واشنگتن پست؛ بایدن روی مذاکرات تهران و ریاض موج‌سواری کند

به گزارش حلقه وصل، روزنامه «واشنگتن پست» در یادداشتی به قلم «حسین ایبیش» نوشته است، گرچه افزایش بی‌اعتمادی عربستان سعودی به آمریکا موجب تلاش آن‌ها برای حل اختلافات با ایران شده اما واشنگتن همچنان باید از شرایط به نفع خود استفاده کند.

در این یادداشت آمده است، پس از اتمام سفر منطقه‌ای بایدن به غرب آسیا دو رقیب اصلی منطقه همچنان در فکر آشتی هستند. ایران و عربستان سعودی ظرف یک سال پنج دور مذاکره در عراق برگزار کرده‌اند و هردو هفته گذشته اعلام کردند که در حال حرکت به سمت سطوح بالاتری از مذاکره بر سر مصالحه هستند. نزدیک‌تر شدن یک دشمن و یک دوست آمریکا می‌تواند فرصت‌های مهمی برای واشنگتن فراهم کند.

واشنگتن پست ادعا کرد: «پس از تیره شدن روابط ریاض و تهران در سال ۲۰۱۶، مقامات سعودی به این امید بستند که تحریم‌های دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا بتواند تغییری در رفتار ایران ایجاد کند. در عوض ایران رفتاری خشونت‌آمیزتر از هر زمان دیگر نشان داده و در سال ۲۰۱۹ حملات موشکی ویرانگری علیه تأسیسات نفتی سعودی آرامکو انجام داد».

ایبیش در یادداشت خود می‌نویسد: «با اینکه دولت ترامپ اغلب مواضعی متخاصمانه در قبال ایران داشت، چشمانش را بر روی این حمله موشکی بست و اعلام کرد در این حادثه هیچ آمریکایی کشته نشده است. این اظهارنظر به منزله ضربه آخر به سعودی‌ها بود. آن‌ها تا پیش از این نیز این دلخوری را داشتند که باراک اوباما در توافق سال ۲۰۱۵ مسئله پهپادها و موشک‌های ایرانی و شبکه گروه‌های مسلح این کشور در منطقه از جمله در عراق، لبنان، سوریه و یمن را نادیده گرفته بود».

وی می‌افزاید: «سعودی‌ها به این جمع‌بندی رسیدند که واشنگتن دیگر قابل اتکا نیست و اگر می‌خواهند مسائل امنیتی عمده آن‌ها در ارتباط با ایران بر روی میز مذاکره قرار گیرد، باید خودشان این کار را انجام دهند. بعد از انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، تشویق بایدن برای استفاده از دیپلماسی به‌جای زور در منطقه، این درک را منسجم‌تر کرد».

در ادامه این یادداشت آمده است: «مذاکرات رسمی مصالحه میان دو طرف از سال ۲۰۲۱ در فرودگاه بغداد شروع شد و عراق در اینجا نقش زمین بی‌طرف را ایفا کرد. در ابتدا پیشرفت اندکی حاصل شد. تمرکز سعودی‌ها بر این بود که ایران، متحدان حوثی را به قبول آتش‌بس و خاتمه دادن به جنگی ترغیب کند که ریاض را وارد مخمصه کرده بود. اما ایرانی‌ها فقط به‌دنبال احیای روابط دیپلماتیک بودند. با این حال در نهایت حوثی‌ها با آتش‌بس موافقت کردند. ریاض نیز از این فرصت استفاده کرد تا از "عبد ربه منصور هادی" رئیس جمهور یمن خلاص شده و شورای ریاستی جدیدی را جایگزین او کند».

