرامون این فیلم و براساس نظر معاونت نظارت و ارزشیابی خانه سینما، به‌عنوان مراجع ذی‌صلاح موضوع تهیه‌کنندگی و مالکیتی فیلم در میان است. بر این اساس، از آنجا که شرکت در جشنواره و نمایش فیلم از حقوق صاحبان فیلم است و باید توسط فرد واجدشرایط صورت گیرد، در خصوص این فیلم اختلافات مالکیتی وجود دارد، دبیرخانه جشنواره باتوجه به لزوم رعایت قانون و احترام به حقوق صاحبان حق، تا حل مشکل فیلم از اعلام‌نظر درباره فیلم خودداری می‌کند. در این گزارش به‌ گونه‌شناسی فیلم‌های حاضر در جشنواره خواهیم پرداخت.

فیلم‌های اجتماعی

   آتابای   نیکی کریمی که در کارنامه سینمایی خود علاوه بر بازیگری تجربه کارگردانی نیز دارد، بعد از فیلم آخر خود «شیف شب» پس از پنج سال فیلم جدید خود را با بازی هادی حجازی‌فر راهی جشنواره فجر کرده است. نکته مهم نویسندگی این کار است که توسط حجازی‌فر نگارش شده است. نکته دیگر درباره «آتابای» این است که جواد عزتی بازیگر دیگر این فیلم، برای نخستین‌بار به زبان ترکی ایفای نقش می‌کند. گفتنی است؛«آتابای» نام طایفه‌ای از ترکمانان ساکن ایران است.

ابر بارانش گرفته

کارگردان سینمایی «ابر بارانش گرفته» برای چهارمین اثر خود از بازیگرانی مانند نازنین احمدی، مزدک میرعابدینی، علی ثانی‌فر، ارشیا نیک‌بین استفاده کرده است. «فصل باران‌های موسمی»، «یک شهروند کاملاً معمولی» و «پرویز» سه فیلم دیگر او در مقام کارگردان بوده است و حالا بعد از گذشت پنج سال از فیلم آخر خود ساخت فیلم جدید خود را به پایان برده است. در خلاصه داستان «ابر بارانش گرفته» آمده است: سارا، پرستار 35‌ساله و مجرب، به بیمارانش کمک می‌کند تا آرام شوند.حتی آن‌ها که امیدی به  زنده ماندن‌شان نیست...

   خورشید    مجیدی بعد از فیلم سینمایی «آن سوی ابرها» تصمیم گرفت تا درامی اجتماعی مانند سال‌های دور سینمایی خود بسازد.وی با انتخاب بازیگرانی مانند جواد عزتی سعی کرده است نظر مخاطب خود را جلب کند تا هم بتواند از این منظر موفق باشد و هم فضای معنوی و فکری خود را مانند دیگر درام‌های اجتماعی خود بسازد.

   سه کام حبس  

همکاری برادران سالور بعد از فیلم‌هایی مانند «تمشک» و «آمین خواهیم گفت» با محسن تنابنده و پری‌ناز ایزدیاردر فیلم «سه کام حبس» را یکی از فیلم‌های درام اجتماعی احتمالاً جدی امسال کرده است. تنابنده قبل‌تر در فیلم «چندکیلو خرما برای مراسم تدفین» با سامان سالور همکاری داشته است.

   عامه پسند

سهیل بیرقی که با دو فیلم قبلی خود یعنی «من» و «عرق سرد» به میان زنان رفته بود و درباره فضای زنان در جامعه فیلم ساخت، بار دیگر این سوژه را در دستور کار خود قرار داده است. شخصیت‌های محوری فیلم‌های بیرقی لیلا حاتمی و باران کوثری بودند و این‌بار فاطمه معتمدآریا به‌عنوان بازیگر فیلم «عامه پسند» انتخاب  شده است. فیلمی که گفته می‌شود زن آن نماینده زنان دهه چهل است.فیلم قبلی بیرقی فیلمی انتقادی بود و به نظر می‌رسد که این فیلم دنباله همان فضا باشد. فیلم جدید وی در شهرضا ساخته شده است و از جمله فیلم‌هایی است که شهرستان‌ها را به‌عنوان لوکیشن خود انتخاب کردند. اتفاقی که در سال‌های اخیر در میان فیلمسازان انتقادی بیشتر دیده می‌شود.فاطمه معتمدآریا، هوتن شکیبا و باران کوثری بازیگران اصلی این فیلم‌هستند.

