چگونگی آشنایی دو شیر ایرانی در باغ وحش

به گزارش حلقه وصل، ایمان معماریان مدیر و دامپزشک باغ وحش ارم با حضور در یک برنامه تلویزیونی درباره وضعیت دو شیر ایرانی که به تازگی به این باغ وحش آمده‌اند، گفت: 80 سال است شیر ایرانی در کشور منقرض شده است و هدف ما از این انتقال بازگشت شیر ایرانی بود، در حالی‌که زیستگاهی برای شیرها در ایران وجود ندارد و جایی که روستا و دامپروری و جاده است تناسبی با زندگی شیر ندارد، این است که مردم را از ارزش چنین گونه ای مطلع کنیم.

وی افزود: درست است که قلمرو شیرها بسیار وسیع است اما نکته مهم تر آن این است که دسترسی به انسان در این قلمرو وجود نداشته باشد اما دامپروری هایی در تمام سطح کشور وجود دارد.

این کارشناس حیات وحش در پاسخ به اینکه پس تصاویری که از حضور توریست ها در کنار شیرها منتشر می ‌شود مربوط به چه محیطی است، توضیح داد: این مربوط به پارک‌های بزرگ در طبیعت آفریقا است که حفاظت در آنجا به حدی بالا است که حیوانات حیات وحش به این ماشین‌ها عادت دارند و آن را به عنوان طبیعت پذیرفته‌اند تیراندازی هم به آنها نمی‌شود و آنها هم به انسان حمله نمی‌کنند اما اگر دام اهلی داشته باشیم، قطعا حیوانات به آنها حمله می‌کنند.

معماریان یادآور شد: ما این شیر را برگرداندیم تا مردم ایران بدانند چه چیز باارزشی داشته‌ایم اما با شکار بی‌رویه و از بین بردن زیستگاه و طعمه‌هایش آن را منقرض کرده‌ایم. اگر همچنان به این روش ادامه بدهیم بسیاری دیگر از گونه‌ها نیز منقرض می‌شوند و با آوردن شیر ایرانی می‌خواهیم جرقه‌ای در ذهن مردم بزنیم تا مراقب حیات وحش و زیست بومشان باشند.

وی درباره علت نامگذاری شیر ایرانی توضیح داد: این شیر اولین بار در ایران دیده شد و چین پوستی خاصی زیر سینه‌اش دارد که او را منحصر به فرد می‌کند. شیری که به ایران وارد کرده‌ایم نیز «هیرمان» نام دارد، اسم پدر این شیر «کمال» بوده و اسم مادر او «شیوا» بوده است که هر دو منقرض شده اند و شیر ایرانی ما دی ان ای آنها را دارد.

این دامپزشک حیات وحش یادآور شد: اسم اولیه هیرمان کامران بود. اما وقتی از طرفداران او نظرسنجی شد، اسم هیرمان به معنای به یاد ماندنی برای او انتخاب شد و خانم ایلدا هم به همین شیوه نامگذاری شد.

معماریان ادامه داد: هیرمان و ایلدا تازه به همدیگر معرفی شده‌اند و معرفی آنها به یکدیگر کار ساده‌ای نیست و زمان می‌خواهد. اول باید اجازه بدهیم همدیگر را بو کنند و...چون ممکن است به شدت خطرناک باشد و شیر نر به شدت آسیبی به شیر ماده بزند که باعث مرگ او شود.

وی در توضیحات تکمیلی گفت: ما جایگاهی برای این شیرها در نظر گرفته ایم تا در آن با ادرار و مدفوع قلمروشان را مشخص کنند و سپس جایگاه آنها را با درهای اتوماتیکی که از بیرون کنترل می شود جابجا می کنیم تا آنها ادرار و مدفوع یکدیگر را بو بکشند و احساس کنند هر دو در یک قلمرو هستند و این روند فعلا 2 ماه است طول کشیده است. تازه شیرها موجودات اجتماعی هستند و دوست دارند در گروه باشند و مراحل معرفی شان به یکدیگر اینقدر سخت است. اگر درباره ببر یا پلنگ صحبت کنیم کار بسیار سخت تر می شود و آنها فقط در زمان های خاصی جفت گیری و سپس همدیگر را رها می کنند. پلنگ تنهایی را دوست دارد و از پلنگ های دیگر متنفر است و اجازه نمی دهد پلنگ دیگری وارد قلمرویش شود.

دامپزشک باغ وحش ارم در پاسخ به سوال مجری درباره انتقاداتی که به باغ وحش ها می شود، اظهار کرد: امیدوارم باغ وحش های ایران روزی به این سمت بروند که اهداف آموزشی و فرهنگسازی داشته باشند. اگر خرید و فروش حیات وحش انجام نگیرد، اگر حیوانات از طبیعت جدا نشوند و حتی اگر شد آنها را دوباره به طبیعت برگرداندند و کارهای علمی متعددی روی حیوانات انجام شود باغ وحش مفید است در غیر این صورت باغ وحش ها می توانند بسیار مضر باشند.

