مدل توافق آمریکا معرفی شد: بازرسی از تمام ایران با حفظ تحریم

به گزارش حلقه وصل: ریچارد نفیو یکی از آمریکایی‌های متخصص در حوزه ایران است که نظرات او در دولت‌های مختلف دموکرات و جمهوری‌خواه، موردتوجه قرار می‌گیرد. در ماه‌های اخیر، نفیو در چند مقاله نکات مهمی را در موضوع مذاکرات، توافق و تحریم‌ها مطرح کرده است. اهمیت نکات او، آنجایی مشخص می‌شود که طرح‌های پیشینش، در دستور کار عملیاتی دولت ترامپ قرار داشت.

نفیو در وب‌سایت فارین افرز، وابسته به شورای روابط خارجی آمریکا، در مقاله‌ای با عنوان «آیا توافق خوب با ایران ممکن است؟ آنچه واشنگتن از توافق با تهران می‌خواهد» پیشنهادانی ارائه می‌دهد که آن را در دو بخش بررسی می‌کنیم. اول، خواسته‌های آمریکا از ایران و دوم، سرنوشت تحریم‌ها.

1. بازرسی از همه جای ایران، خواسته اصلی آمریکا
نفیو معتقد است که توافق مطلوب آمریکا، چیزی شبیه برجام با نظارت‌ها و سختگیری‌های شدیدتر و بیشتر است. توافق باید به‌گونه‌ای باشد که نهادهای بین‌المللی بتوانند از تمام مراکز ایران، حتی مراکز نظامی و زیرزمینی، بازرسی انجام دهند و در صورت هرگونه ممانعت از طرف ایران، آمریکا از توافق خارج شود.

نفیو در ابن رابطه می‌نویسد: «عناصری از برجام می‌تواند در توافقی که مورد حمایت هر دو حزب آمریکا باشد، اعمال گردد. بازرسی‌های بین‌المللی با استفاده از جدیدترین تکنیک‌ها و تجهیزات، عنصری است که توافق باید حول آن شکل بگیرد. بدون بازرسی‌های پیشرفته، چه غنی‌سازی باقی بماند چه حذف شود، هیچ توافقی دوام نخواهد داشت. ایالات‌متحده باید اولویت خود را بر وادار کردن ایران به پذیرش شدیدترین رژیم بازرسی چه از مکان‌های اعلام‌شده و چه از مکان‌های اعلام‌نشده، قرار دهد. اگر ایران پایبند نباشد، واشنگتن باید از توافق خارج گردد.» در اینجا باید یادآور شد که در برجام، تمام بازرسی‌ها انجام شد و طبق گزارش‌های بین‌المللی، ایران به تعهدات پایبند بود؛ اما بازهم آمریکا از توافق خارج شد.

نفیو به دولت ترامپ تذکر می‌دهد که ایران می‌تواند تأسیسات هسته‌ای خود را به مکانی مخفی و مقاوم منتقل کند. بنابراین آمریکا با اجرای نظام بازرسی، باید جلوی این موضوع را بگیرد. در توافق جدید، باید حوزه‌های بازرسی برجام را تقویت کرد و این توافق باید به‌صراحت شامل بازرسی از سایت‌های نظامی ایران شود. آمریکا باید خواستار اصلاحات در برنامه هسته‌ای ایران باشد. مثل برجام که توانایی تولید پلوتونیوم را ایران گرفت.

اهمیت موضوع بازرسی وقتی در دولت ترامپ مصداق پیدا می‌کند که به اظهارات ویتکاف رجوع می‌کنیم که گفته بود: «محور توافق با تهران، راستی‌آزمایی سطح غنی‌سازی اورانیوم و همچنین راستی‌آزمایی ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای، ازجمله موشکی، خواهد بود. این شامل انواع موشک‌هایی که ذخیره کرده‌اند، می‌شود.»

2. سرنوشت تحریم‌ها چه خواهد شد؟
اما مهم‌ترین بخش مقاله این است که می‌گوید ایران حتی اگر غنی‌سازی را به‌طور کامل کنار بگذارد، آمریکا برای رفع تحریم‌ها نگران است. نفیو پیشنهاد می‌دهد که ایالات‌متحده باید چارچوب «تسکین تحریم‌ها»-نه لغو- را نگه دارد و آن را با رفتار ایران مرتبط سازد.

