نقش تاریکخانه‌ها در برنامه نود برای تخریب فوتبال ایران

به گزارش حلقه وصل، صادق رئیسی‌کیا درباره عملکرد برنامه نود و توقف پخش این برنامه گفت: برنامه نود مخرب‌ترین برنامه ورزشی تلویزیونی جهان در مورد فوتبال بود به این جهت که هیچ استراتژی مشخصی در این برنامه دیده نمی‌شد به جز برای تخریب فوتبال. شاید کلمه «برنامه» هم زیاد جالب نباشد و درباره این قسمتش نقد دارم چون اساساً برنامه نبود. اگر هم بود، برنامه‌ای بود هدایت شده از تاریکخانه‌ها برای تخریب فوتبال ایران و برای دور کردن مردم از فوتبال.

نود کل فوتبال را ناسالم جلوه می‌داد
مدیرعامل پیشین باشگاه راه‌آهن افزود: عملاً من نتیجه این برنامه را می‌بینم، چون هر کار و عملکردی را اگر با نتیجه‌اش بسنجید، طبیعتاً می‌توان درباره آن قضاوت بهتری کرد. نتیجه‌ای که از برنامه نود حاصل می‌شد، رنجش خاطر، جنجال و آزردگی در فوتبال، فساد در فوتبال و هر روز کشف یک مسئله جدید در فوتبال -آن هم نه مسائل اساسی و با اهمیت، بلکه مسائل جزئی- بود که می‌شد تنها از آنها نتایج کلی بگیرید. نتایجی که می‌شد به استناد به آنها بگوییم کل فوتبال ناپاک و ناسالم است، همه اهالی فوتبال افرادی ضعیف الفکر هستند و آنهایی که دور فوتبال جمع می‌شوند و به آن علاقه دارند افراد ناسازگار، جنجال برانگیز و ضعیفی هستند.

برنامه نود مردم را فوتبال‌زده می‌کرد
وی خاطرنشان کرد: با برنامه نود فوتبال را تبدیل کرده بودیم به محفلی که جای جمع شدن آدم حسابی‌ها نیست و محلی برای تجمع افراد جنجال برانگیز و مسئله‌دار است. آنهایی که همه بدون استثنا در پروسه‌ای رانتی هستند. اینها سبب می‌شد که مردم با وجود اینکه فوتبال ورزش اول کشور است، از این رشته یک خاطرات بد و رنجیدگی خاطر مستمر پیدا کنند.

ایرادها را گزینشی و سطحی می‌دید
رئیسی‌کیا یادآور شد: در برنامه نود هرگز عمیق به مسائل پرداخته نشد، فقط مصداق‌ها بعضاً هدایت شده و گزینشی عنوان می‌شدند. مصداق‌های اشکالات و ایرادها پخش می‌شد، اما هرگز در این باره که علت این ایراد و اشکالات چه بوده و برای رفع‌شان چه راهکاری وجود دارد، توجه نشد.

نود یک شوی تحمیلی بود
وی اضافه کرد: این برنامه به صورت گسترده وقت زیادی را برای بیان مصداق‌های مکرر فساد، ایراد، اشکال، جنجال و غیره صرف می‌کرد و مدیران باشگاه‌ها، مدیران فوتبال و مدیران ورزش را پشت خط می‌آورد، همگی را درباره همان مصداق‌ها درگیر می‌کرد، رودرروی هم قرار می‌داد و یک شو را به مردم تحمیل می‌کرد.

نود اعتبار فوتبال را نابود می‌کرد
رئیسی‌کیا تصریح کرد: فکر می‌کنم شاید هدف، دریافت آن تعداد پیامک‌ها بود که از محل آنها تأمین درآمد شود که این بخشش به صدا و سیما برمی‌گردد و باید آن را مدیریت می‌کرد. برای جذب پیامک و جذب مخاطب نباید اعتبار یک صنعت را از آن بگیریم و نابودش کنیم. فوتبال سرمایه بسیار گسترده اجتماعی دارد و می‌توان از آن برای کاهش تلفات تصادفات بهره بگیریم، اما هرگز برنامه نود و صدا و سیما این رویکرد را نداشت.

می‌توان از فوتبال استفاده‌های اجتماعی کرد
کارشناس مدیریت فوتبال ادامه داد: هر ساله شاهدیم که چه تلفاتی در جاده‌های‌مان رخ می‌دهد که خیلی از آنها به عوامل انسانی برمی‌گردد. می‌توانیم از ظرفیت فوتبال‌مان برای این موضوع استفاده کنیم. استقلالی‌ها، پرسپولیسی‌ها، سپاهانی‌ها، تراکتوری‌ها و سرمایه‌های اجتماعی‌مان را بیاوریم و به دولت و اجتماع کمک کنند تا تعداد تلفات در تصادفات کاهش یابد.

