خوزستان: تدریس چه آیاتی از کتاب آسمانی به کودکان توصیه نمی‌شود

حلقه وصل: دوره پیشرفته طرح «بشیر» پنج‌شنبه ۱۴ آذرماه با موضوع قرآن، کودک و مهارت‌های زندگی با حضور محمد بیستونی، مدیرعامل موسسه تفسیر جوان در دارالقرآن استان خوزستان برگزار شد.

بیستونی، مدرس این دوره در این برنامه به توضیح مبانی تفسیر کودک پرداخت و اظهار کرد: نیازی نیست تمام کتاب آسمانی در دوران کودکی به بچه آموزش داده شود و تمام موضوعات برای کودکان قابل استفاده نیست و در کتاب تفسیر کودک آیات متناسب سن کودکان(از پیش دبستان تا پایان دبستان) توسط گروه کارشناسی موسسه تفسیر جوان استخراج شده اند.

وی اظهار کرد: در این کتاب که یک جلد آن ویژه اولیا و مربیان است توضیح داده شده است که همان طور که پیش از تولد کودک برای او سیسمونی تهیه می شود، آمادگی هایی برای دین و اخلاق کودک هم باید ایجاد شود.‌ در دوران بارداری، مادر نسبت به آنچه می بیند و می شنود وظایفی دارد چرا که بر کودک تاثیر می گذارد. گفتن اذان و اقامه در گوش کودک مقدمه شروع تربیت دینی است و حتما موثر است.

بیستونی در ادامه با طرح این پرسش که چه آیاتی مناسب سن کودکان است، گفت: بر اساس پژوهش های کتابخانه ای و میدانی مفصل طی ده سال گروه آیات چهارده گانه اختصاصی سن ۳ تا ۱۳ سال استخراج شده است. آیاتی که مهربانی خدا را نسبت به مخلوقات جهان ترسیم می کند، آیاتی که حاوی محتوای خوب شنیدن، خوب دیدن و خوب فکر کردن هستند از جمله این آیات است. متاسفانه برخی از برنامه‌ های شبکه کودک ارتباطی با مسائل کودک ندارد، این در حالی است که شبکه کودک باید مهم ترین شبکه سیما باشد، چرا که «العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر». اگر در کودکی خوب با فرزند خود کار کنیم نیازی نیست در آینده جلوی مشکلات او را بگیریم.

مدیرعامل مؤسسه تفسیر جوان با بیان اینکه بهترین مدرسه برای کودکان، طبیعت است، افزود: طبیعت را به آنها نشان دهید. آموزش ها را باید به صورت ملموس و با دیدن و شنیدن به آنها ارائه دهید. گروه دیگر آیات که مناسب کودکان هستند، آیاتی هستند که غذای سالم را به بچه ها معرفی می کنند، همچنین آیاتی که احترام به والدین و روابط اجتماعی، راستگویی، نظافت و پرهیز از اسراف را به کودکان آموزش می دهند. آیات رعایت حقوق حیوانات، آیاتی که کارهای گروهی را به بچه ها آموزش می دهند. آیاتی که قصه های جذاب مانند پرنده حضرت سلیمان(ع) و فیل سواران را بیان می کنند.

وی با طرح این سؤال که تدریس چه آیاتی به کودکان توصیه نمی‌شود؟ گفت: آیاتی در قرآن کریم وجود دارد که نباید با کودک کار شود چون در سنین کودکی تاثیری در زندگی روزمره او ندارد. عدم رعایت این نکته مشکلاتی را برای کودکان به بار می آورد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند نظر کردن به مصحف عبادت است. دیدن آیات برای کودکان هم خیر و برکت دارد، بحث بر سر این است که تدریس چه آیاتی برای آنها مناسب نیست. نقل برخی از قصه ها ذهن بچه ها را پریشان می کند. بیان قصه هایی نظیر قصه قوم لوط برای بچه ها لزومی ندارد. وصف جهنم و انواع عذاب ها برای کودکان زیر سن تکلیف نیست، برای ما بزرگسالان است. باید رحمت و زیبایی ها را به کودک نشان دهیم. قصه های دیگر مثل قصه حضرت یونس، دستور ذبح فرزند به حضرت ابراهیم و ... برای بزرگسالان کارساز است و برای کودک قابل هضم نیست.

بیستونی با تاکید بر ضرورت توجه به برنامه های خاص کودک در مراسم مذهبی تصریح کرد: ما ممکن است از مراسم سه ساعته خواندن دعای کمیل لذت ببریم، اما بچه ها که نمی توانند همه این مدت آنجا بنشینند مگر اینکه تدارکی برای بازی و تفریح کودک در نظر بگیریم.

این مدرس قرآن ادامه داد: آیات مربوط به موضوعات غیبی، بحث های فلسفی، احکام طلاق و عده و ... تناسبی با سن بچه ها ندارد. بنابراین نباید حفظ کل آیات قرآن برای کودکان تبدیل به قاعده شود. موضوعات جالبی برای کودکان در قرآن وجود دارد. احکام و حقوق کودک، آینده نگری برای کودک و نحوه پاسخ به سوالات کودک نکاتی است که باید به آنها توجه کرد. مثلا در قرآن کریم احکام ورود کودکان به اتاق بزرگترها بیان شده است‌. کودکان در سه وقت قبل از نماز صبح، بعد از نماز عصر و بعد از نماز عشا باید برای ورود به اتاق بزرگترها اجازه بگیرند، چرا که این سه وقت، وقت خصوصی آنها است. این احکام، این پیام را برای ما بزرگتر ها دارد که در بقیه اوقات شرایط باید به نحوی باشد که کودکان نیازی به اجازه گرفتن برای ورود به اتاق نداشته باشند. پدر در خانه ای که دختر هست و مادر در خانه ای که پسر هست، باید حدود مشخصی را در رفتار با یکدیگر و لباس پوشیدن خود رعایت کنند که باعث بد آموزی فرزندان آنها نشود.

مدیر موسسه تفسیر جوان با تاکید بر اینکه پاسخ به این کودکان باید علمی باشد، گفت: اینکه در تفهیم مرگ به کودک گفته می شود، فرد در گذشته به مسافرت رفته یا پیش خدا است، غیر علمی است. ما باید مطالعه کنیم و روش های درست را یاد بگیریم. همانطور که وقتی کودک بیمار می شود، او را نزد پزشک می بریم، برای پاسخ به سوالات دینی او هم باید به اهل فن مراجعه کنیم.