   مغز استخوان

حمیدرضا قربانی، چهارمین فیلم سینمایی خود را با موضوعی اجتماعی با بازیگرانی چون بابک حمیدیان، جواد عزتی، بهروز شعیبی و پریناز ایزدیار ساخته است.

  خروج   

 ابراهیم حاتمی‌کیا که در سنت مخصوص خود هر دو سال یک فیلم می‌سازد، بعد از سینمایی «به‌وقت شام» سراغ موضوعی اجتماعی و البته معترضانه به نام «خروج» رفته است. درباره داستان این فیلم شیوه روایت‌ها متفاوت است اما اینطور که معلوم است داستان آن درباره تعدادی از دهقانانی است که برای رساندن حرف خود به گوش مدیران دولتی عازم سفر به تهران برای دیدار با هیات دولت می‌شوند. از میان بازیگران فیلم باید به فرامرز قریبیان اشاره کرد که اولین تجربه همکاری او با حاتمی‌کیاست.    خون شد    مسعود کیمیایی که فیلم جدید خود را با سرمایه‌گذاری صادق رنجکشان می‌سازد، بار دیگر سراغ موضوعی معترضانه با همان فرم، حس‌وحال مخصوص خود رفته است. احتمالاً طرفداران کیمیایی بار دیگر باید شاهد فیلمی حساس و با تعلیق فراوان در پرده سینما باشند.برخی از رسانه‌ها می‌گویند اکبر زنجان‌پور نقشی در فیلم بازی می‌کند و احتمالاً پولاد کیمیایی هم یکی از بازیگران فیلم است. اینطور که افرادی که فیلمنامه این اثر سینمایی را خوانده‌اند می‌گویند فضای فیلم با تاریخ مرتبط است. کیمیایی گفته است داستان «خون شد» به مثابه خانه‌ای قدیمی است که همه چراغ‌هایش خاموش بوده و هیچکس نیز در اتاق‌هایش ساکن نیست. در این میان یکی از ساکنان این خانه می‌آید و همه چراغ‌ها را روشن می‌کند.

  مردن در آب مطهر     بعد از برادران سالور در فجر امسال، برادران محمودی زوج دیگری‌اند که امسال با فیلم «مردن در آب مطهر» در جشنواره فیلم فجر حضور دارند. عاشقانه تازه برادران محمودی قصه چند جوان مهاجر افغان را روایت می‌کند که قصد رفتن به اروپا رادارند. در خلاصه داستان فیلم آمده است: هر بلایی که سرعشق می‌آید از دربه‌دری است.

  قصیده گاو سفید   

بهتاش صناعی‌ها که با فیلم «احتمال باران اسیدی» شناخته شد بار دیگر با بازیگر اصلی این فیلم یعنی مریم مقدم فیلم جدید خود را ساخته است. فیلمی با عنوان «قصیده گاو سفید».درباره داستان این فیلم چیزی گفته نشده است اما احتمال می‌رود که با توجه به داستان فیلم قبلی صناعی‌ها این فیلم نیز اجتماعی و تلخ باشد.

  شنای پروانه   

محمدکارت با اولین فیلم سینمایی خود با عنوان «شنای پروانه» در بخش نگاه نو حاضر شده است. در خلاصه داستان فیلم آمده است در جنوب شهر، شنای پروانه طوفان به پا می‌کند.

