احتمال خانه‌نشینی رانندگان کم بضاعت

برای باز کردن گره نوسازی تاکسی های فرسوده، به تازگی تفاهمنامه ای درخصوص نوسازی ۱۰ هزار تاکسی فرسوده به امضا رسیده است. اما با توجه به افزایش قیمت تاکسی نمی توان امیدوار بود صاحبان تاکسی های فرسوده از نوسازی خودروهایشان استقبال کنند.

ناتوانی نوسازی تاکسی ها در شهرهای کوچک بیش از شهرهای بزرگ به چشم می آید. درآمد رانندگان تاکسی در شهرهای کوچک کفاف پرداخت اقساط وام نوسازی را نمی دهد و آورده اولیه برای خرید تاکسی نو نیز در توان رانندگان تاکسی نیست. اما تصمیم گیران این حوزه امیدوارند این تفاهم آمار تاکسی های فرسوده را کاهش دهد.  

تعداد تاکسی های فرسوده کلانشهرها ۸۳ هزار تاکسی است، سهم کلانشهری مانند تهران از تاکسی های فرسوده در حال حاضر ۲۵ هزار تاکسی است.

۷۴ درصد تاکسی های فعلی تا سال ۱۴۰۰ فرسوده می شوند

مرتضی ضامنی مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی های شهری کشور با بیان اینکه در حال حاضر ۱۵۰ هزار تاکسی فرسوده در کشور داریم که تا پایان سال این رقم به ۱۹۲ هزار دستگاه تاکسی فرسوده می رسد، گفت: تا سال ۱۴۰۰ تعداد تاکسی های فرسوده به ۲۴۲ هزار دستگاه خواهد رسید که تقریبا ۷۴ درصد ناوگان موجود فرسوده خواهند شد.

وی ادامه داد: در حال حاضر ۴۵ درصد (۱۵۰ هزار دستگاه) ناوگان تاکسی های کشور به سن فرسودگی رسیده اند، به همین دلیل در ابتدای دولت یازدهم فرآیند نوسازی تاکسی های فرسوده شروع شد و عزمی جمعی در بخش های مختلف شکل گرفت و طرح نوسازی ۹۰ هزار تاکسی فرسوده در دستور کار قرار گرفت و مرحله به مرحله اجرایی شد. در این طرح تاکنون معادل ۷۵ هزار دستگاه تاکسی فرسوده از رده خارج شده و ۶۴ هزار تاکسی جدید نیز به ناوگان اضافه شده است. مابه التفاوت این رقم ها نیز تاکسی هایی هستند که فرآیند اسقاط را انجام داده اند، ولی تاکسی جدیدی دریافت نکرده اند.

سهم تهران از تاکسی های فرسوده

به گفته ضامنی، تعداد تاکسی های فرسوده کلانشهرها ۸۳ هزار تاکسی است. سهم کلانشهری مانند تهران از تاکسی های فرسوده در حال حاضر ۲۵ هزار تاکسی است.

۲ مشکل اساسی روند نوسازی تاکسی ها را در یک سال گذشته متوقف کرده است؛ نخست بدقولی خودروسازان ودوم افزایش ناگهانی قیمت خودرو. به نظر می رسد چالش نخست برطرف شده است، اما هنوز مشکل قیمت خودرو و پول اولیه که رانندگان باید برای خرید تاکسی بدهند پا برجا است.

مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی های شهری کشور در خصوص موانع نوسازی تاکسی ها به مهر توضیح داد: با اجرای طرح نوسازی، رکورد نوسازی در همه دوره های فعالیت سامانه تاکسیرانی در کشور شکسته شد، اما به دلیل مشکلاتی که در روند تولید و نوسانات قیمت خودرو از ابتدای سال گذشته ایجاد شد، این طرح متوقف و در ادامه به کندی دنبال شد. خودروسازان از یک طرف خودروهایی را که متعهد بودند تحویل نمی دادند و از طرف دیگر نوسانات قیمتی نیز بسیار بالا بود، به طوری که قیمت خودرو از ابتدای طرح که ۳۴ میلیون تومان بود با افزایش ۱۰۰ تا ۱۱۰ درصدی رو به رو شد.

