هوش‌مصنوعی جای پزشک عمومی را می‌گیرد

به گزارش حلقه وصل: در نظام ارجاع، ابتدای مسیر درمان ، مراجعه به یک پزشک عمومی است که تاریخچه بیمار و علائم وی را بررسی و او را به پزشک متخصص مناسب ارجاع می‌دهد. با توجه به اینکه این مرحله بیشتر از تشخیص، مربوط به بررسی سوابق بیمار است، ارجاع را می‌توان به هوش‌مصنوعی سپرد و پزشک عمومی در این فرایند نقش نظارتی داشتی باشد. این فناوری، می‌تواند فرایند درمان را سریع‌تر و آنلاین ‌کند.

یکی از محصولاتی که در  مراسم بیست و دومین اجلاس سالیانه پارک فناوری پردیس رونمایی شد، توسعه پزشک عمومی به فرم هوش مصنوعی برای تشخیص اولیه بر اساس علائم بیمار و غربالگری و ارجاع بیماران است.

این محصول توسط یک شرکت‌ دانش‌بنیان عضو کارخانه نوآوری آزادی(شعبه پارک فناوری پردیس) تولید شده است. ضمن این که از این شرکت، به‌عنوان شرکت برتر در حوزه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان تقدیر شد.

سعید طاهری مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگویی در توضیح محصول اصلی این شرکت گفت: محصول اصلی ما یک پلتفرم هوشمند و نوآورانه در حوزه سلامت دیجیتال، با استفاده از هوش مصنوعی و ابزارهای پیشرفته است. در واقع این محصول پرونده الکترونیک پزشکی در سمت بیمار و پزشک مبتنی بر هوش مصنوعی است. 

این فعال فناور عنوان کرد: در توسعه هوش مصنوعی اصلی‌ترین چیزی که نیاز داریم، موضوع داده است که بر مبنای پرونده الکترونیک دارد جمع‌آوری می‌شود. تا امروز ما بیش از 50 هزار پزشک رجیستر شده در سراسر ایران داریم؛ از این تعداد حدود 18 هزار پزشک روی پلتفرم ما فعال هستند و تقریبا ماهیانه دو و نیم میلیون بیمار را ویزیت می‌کنند.

وی افزود: در کل تا امروز داده  50 میلیون ویزیت جمع‌آوری شده که متعلق به 12 میلیون ایرانی است؛ یعنی ما ادعا می‌کنیم که برای 12 میلیون ایرانی پرونده الکترونیک سلامت داریم. این پرونده الکترونیک هم در سمت پزشک و هم در سمت بیمار وجود دارد. در سمت پزشک بحث‌هایی مثل پیشگیری از تداخلات دارو با دارو، دارو با شیردهی، بارداری و بیماری، پیش‌بینی وضعیت سلامت بیمار و هشدارهای مختلف را داریم.

طاهری در ادامه اظهار کرد: در سمت بیمار خدماتی مثل مشاهده مدارک، نسخه آموزش‌های صوتی،تصویری مبتنی بر بیماری و دارو به‌اضافه زیرساخت‌های نوبت‌گیری و ویزیت مجازی و صوتی و سرویس‌های مبتنی بر نسخه مثل آزمایش در منزل داریم. محصولی که در پارک پردیس رونمایی شد در بستر همین پلتفرم است.

محصولی که در پردیس رونمایی شد
طاهری در ارتباط با نیاز تولید محصولی که توسعه داده شده و در اجلاس سالیانه پارک پردیس به‌عنوان محصول برتر انتخاب شد عنوان کرد: حدود دو سال پیش دیدیم که تقریبا 8 درصد ویزیت‌های ما در روز متعلق به کد ملی‌های تکراری است. در بررسی میدانی مشاهده کردیم که ظاهرا بیمار نزد پزشک اشتباهی رفته است مثلا باید تخصص عفونی می‌رفت و پیش متخصص گوارش رفته بود.

وی افزود: براین‌اساس طراحی یک پزشک عمومی به فرم هوش مصنوعی را شروع کردیم که نقش آن در سمت بیمار نقش ارجاع باشد و شروع کند به پرسش و پاسخ علائم اولیه بیمار و بر مبنای آن سؤال و پاسخ‌ها تشخیص‌های احتمالی خود را بدهد و بیمار را به پزشک مناسب ارجاع دهد. 

طاهری در ادامه گفت: بر مبنای این 50 میلیون داده‌ای که جمع‌آوری شده و روز به روز هم بیشتر می‌شود، این هوش مصنوعی به جایی رسیده که بیمار وقتی مشکل جسمی خود را اعلام می‌کند،  مثل یک پزشک شروع به پرسش‌وپاسخ می‌کند که مثلا تب یا بدن‌درد یا بی‌حالی داری یا خیر. 

وی عنوان کرد: تقریبا با گرفتن 8 تا 10 سؤال یا علائم تشخیص‌های احتمالی خودش را می‌دهد. البته تشخیص‌ها به بیمار نشان داده نمی‌شود تا بیمار به سمت خوددرمانی نرود. بر مبنای آن تشخیص‌ها به بیمار گفته می‌شود که بر مبنای این علائم باید به فلان متخصص مراجعه کند. بیمار که روی آن تخصص کلیک می‌کند، نزدیک‌ترین پزشک از نظر مکانی و زودترین نوبتی که می‌تواند به او بدهد به او معرفی می‌شود.