فیلم‌های سیاسی_جنایی

  درخت گردو   

محمدحسین مهدویان که با چهار فیلم ایستاده در غبار، ماجرای نیمروز  ‌1‌و2 و لاتاری برای سینمادوستان شناخته شد، نشان داد در فرم و شیوه فیلم‌سازی خود روال خاصی دارد. بعد از آنکه وی فیلم جدید خود را کلید زد گمانه‌هایی درباره ماجرا، حس‌وحال فیلم شروع شد. اینکه آیا فیلم جدید مهدویان سیاسی است یا خیر؟ برخی از شنیده‌ها حاکی از غیرسیاسی بودن این فیلم و درام اجتماعی بودن این فیلم بود. اما آخرین گفته‌ها نشان داد که این فیلم اگرچه سیاسی نیست اما با فضای فیلم‌های او کاملاً متفاوت نیست. فیلم جدید مهدویان درباره بمباران سردشت و اتفاقات پیرامونی آن است.

  روز بلوا  

بهروز شعیبی بعد از دو فیلم اجتماعی و یک فیلم سیاسی، چهارمین فیلم خود را در ژانر جنایی و تریلر می‌سازد. فیلمی با همکاری سازمان اوج که طبیعتاً باید بی‌نسبت به مسائل اجتماعی-سیاسی ما نباشد. در خلاصه داستان این فیلم سینمایی آمده است: عماد استاد دانشگاهی خوشنام و یک چهره تلویزیونی مورد توجه است، او ناگهان توسط پلیس با اتهام‌هایی جدی مواجه می‌شود که خود و خانواده‌اش را در موقعیت پیچیده‌ای قرار می‌دهد.

   روز صفر   

تمام آن‌ چیزی که درباره اولین فیلم سعید ملکان گفته شد عبارت روایتی از یک اتفاق ملتهب است. فیلمی که از همان ابتدا درباره‌اش چیز زیادی گفته نشد اما گفته‌ها حکایت از فیلمی درباره ریگی و تروریست‌های منطقه داشت. فیلمی که آن را می‌توان تریلری دیگر در جشنواره فجر امسال دانست.

   پوست   برادران آرک با اولین فیلم سینمایی خود که در بخش نگاه نو شرکت کرده‌اند، فضای رازآلود و از جنس سورآلیستی را در سینما خلق کرده‌اند. فیلمی که آن را باید جزو فیلم‌هایی با بازیگران فیلم کوتاه و از شهرستان‌ها خواند که توانسته است از میان 10‌فیلم نگاه نو در کنار فیلم‌هایی از کارگردانان قدیمی‌تر قرار بگیرد.

   آن شب    فیلم سینمایی «آن شب» یکی از چند فیلمی است که از جمع فیلم‌های نگاه نو توانسته است به سودای سیمرغ راه پیدا کند.فیلمی که در آمریکا ساخته شده است و فضایی معمایی و ترسناک دارد. بنابراین، این فیلم را در کنار فیلم پوست می‌توان جز، فیلم‌های معدود ژانر ترسناک در جشنواره فیلم فجر دانست.

کمدی

  خوب، بد، جلف2: ارتش سری  

قاسم‌خانی که بعد از فیلم اول کمدی خود با عنوان «خوب، بد، جلف» سبک مشخص فیلمسازی خود را در سینما نشان داد، بار دیگر و در ادامه همان مسیر قبلی فیلمسازی خود به سمت قسمت دوم فیلم قبلی خود رفته است. اینطور که از عنوان این فیلم و تصاویر آن به نظر می‌رسد فیلم جدید نویسنده کمدی‌های شبانه تلویزیون نوعی کمدی تاریخی و شاید سیاسی باشد.فیلم قاسم‌خانی یکی از معدود فیلم‌های کمدی امسال است.

  دفاع مقدس

   آبادان یازده‌ 60  

می‌توان تنها فیلم موجود در جشنواره فیلم فجر که نماینده سینمای دفاع مقدس است را «آبادان یازده‌60» معرفی کرد. فیلمی که محصول سازمان اوج است. این فیلم به کارگردانی «مهرداد خوشبخت» و به تهیه‌کنندگی «حسن کلامی»درباره نقش رادیو آبادان در جریان دفاع و مقاومت مردم این شهر در روزهای جنگ است.