اولین روز نشست ناتو در لندن؛ نمایشگاه اختلاف میان اعضای ائتلافِ در اغما

به گزارش حلقه وصل، سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از صبح امروز در لندن گردهم آمدند تا هفتادمین سالگرد تأسیس این ائتلاف نظامی را جشن بگیرند. اما این گردهمایی به هر چیز شبیه بود، جز یک جشن با حضور اعضای یک گروه متحد.

در همان ساعات ابتدایی نشست، اظهارات «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا نشان داد که بین اعضای این ائتلاف اختلافی چنان جدی وجود دارد که بعید است این نشست بتواند برای آن چاره‌ای بیابد. 

او نشست خبری مشترک با «ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو را با حمله به یک کشور متحد و عضو ناتو آغاز کرد. وی به انتقاد از اظهارات «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه پرداخت که اخیرا گفته است ناتو در وضعیت «مرگ مغزی» به سر می‌برد. ترامپ این اظهارات را «بسیار توهین‌آمیز» و «زننده» توصیف کرد و گفت چنین صحبت‌هایی برای پاریس خطرناک است.

ترامپ در انتقاد از اظهارات ماکرون درباره ناتو گفت: «فکر می‌کنم هیچ‌کس به اندازه فرانسه به این [ائتلاف] نیاز ندارد. به همین دلیل است که فکر می‌کنم که وقتی فرانسه در مورد ناتو چنین موضعی می‌گیرد، این برای آن‌ها بسیار خطرناک است.»

روزنامه «نیویورک‌تایمز» در گزارشی از روز نخست نشست سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در لندن، نوشته است که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا این نشست را با حمله به «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه شروع کرد.

نیویورک‌تایمز در این خصوص نوشته است: «روز سه‌شنبه رئیس‌جمهور ترامپ که زمانی خود ناتو را "منسوخ" خوانده بود، دیدار دو روزه ناتو را که در هفتادمین سالگرد تأسیس این ائتلاف برگزار می‌شود را با قرارگیری در نقش غیرمعمول دفاع از ناتو آغاز کرد.»

این روزنامه همچنین نوشته است که اظهارات امروز ترامپ در دفاع از ناتو، جابجایی نقش پیشین او و ماکرون است. سال گذشته، این ماکرون بود که از ناتو دفاع می‌کرد و در مقابل ترامپ با بیان لزوم افزایش بودجه نظامی کشورهای عضو، از احتمال کاهش تعهد واشنگتن به این ائتلاف صحبت می‌کرد. 

شبکه «سی‌ان‌ان» در گزارشی در مورد نشست ناتو نوشته است که هرچند ترامپ از این ائتلاف دفاع کرده، اما اعضای ناتو نگران هستند که ترامپ بار دیگر آن‌ها را برای افزایش بودجه نظامی تحت فشار قرار داده و اتحاد این ائتلاف را بیش از پیش تضعیف کند. 

این پیش‌بینی ساعتی پیش محقق شد و ترامپ در دیدار با ماکرون بار دیگر گفت اعضای ناتو باید نقش خود در تأمین بودجه این ائتلاف را افزایش داده و بودجه نظامی خود را هم افزایش دهند. او با بیان اینکه برخی از کشورها کمتر از یک درصد بودجه خود را به هزینه‌های نظامی تخصیص داده‌اند، این کشورها را تهدید کرد که ممکن است آمریکا با روش‌های مختلف از جمله از طریق اعمال تعرفه تجاری، آن‌ها را تحت فشار قرار دهد.

ترامپ تنها چند ساعت پیش از دیدار با ماکرون، تهدید کرده بود که اگر فرانسه طرح اعمال مالیات بر شرکت‌های فناوری را اجرا کند، واشنگتن ممکن است بر روی کالاهای وارداتی از فرانسه تا ۱۰۰% تعرفه وضع کند. او تهدید مشابهی را هم علیه ترکیه و ایتالیا مطرح کرده است. 

با این حال، ماکرون در دیدار با ترامپ از اظهاراتش در مورد وضعیت «مرگ مغزی» ناتو عقب‌نشینی نکرد و گفت این صحبت‌ها «خیلی‌ها را تکان داد» و باعث شد توجه بیشتری به وضعیت ائتلاف جلب شود.

رئیس‌جمهور فرانسه همزمان به یکی دیگر از اعضای ناتو، یعنی ترکیه تاخت و از آنکارا به دلیل آغاز عملیات نظامی در شمال سوریه انتقاد کرد. وی گفت: «ترکیه به همان نیروهای کُردی حمله کرده است که در نبرد با داعش کنار ما ایستادند.»

البته تنش میان فرانسه و ترکیه بر سر عملیات نظامی در سوریه چیز تازه‌ای نیست. «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه همین هفته پیش پاریس را حامی تروریسم خواند و گفت این خود ماکرون است که «مرگ مغزی» شده است.

او امروز هم به تهدید تمام اعضای ناتو پرداخته و گفت در صورتی که این ائتلاف از حضور شبه نظامیان کرد در شمال سوریه به عنوان یک «تهدید» یاد نکند، ترکیه از تصویب طرح‌های ناتو برای افزایش حضور نظامی در نزدیکی مرزهای روسیه جلوگیری می‌کند.

وی که پیش از سفر به لندن در جمع خبرنگاران ترکیه‌ای صحبت می‌کرد، گفت اگر ناتو موضع ترکیه در قبال شبه نظامیان کرد سوریه را تأیید نکند، آنکارا به طرح ناتو برای افزایش کمک به لهستان، لتونی، لیتوانی و استونی که در مرزهای شرقی این ائتلاف و در مجاورت با روسیه واقع شده‌اند، رأی منفی می‌دهد.

به نوشته خبرگزاری «آناتولی»، وی گفت: «ناتو گریزی ندارد جز اینکه خود را با تهدیدات کنونی همخوان کند.»

دو ماه پیش همین موضع ترکیه موجب شد تا وزیران دفاع ناتو بر سر طرح‌های افزایش حضور در شرق اروپا به توافق برسند. اردوغان امروز گفت اگر موضع ناتو تغییر نکند، موضع آنکارا هم همانی خواهد بود که در نشست وزیران دفاع اعلام شد. او گفت: «اگر این بحث مطرح شود، در آن صورت موضع همان موضع قبلی خواهد بود. هیچ‌چیز تغییر نخواهد کرد.»

از زمانی که ترامپ در کاخ سفید حضور یافته، هر ساله نشست‌های ناتو بیش از آنکه محل نمایش وحدت باشد، صحنه درگیری و اختلاف نظر بوده است؛ اختلافاتی که در بیانیه‌های پایانی دو سال گذشته هم بروز یافته است. ادامه این اختلافات موجب شده تا در مورد اینکه اعضای این ائتلاف امسال در مورد مسیر پیش رو به توافق برسند، تردید جدی وجود داشته باشد. 

پایگاه کانادایی «گلوب اند میل» در این مورد نوشته است: «آنچه که قرار بود نمایشی از همبستگی باشد، به احتمال زیاد نمایشی از شکاف‌های فزاینده درون این ائتلاف نظامی است که زمانی بر جنگ سرد غلبه کرد. اتحاد ناتو که پیش از این هم با سه سال بی‌اعتنایی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده ترک برداشته بود، در ماه‌های اخیر با یک ترکیه سرکش و همچنین اظهارات امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه که گفته است این ائتلاف ۲۹ عضوی "دچار مرگ مغزی" شده، بیش از پیش با چالش روبروست و از مقابله با چالش‌های پیش روی خود ناتوان شده است.»