نود هیچ توجهی به راهبردهای نظام نداشت
رئیسی‌کیا با اشاره به نامگذاری هر ساله از سوی مقام معظم رهبری اظهار داشت: مقام رهبری هر سال را با شعاری نامگذاری می‌کنند، به طور مثال سال اصلاح الگوی مصرف. این برنامه با آن همه پتانسیل می‌توانست کمک دست دولت باشد و چنین فرهنگی را تقویت کند. وقتی مسئولان ارشد مملکت بر اساس اطلاعات و آماری که دارند یک راهبردی را برای آن سال تعیین می‌کنند بقیه آن عوامل باید در ذیل آن راهبرد، کمک کننده پیاده شدن آن در کشورمان باشند. اگر اصلاح الگوی مصرف را عملی کنیم تأثیر بسزایی در سرمایه‌های مملکت خواهد داشت. در حالی که برنامه نود اصلاً و به هیچ‌وجه به راهبردهای اصلی کشور و راهبردهای اصلی نظام توجه نداشت و برعکس، زمینه‌ای را فراهم کرده بود که ساده‌ترین مسائل و کوچک‌ترین اتفاقات همیشه بزرگ جلوه داده می‌شدند و به نظر می‌رسید بیشتر جذب مخاطب از روی این نمایش‌ها مدنظر بود.

مخاطب برنامه نود ریزش کرد چون پیامی نداشت
وی در این باره که ریزش مخاطب و کاهش پیامک‌های برنامه نود چه دلیلی داشته در شرایطی که تعداد سیم کارت‌های موجود در کشور در سال‌های اخیر چندین میلیون نسبت به ۳، ۴ سال گذشته افزایش داشته است گفت: مخاطب همیشه از دیدن برنامه تلویزیونی به دنبال لذت و استفاده بهینه از اوقات فراغتش است. کسی که پای برنامه نود یا هر برنامه تلویزیونی یا رادیویی می‌نشیند هدفش دریافت یک پیام است. هدفش گذراندن اوقات فراغت و گرفتن یکسری اطلاعات و داده‌هاست.

مدیرعامل اسبق باشگاه راه آهن افزود: وقتی مخاطب، چند نوبت پای برنامه نود بنشیند و یک پروسه و فرآیند تکراری که پیام مثبت و آموزشی در آن نیست و فقط یک نمایش برای این است که ذهن مردم را درگیر کند و روی آن، تعداد پیامک‌هایش را بالا ببرد؛ می‌بیند، طبیعتاً قید تماشای آن را می‌زند.

وی افزود: الان چیزی در حدود ۱۰ میلیون تحصیلکرده دانشگاهی در خانواده‌ها وجود دارد. ممکن است برخی از قسمت‌های این نمایش‌ها برای عده‌ای جذابیت داشته باشد، چه در نود و یا برنامه‌های دیگر. بخش‌هایی مانند پرداختن دو ساعته به یک شیر خراب آبخوری در استادیوم آزادی، در حالی که نظام بلیت فروشی‌مان چندان اهمیتی ندارد. نظام مدیریت فوتبالی‌مان مهم نیست. ممکن است این بحث در همان برنامه توجه عده‌ای را جلب کند و حتی همه این افراد در طول هفته ذهن‌شان درگیر این موضوع باشد، اما بعد آن را در اجتماع با دیگران به شور می‌گذارند و سپس به این نتیجه می‌رسند که این موضوع آنقدر هم اهمیت نداشته یا مسائل مهمتری هم بوده که به آن پرداخته نشده و ذهن ما به سمت معلول رفته و کسی علت را برای‌شان نگفته است. مسلم است که این مخاطب در طول زمان ریزش می‌کند.

مردم پس از تماشای نود حس فریب خوردگی دارند
رئیسی‌کیا گفت: پس از دیدن برنامه نود مردم تازه فرصت فکر کردن پیدا می‌کنند و فرصت اندیشیدن دارند. با هم طرح مسئله می‌کنند و وقتی این اتفاق افتاد، عده زیادی به این جمع‌بندی می‌رسند که در برنامه نود نشانه‌ها، نشان داده شده نه علت‌ها و احساس می‌کنند که در این قصه، فریب خورده‌اند، وقت‌شان از آنها گرفته شد و چیز آموزنده‌ای به آنها داده نشد. در جامعه ما آدم‌های اهل تحلیل و کارشناس زیادند. جامعه امروزی اهل تحلیل است. امکان دارد وقتی پای تلویزیون نشسته‌ایم و شما ما را مورد بمباران اطلاعاتی قرار می‌دهید، آن زمان فرصت نکنیم درباره‌اش فکر کنیم، اما وقتی بعد از آن با خودمان می‌اندیشیم، متوجه خیلی مسائل می‌شویم. برنامه نود نتوانست این بخش را مدیریت کند و نتوانست چراغی برافروزد و شمعی برای مردم روشن کرده و آگاهی‌شان را بیشتر کند.