نفیو تاکید دارد که اگر ایران غنی‌سازی را به‌طور کامل کنار بگذارد، ایالات‌متحده می‌تواند «قول دهد» که علاوه بر تعلیق تحریم‌های ثانویه، «برخی تحریم‌های اولیه» را هم کنار بگذارد. به پیشنهاد نفیو، در توافق احتمالی می‌توان این‌گونه عمل کرد: تحریم‌های مربوط به پروژه‌های تجاری و انرژی «ممکن است» برداشته شود؛ درحالی‌که آن تحریم‌ها در موضوعات نظامی، فعالیت‌های سپاه پاسداران و اقدامات منطقه‌ای ایران، «حفظ شود.»

او حتی این اقدام حداقلی را، یک اقدام جسورانه از طرف ایالات‌متحده می‌داند. زیرا آمریکا معتقد است که ایران از لغو تحریم‌ها سود قابل‌توجه می‌برد و حتی لغو محدود برخی از آن‌ها، می‌تواند تلاش‌های ایالات‌متحده برای کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران را خراب کند.

نفیو می‌گوید که ایران ممکن است از درآمدهای جدید برای بازسازی نیروهای منطقه‌ای خود استفاده کند. همچنین می‌تواند قابلیت‌های مخفی، پایگاه‌های نظامی، موشک‌های بالستیک و نیروی دریایی خود را ارتقا بخشد. ایالات‌متحده باید بداند که کاهش تحریم‌ها در قبال «امتیازات قابل‌توجه ایران»، منجر به تقویت سازمان‌هایی خواهد شد که نابود کردن آن‌ها دشوار است. سازمان‌هایی که «با امکانات و منابع کم، کارهای بزرگ می‌کنند.»

به پیشنهاد این متخصص آمریکایی، برای جلوگیری از این اتفاقات، ایالات‌متحده باید اصرار کند که هرگونه توافق، باید با محدودیت بر صادرات و واردات تسلیحاتی ایران همراه باشد و از او بخواهد در امور منطقه دخالت نکند. ایران قطعا به این موضوع پایبند نخواهد بود و این باعث می‌شود آمریکا بتواند «اقدامات آینده خود» را به این بهانه «توجیه کند.»

پیشنهادات پیشین نفیو که عملیاتی شد
نفیو چندی پیش در مقاله‌ای نوشته بود که فشار واقعی تحریم‌ها نیازمند گفت‌وگوی جدی با چین درباره خرید نفت از ایران، باهدف همکاری در کاهش خرید یا محدود کردن دسترسی ایران به عواید حاصل از فروش نفت. ترامپ نیز شدیدا به دنبال همین موضوع بود که بازی تعرفه‌ها، نگذاشت به هدف خود برسد.

پیش از این نیز در مقاله‌ای با عنوان «آخرین شانس ایران» نوشته بود: «هنوز هم دلایل خوبی برای حمله نکردن به ایران وجود دارد. حمله به ایران بی‌ثباتی را در خاورمیانه تزریق می‌کند و در زمانی که واشنگتن قصد دارد بر مناطق دیگر تمرکز کند؛ منابع زیادی را درگیر می‌کند. اگر حملات موفقت آمیز نباشد، اعتبار ایالات‌متحده ضعیف می‌شود. بهترین و بادوام‌ترین راه، توافق و دیپلماسی است. هنوز تحریم‌های سخت علیه ایران وجود دارد؛ اما این تحریم‌ها دائما توسط چین، هند، روسیه و دیگران، نقض می‌شود. با توجه به خطرات اقدام نظامی، ایالات‌متحده باید تلاش نهایی خود را برای توافق در اوایل دولت ترامپ انجام دهد.

حمله به ایران برای رهبران آمریکا مشکل ایجاد می‌کند. به‌ویژه آنکه درنهایت، حمله متوقف شود و تهران سلاح تولید کند. دیپلماسی در زمینه کند کردن ایران کارنامه موفقی دارد. برجام بخش‌های مهمی از هسته‌ای ایران را کاملا مسدود کرد و تهران به برجام پایبند بود. اگر خود ترامپ با یک توافق جدید موافقت کند، ممکن است ایران باور کند که این توافق پایدار خواهد بود. ایران تضعیف‌شده برای خاورمیانه سودمند است...راه امن، تلاش برای مذاکره است.»