 قیمت تاکسی در کنترل دولت

وی با اشاره به اینکه در همه دنیا تاکسی، حمل و نقل لوکس محسوب می شود و کرایه آن بالا و آزاد است، گفت: اما در کشور ما تاکسی بخشی از ناوگان حمل و نقل عمومی محسوب می شود و قیمت آن نیز در کنترل دولت و شهرداری هاست، بنابراین امکان افزایش زیاد نرخ کرایه ها وجود ندارد، بنابراین رانندگان نیز توان مشارکت در نوسازی را نیز از دست داده اند. این موضوع در کلانشهرها مشهود است و در سایر شهرها به واسطه درآمد کم رانندگان تاکسی، تأثیر بیشتری داشته است.

 در حال حاضر در ازای اسقاط خودروی قدیمی به رانندگان ۵ تا ۷ میلیون پرداخت می شود، بنابراین رانندگان تاکسی باید توان مالی بیشتری برای خرید خودروهای نو را داشته باشند، به همین دلیل مشارکت در این طرح کاهش پیدا کرده است.

کمتر بانکی به رانندگان تاکسی تسهیلات می دهد

ضامنی با اشاره به تسهیلات بانکی که به تاکسیرانان برای نوسازی خودروهایشان تعلق می گیرد، گفت: کمتر بانکی حاضر به ارائه تسهیلات بانکی با سود ۱۸ درصد است. اگر هم باشد، با معادلات خاص خود این تسهیلات را به رانندگان ارائه می کند، بنابراین در برخی از شهرها، شهرداری ها به این موضوع ورود کرده و مابه التفاوت سود تسهیلات را خود پرداخت می کنند، به طور مثال در تهران وام ۴۰ میلیون تومانی و در مشهد و بوشهر وام ۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۴ درصد در اختیار رانندگان قرار می گیرد اما باز هم استقبال به مانند گذشته نیست، زیرا رانندگان تاکسی توان پرداخت اقساط وام ۴۰ تا ۵۰ میلیونی را ندارند، اگر هم داشته باشند توان آورده ۳۰ تا ۳۵ میلیون را ندارند. در حال حاضر در ازای اسقاط خودروی قدیمی به رانندگان ۵ تا ۷ میلیون پرداخت می شود، بنابراین رانندگان تاکسی باید توان مالی بیشتری برای خرید خودروهای نو را داشته باشند، به همین دلیل مشارکت در این طرح کاهش پیدا کرده است.

تفاهم نامه نوسازی ۱۰ هزار تاکسی جدید نیست

افزایش قیمت خودرو یکی از موانع مهم کند شدن روند نوسازی تاکسی های فرسوده است. تفاهمنامه جدید با خودروسازان چقدر می تواند در کاهش آمار تاکسی های فرسوده موثر باشد؟

ضامنی در مورد تفاهم نامه جدید در خصوص نوسازی ۱۰ هزار تاکسی جدید گفت: این تفاهم نامه، تفاهم نامه جدیدی نیست و پیش از این نیز قرار بود یکی از شرکت های خودروسازی این میزان خودرو را نوسازی کند و قرار است  این اتفاق با سرعت بیشتری رخ دهد. اولین مرحله واگذاری ۵۰۰ دستگاه  تاکسی بود که تحویل داده شده است.

 توجه به ظرفیت های قانونی فراموش شده

وی با اشاره به ظرفیت قانونی که طی سال های گذشته برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی مورد غفلت قرار گرفته بود، گفت: بر اساس ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیری، تاکسی با پایه گازسوز و با شرط پیمایش ۳۰۰ کیلومتر در یک بار سوختگیری می تواند در ازای صرفه جویی بنزین، یارانه‌ای دریافت کند که این مبلغ در بازه ۵ ساله معادل ۴۰ میلیون تومان خواهد شد، این امکان قانونی طی چند سال گذشته مغفول مانده بود، زیرا تولیدات کنونی  امکان استفاده از این فرصت قانونی را نمی داد، اما تغییراتی در مخزن تاکسی ها  شکل گرفته و مخزن بزرگ تر شده است. در حال حاضر از ۵۰۰ دستگاه تاکسی تحویل داده شده، ۱۰۰ خودرو دارای تغییرات جدید هستند و این موضوع می تواند به تاکسیران ها در خصوص اختلاف قیمت ها کمک کند.

