به گزارش حلقه وصل: کتاب «احکام جوانان (روشی را در بیان احکام برای جوانان)» اثر محمود اکبری در ۲۴۸ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ سیزدهم رسید.
شناخت احکام و دستورهای دینی، گام اول برای عبادت و تقویت ایمان و تقرب به خداست، این احکام در کتابهای فقهی و رسالههای عملیه بیان شده است، اما آموزش آسان و عمومی آن، به ویژه برای جوانان، شیوهای نو میطلبد، و این ضرورتی است که اثر حاضر در صدد پاسخگویی به آن میباشد.
این کتاب علاوه بر بیان درسهایی از احکام اسلامی و روشهای آموزش آن، بسیاری از احکام جوانان را در قالب سوالات چهار گزینهای به همراه پاسخنامه آنها ارائه کرده است. همچنین برای استفاده بهینه، مفاهیم و اصطلاحات به کار رفته در احکام را در پایان کتاب به ترتیب حروف الفبا توضیح داده است.
ساختار اثر
این کتاب در سه بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «مجموعه درسهایی از احکام اسلامی» به بررسی امتیازات فقه شیعه، اهمیت فراگیری احکام و ابعاد گوناگون احکام اسلامی پرداخته و لزوم فقه و شریعت، اجتهاد، شؤون فقیه و فرق میان ولایت فقیه و مرجعیت فتوا را شرح داده، شرایط احکام، نشانه قبولی اعمال و احکام ثابت و متغیر را تبیین کرده و احکام پنجگانه، فلسفه احکام و اقسام واجبات را مورد تأکید قرار داده است.
بخش دوم با عنوان «مجموعه روشهای آموزش احکام» اصول تدریس احکام از جمله کسب تسلط علمی، پرهیز از پاسخهای احتمالی، ذکر مدرک و مأخذ، طرح سوال و شناخت زمان و مکان و نیاز مخاطبان را بررسی کرده و مجموعه روشهای آموزش احکام شامل روش سنتی، احکام موضوعی، احکام شعری، احکام تصویری، احکام استدلالی، روش عملی و روش ترکیبی را به نگارش درآورده است.
«مجموعه روشهای سوالات هنری احکام» عنوان سومین و آخرین بخش از کتاب مذکور است که در آن مسائل تلگرافی، بازی با کلمات احکام و سرگرمیهای احکام بیان شده، و بازی با اعداد، احکام معمایی و احکام اعدادی تشریح شده و احکام شمارهای، احکام «بگرد و پیدا کن» و شرایط وضو به رشته تحریر درآمده است. همچنین احکام سه بعدی وضو، تیمم، نماز، و روزه، لطیفههایی از احکام و اشعاری در احکام نیز در این بخش تبیین شده است.
در انتها، مفاهیم و اصطلاحات احکام و پاسخنامه احکام تشریح شده است.
پرهیز از پاسخهای احتمالی؛ از اصول تدریس احکام
یکی از نکات بسیار مهم شرعی و اخلاقی که معلم احکام باید بیش از اندازه به آن توجه کند، این است که در صورت ندانستن مسألهای از پاسخ به آن خودداری نماید. و در پاسخ به سوالات شرعی از کلماتی مانند «تقریباً»، «احتمالاً»، «ظاهرا»، «احتیاطاً»، «به نظرم میآید» و «اگر اشتباه نکنم» پرهیز کند، زیرا طبق حدیث از امام باقر (ع) «کسی که حکمی را اشتباه به دیگران بگوید، گناه خطای آنان به عهده او خواهد بود» و شاید یکی از روشهای تدریس احکام، رعایت همین اصل باشد.