معماریان درباره غذای حیوانات، خطر مشمشه و اینکه آیا حیوانات وحشی از اینکه در باغ وحش فرصت شکار از آنها گرفته می شود، تصریح کرد: غذای گوشت خواران در باغ وحش ارم لاشه کامل گاو و مرغ است و همان گوشتی است که با تایید دامپزشکی انسان ها هم می خورند. اینگونه نیست که حیوانات اگر شکار کنند شاداب می شوند! آنها در طبیعت هم مجبور به شکار می شوند و اگر لاشه ای ببینند ترجیح می دهند آن را بخورند چون خیلی وقتها شکار به شکارچی هم آسیب می زند و همیشه شکارچی سالم نمی‌ماند.

وی با بیان اینکه وظیفه باغ وحش‌ها آموزش و فرهنگسازی برای مردم است و باید حفاظت از حیات وحش را به آنها یاد بدهیم، تاکید کرد: چیپس و پفک هم برای سلامت حیوانات مشکل ساز است هم مشکلات دیگری ایجاد می کند ولی اوضاع بهتر شده است اما هنوز مواردی از غذا دادن به حیوانات هست و باید به مردم یاد بدهیم. این دامپزشک در ادامه برنامه فرمول یک یادآور شد: باغ وحش‌ها برای حفظ گونه‌های در حال انقراض هم وظیفه دارند و گونه‌های زیادی در باغ وحش حفظ شده و حتی به دامن طبیعت برگشته‌اند. بنابراین اگر از حیوان در باغ وحش مراقبت شود و او را از خطر انقراض دور کرد، خوشحال هم می‌شوند که در باغ وحش از آنها نگهداری شود. از سوی دیگر طبیعت آن چیز خارق العاده‌ای که ما فکر می کنیم نیست که شیرها دراز بکشند و ستاره‌ها را ببینند! بلکه طبیعت به جنگیدن احتیاج دارد و آنها باید بجنگند تا قلمروشان را حفظ کنند بجنگند تا غذایشان را به دست بیاورند و استرس زیادی تحمل می‌کنند.

معماریان درباره سخنانی که مبنی بر عصبی شدن خرسها یا افسرده شدن حیوانات در باغ وحش به گوش می‌رسد، توضیح داد: چیزهایی که من گفتم درباره باغ وحش استاندارد است و در باغ وحش بد همه اینها ممکن است اتفاق بیفتد. ما همذات پنداری می‌کنیم ولی این مساله تشخیص تخصصی می‌خواهد. مثلا شیر به شدت تنبل است و در 24 ساعت 20 ساعت می‌خوابد و جایگاهی را که برای او درست شده اروپایی‌ها چندین بار بازبینی کرده اند و نقشه‌هایش را دیده‌اند بعد مجوز داده‌اند که شیر ایرانی را در آنجا قرار بدهیم.

وی در پاسخ به سوالی درباره خبری که مبنی بر کشتن گرگ در باغ وحش منتشر شده بود، گفت: برخی گونه‌ ها مخاطره آمیز هستند. مثلا ما در ایران تعریف درستی از اهلی و وحشی نداریم، حیوان وحشی متعلق به حیات وحش است و حیوانی که با دخالت انسان اهلی شده است با حیوان وحشی فرق می کند. حیواناتی که برایمان شیر و گوشت و تخم مرغ تولید می‌کنند یا نگهبانی می‌دهند دیگر متعلق به طبیعت نیستند و اگر وارد طبیعت شوند مشکلات اساسی ایجاد می‌کنند. سگ اهلی هم موجودی است که انسان ها آن را درست کرده اند و سگ وحشی هم که متعلق به حیات وحش است. اختلاط آنها می شود گرگاس. سگ‌هایی که هر دو وجه را دارند و هم با انسان ها خوبند هم ممکن است به او حمله کنند.

این کارشناس ادامه داد: اطراف شهر همدان تعداد بسیار زیادی گزارش حمله گرگ به انسان داشتیم که مشخص شد اینها گرگ نیستند بلکه گرگاس هستند و عدم مدیریت پسماند و غذاهای زیادی که در اطراف شهرها بوده باعث شده اینها اینگونه شوند.

معماریان در پایان گفت: یوزپلنگ آسیایی در خطرترین گربه سان دنیا است و بزرگترین تهدید برای او حیوانات اهلی است که ما آنها را درست کرده ایم تا پیش خودمان نگه داریم اما با بی مسئولیتی آنها را در طبیعت رها کرده ایم. یوزپلنگ حیوان بسیار آرامی است و گرگاس در گروه به راحتی می توانند او را از بین ببرند.