 تفاهم نامه سه جانبه برای استفاده از یارانه وزارت نفت

ضامنی در پاسخ به این پرسش که چنین امکان قانونی در خصوص سایر ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله مترو نیز وجود داشت اما وزارت نفت زیر بار چنین تعهدی نرفته است، چگونه رانندگان تاکسی می توانند مطالبات خود را در این حوزه دریافت کنند، گفت: در خصوص تحقق این قانون، اتحادیه، شرکت بهینه سازی مصرف سوخت و شرکت های حمل و نقلی که از جانب شهرداری ها معرفی می شوند، تفاهم نامه ای سه جانبه به امضا رسانده و اجرای قانون به این طریق دنبال خواهد شد و اگر قرار باشد قانون از سوی وزارت نفت اجرایی نشود، بحث دیگری است؛ با این روش ها نوسازی ناوگان تاکسیرانی می تواند استمرار داشته باشد اما بدون کمک دولت، نوسازی با مشکل جدی مواجه خواهد شد. افزایش قیمت ها، تمایل به نوسازی را در رانندگان تاکسی کاهش داده، همچنین بانک ها باید همکاری لازم را در ارائه تسهیلات داشته باشند تا بتوانیم از انباشت فرسودگی جلوگیری کنیم.

در حال حاضر ۱۵۰ هزار تاکسی فرسوده در کشور داریم که تا پایان سال این رقم به ۱۹۲ هزار دستگاه تاکسی فرسوده می رسد و تا۱۴۰۰ تعداد تاکسی های فرسوده به ۲۴۲ هزار دستگاه خواهد رسید که تقریبا ۷۴ درصد ناوگان موجود فرسوده خواهند شد.

راه حل دوم برای نوسازی ناوگان فرسوده

ضامنی با اشاره به اینکه به موازات نوسازی خودروها، پیشنهادی به دولت ارائه کرده ایم که اجازه دهد از خودروهای داخلی دست دوم که دارای شرایطی از جمله اینکه سه سال از سن آنها نگذشته باشد، ۱۰۰ کیلومتر بیشتر پیمایش نکرده باشند و شرایط تاکسی شدن را هم دارا باشند، بتوانند به ازای اسقاط خودرویشان تبدیل به تاکسی نو شوند. با این روش ها امیدواریم بتوانیم تعداد زیادی تاکسی فرسوده را نوسازی کنیم. ما در سال ۹۴ با بحران فرسودگی ناوگان تاکسیرانی روبرو شدیم که طرح ۹۰ هزار تاکسی کمک قابل توجهی به این ناوگان کرد.

اما رانندگان تاکسی چندان به طرح های نوسازی امیدوار نیستند. امیری راننده تاکسی است که تاکسی اش مدت هاست  سن فرسودگی را طی کرده است، او معتقد است به زودی بسیاری از رانندگان تاکسی بیکار می شوند.

این راننده تاکسی می گوید: تاکسی من تولید سال ۸۶ است و تا پایان سال ۹۹ پروانه کار دارم اما با وجود آن که برای نوسازی تاکسی ام ثبت نام کرده ام، توان خرید تاکسی نو را ندارم.

او توضیح می دهد: درحال حاضر در زمان اسقاط ۵ میلیون به ما پرداخت می شود، با توجه به پرداخت وام ۴۰ میلیونی رانندگان تاکسی باید ۳۰ میلیون پول داشته باشند تا بتوانند وارد فرایند نوسازی شوند که کمتر راننده ای توان پرداخت چنین پولی را به صورت نقد و یکجا دارد.

او می گوید: سقف وام های پرداختی باید به ۷۰ میلیون تومان برسد، هرچندپرداخت اقساط این وام ها نیز برای آنها دشوار است.به گفته این راننده تاکسی، در صورتی که همین بسته پیشنهادی برای نوسازی دنبال شود چاره ای جز خانه نشینی آنها وجود ندارد.