طاهری اظهار کرد: بیمار که به پزشک متخصص مراجعه می‌کند، پزشک در پنل خود آن دستیار هوشمند را می‌بیند و آنجا به پزشک تشخیص‌های احتمالی هوش مصنوعی نشان داده می‌شود. در واقع پزشک به‌صورت کارآمد و با بهره‌وری بالا می‌تواند از زمان خود استفاده کرده و معاینات تکمیلی خود را انجام داده و به تشخیص برسد و نسخه الکترونیک را روی پلتفرم تجویز کند.

مسئولین مربوطه، توسعه هوش مصنوعی را تولید نمی‌دانند و حمایت جدی نمی‌کنند
این فعال فناور در ارتباط با حمایت‌های معاونت علمی گفت: یک چالش خیلی بزرگ در حمایت وجود دارد که دیدگاه معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت‌ها کماکان سنتی و تولید محور آن هم تولید فیزیکی و فروش محور است. ما هوش مصنوعی توسعه داده‌ایم اما این را تولید نمی‌دانند زیرا می‌گویند کالا نیست.

وی افزود: از طرفی از ما فروش می‌خواهند. جنس کار ما کاهش هزینه و پیشگیری است. جلوگیری از هر یک تداخل مرگبار که توسط این طرح انجام می‌شود، قیمت ندارد. کاهش هزینه‌ها و ریسک‌ها و تولیدهایی که غیر از کالا و به فرم‌های هوش مصنوعی است اصلا جایگاهی در هیچ یک از طرح‌های حمایتی ندارد و دیده نمی‌شود.

طاهری اظهار کرد: متأسفانه ما 6 ماه است با جایگاه‌های مختلف صندوق نوآوری و معاونت علمی این مشکل را داریم و تا امروز هنوز موفق نشدیم حمایت را از آن‌ها دریافت کنیم.  طرح حمایت از شرکت‌های نوپا که دارند، عدد آن 500 میلیون تومان است و برای هزینه‌های من بسیار کم است؛ این میزان حمایت، فقط هزینه 4 الی 5 نیروی ما است. افرادی که در هوش مصنوعی کار می‌کنند گران هستند و ما با چنگ‌ودندان این نخبه‌ها را در کشور نگه داشته‌ایم و با این چالش مواجه هستیم.

این فعال فناور درباره استفاده از مزایای قانون جهش گفت: با این که مفهوم تولید دانش‌بنیان، تولید کالا و فروش کالای فیزیکی نیست اما خدمت را از ما به‌عنوان خدمات دانش‌بنیان قبول نمی‌کنند. از طرفی پیشگیری و کاهش هزینه را نمی‌پذیرند. هنر یک شرکت دانش‌بنیان مثل ما اگر در سطح ملی کار می‌کند این است که هزینه را کاهش دهد. ما ادعایی برای فروش فلان میزان دارو نداریم ادعای ما این است که توانستیم این‌قدر جان انسان‌ها نجات دهیم. اثبات این مسئله و گرفتن حمایت برای ما چالش شده است. حقیقت این است که کاری که ما می‌کنیم وظیفه حاکمیت و وزارت بهداشت است اما تا به امروز حمایت دیده نشده است.

وی در ارتباط با میزان اشتغال‌زایی این شرکت نیز گفت: به‌صورت میانگین در یک سال گذشته تقریبا 90 نفر اعضای این شرکت بودند. حدود 45 نفر اعضای تخصصی در حوزه‌های فنی، محصول، توسعه و... مابقی نیروهای حیطه پشتیبانی، اجرا، عملیات و غیره فعال هستند. ده نفر از این افراد در حوزه‌های پزشکی هستند و مابقی تخصص در حوزه نرم‌افزار دارند.

این محصول در کشور و در منطقه وجود نداشت
طاهری در ادامه گفت: چنین محصولی نه در کشور ما و نه در منطقه وجود ندارد. نکته مهم این است که از داده‌های بومی برای توسعه هوش مصنوعی استفاده شود. فرد با ژنتیک ایرانی ممکن است علائم متفاوتی را با یک بیماری نشان دهد. از طرفی فراوانی و شیوع بیماری‌ها در ایران با کشورهای دیگر متفاوت است. این برای اولین‌بار است که کلا داده‌ای جمع‌آوری شده است زیرا در کشور هیچ داده سلامتی به این شکل جمع‌آوری نمی‌شد و باز برای اولین‌بار است که مبتنی بر داده‌ها این سرویس توسعه داده شده است.

مزیت محصول نسبت به نمونه خارجی
این فعال فناور در پایان خاطرنشان کرد: جدای از داده‌های بومی که ذکر شد و یک مزیت محسوب می‌شود، این محصول نسبت به نمونه‌های خارجی دقت و سرعت بیشتری دارد.  از طرفی ما تنها پلتفرمی هستیم که سمت بیمار با پزشک متصل است. تمام اظهارات بیمار به پزشک نشان داده می‌شود و تمام تشخیص‌ها به پزشک نشان داده می‌شود. یعنی دستیاری است که در سمت بیمار به‌عنوان ارجاع‌دهنده و در سمت پزشک به‌عنوان دستیار تشخیص می‌تواند عمل کند.