نود می‌توانست مانع از افول لیگ شود
وی درباره تأثیر این برنامه بر لیگ فوتبال گفت: سال‌هاست برنامه نود پخش می‌شود، اما نه استعدادیابی مورد بررسی قرار گرفت نه توجهی به روند مدیریت در فوتبال و ورزش‌مان شد. ساختار فوتبالی و برگزاری و تقویم آن مورد توجه قرار نگرفت. لیگ‌مان الان رو به افول است. برنامه نود می‌توانست کمک کند که این افول اتفاق نیفتد. می‌توانست توجه مسئولان را جلب کند که لیگ‌مان قدرتمندتر شود. تیم ملی همیشه از لیگ خوب بیرون می‌آید. وقتی لیگ خوب نداشته باشیم در نتیجه تیم ملی هم نتیجه نمی‌گیرد.

چرا نود درباره کی‌روش، رئیس جمهور را تحت فشار گذاشت؟
کارشناس مدیریت فوتبال گفت: به شدت با رویه برنامه نود درباره کی‌روش مخالف بودم. فشار وارد کردن به رئیس جمهور در این باره که محبوبیت یک سرمربی را به رخ بکشیم و توجه همه مسئولان را به این سمت و سو ببریم که اگر کی‌روش برود چه منافعی را از دست می‌دهیم غلط بود، در حالی که ما در همان جریان داشتیم لیگ‌مان را از دست می‌دادیم. به نظرم لیگ ما در دوران کی‌روش افول کرد و فدراسیون هم توجهی به این موضوع مهم نداشت. برنامه نود به عنوان یک رسانه خوب می‌توانست کمک کند، چون یک برنامه تخصصی بود و مشخصاً به فوتبال می‌پرداخت. می‌شد این آگاهی‌ها را بدهد که البته دریغ کردند.

۲۰ سال فرصت برای عادل فراتر از کافی بود
رئیسی‌کیا در این باره که آیا ۲۰ سال فرصت مناسب یا کمی برای برنامه‌ساز نود بوده تا این ایرادها را برطرف یا اصلاح کند، گفت: من دو سال و سه ماه در باشگاه راه‌آهن مدیریت کردم. الان علی علیپور را ببینید، مهدی مهدی‌پور، رامین رضاییان، میلاد و مهرداد محمدی و…. من فقط دو سال و سه ماه فرصت داشتم که این بازیکنان را پیدا کنم و به فوتبال تحویل بدهم. آکادمی باشگاه راه‌آهن را در همان فرصت کم تشکیل دادم. ۲۰ سال که بماند، فکر می‌کنم با چهار سال هم می‌توان تأثیرات خیلی خوب در فوتبال ایران گذاشت. ۲۰ سال فراتر از کافی بوده است.

شبکه سه، نود را خوب مدیریت نکرد
وی عنوان کرد: حالا که فرصتی به دست آمده تا ما برنامه نود و آقای فردوسی‌پور را نقد کنیم، فکر می‌کنم خود ما هم نباید دچار آسیب‌های این برنامه شویم، چون معتقدم مدیر وقت شبکه سه در تمام این بیست سال در این باره که مسیر این برنامه مسیر بهینه‌تری می‌توانست باشد و نشد باید پاسخ سؤالات رسانه‌ها را بدهد. فقط فردوسی‌پور نیست. آنها هم در این مورد مسئولیت دارند و می‌توانستند حداقل جهت‌ها را اصلاح کنند.

نود فرزند فردوسی‌پور نیست محصول تلویزیون است
رئیسی‌کیا در این باره که برنامه نود پخش شود یا نه اظهار داشت: امیدواریم که برنامه نود را با ویژگی‌های خیلی بهتر ببینیم. مشخصاً اگر نود در بهترین شبکه تلویزیونی به فوتبال بپردازد، این یک فرصت برای فوتبال و خود نود است. چگونگی استفاده از این فرصت را به خوبی درک نکردیم. فردوسی‌پور می‌گوید «برنامه نود فرزند من است» که این حرفی نادرست و بی‌ربط است. برنامه نود محصول تلویزیون است. یک مجری، یک کارشناس، یک میهمان و یک ساز و کار، می‌تواند آن را ارزشمندتر و جذاب‌تر کند. نقش فردوسی‌پور در نود در این بخش بود که مخاطب بیشتری برای آن جذب کند، اما ما در این باره بحث می‌کنیم که از چه طریقی این کار را می‌کرد.

امیدوارم نود با تغییرات صحیح ادامه یابد
وی گفت: فکر می‌کنم مدیریت جدید باید این برنامه را ادامه داده و یک آسیب‌شناسی و عارضه‌یابی در طول این ۲۰ سال ترتیب دهد. از کارشناسان مختلف نظر بخواهد، حتی آنهایی را که با علی فروغی (رئیس شبکه سه) مخالف هستند، باید صدا کنند. مخالفان لزوماً آدم‌های مخربی نیستند. حداقل دیدگاه‌های‌شان را بگیرند و نظرات‌شان را بشنوند و جهت برنامه نود را اصلاح کنند. خیلی خوب است که این برنامه باشد. باید توجه‌مان را بیشتر از قبل در جهت برنامه و شیوه و موضوعاتی که به آن می‌پرداخت معطوف کنیم. نود کمک دست فوتبال بود و امیدوارم با این تغییرات ادامه پیدا کند.