واشنگتن پست متذکر می‌شود: «دور بعدی گفت‌وگوها که قریب‌الوقوع به‌نظر می‌رسد در برهه خطیری از روابط آمریکا با دوستان و دشمنانش در منطقه انجام خواهد شد. قصد سفر بایدن، ترمیم روابط تیره آمریکا و عربستان سعودی بود اما شاید مهم‌تر از آن تشویق رئیس جمهور [آمریکا] برای ملحق شدن عربستان سعودی به دیگر کشورهای عربی و حتی اسرائیل در راستای یک سری توافقات همکاری امنیتی غیر رسمی بود. همکاری در حوزه سامانه‌های موشکی و هوایی برای مقابله با زرادخانه ایران که به‌طور فزاینده‌ای در حال قدرتمند شدن است، از حمله این توافقات است».

این یادداشت می‌افزاید: «هدف نهایی گسترس چنین همکاری‌هایی این است که ارتش آمریکا ردپای خود در خاورمیانه را کوچک کند و با کار کمتر، عاید بیشتری داشته باشد زیرا همکاری‌های منطقه‌ای می‌توانند موثرتر و پایدارتر از مداخله از خارج باشند. اما همه چیز آرام پیش نمی‌رود. نشانه‌هایی از این دیده می‌شود که حوثی‌ها ممکن است آتش‌بس را نقض کنند و در این اقدام ایران نقشی مرکزی دارد زیرا از این شبه‌نظامیان برای افزایش یا کاستن فشار بر دشمنانش استفاده می‌کند».

ایبیش در ادامه مدعی می‌شود: «همچنین روشن است که تهران امیدوار است گفت‌وگوهای مصالحه با ریاض موجب شکافی میان آمریکا و عربستان سعودی شود. ایده آن‌ها این است که سعودی‌ها را مجبور کنند بین احیای روابط نزدیک با واشنگتن یا نزدیک شدن به ایران و خروج از جنگ یمن یکی را انتخاب کند».

در این یادداشت به دولت بایدن توصیه می‌شود: «واشنگتن می‌تواند از طریق تقویت تعهدات امنیتی به عربستان سعودی، تهران را کنار بزند و در عین حال به ریاض تفهیم کند که آمریکا در مقابل، افزایش همکاری در زمینه تولید انرژی و قیمت آن، دور ماندن از روسیه و چین و استقبال از هماهنگی‌های گسترده‌تر امنیتی در منطقه را از ریاض انتظار دارد. کشورهای حاشیه خلیج [فارس] همچنان تردیدهای عمده‌ای در خصوص تعهد و قابل اتکا بودن آمریکا دارند اما این را درک می‌کنند که جایگزینی برای حمایت آمریکا ندارند».

واشنگتن پست خطاب به بایدن می‌نویسد: «آمریکا و عربستان سعودی می‌توانند گزینه‌های روشنی را به ایرانی‌ها ارائه کنند: آن‌ها می‌توانند روابط خود با سعودی‌ها را احیا کنند، توافق هسته‌ای با واشنگتن را تجدید کنند و احترام به نگرانی‌های امنیتی مشروع خود را دریافت کنند اما فقط با شروطی معقول که شروع آن توقف خشونت از طریق گروه‌های نیابتی در منطقه است».

در پایان این یادداشت با تلاش برای مقصرانگاری ایران در تیرگی روابط ریاض و واشنگتن آمده است: «شاید شراکت میان ریاض و واشنگتن به قدرت سابق نباشد ولی به روشنی رو به بهبود است و قطعاً هنوز به قدری قوی هستند که قادر باشد به ایران نشان دهد نمی‌تواند پیروزی‌های آسانی را از طریق تفرقه میان آن‌ها به‌دست آورد».

در مدت چند ماهی که از دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها می‌گذرد آمریکا و تروئیکای اروپایی و بازوهای رسانه‌ای آنها همواره سعی داشته‌اند اینطور القا کنند که ایران عامل حرکت آهسته گفت‌وگوهای وین است و سرعت گفت‌وگوها تابع تنها اقدامات ایران است.

این در حالی است که در هفته‌های آغازین شروع به کار دولت بایدن، زمانی که تصور می‌شد او بر اساس وعده‌های انتخاباتی‌اش ممکن است سریعاً آمریکا را به برجام بازگرداند مقام‌های او در موقعیت‌های مختلف از جمله در جلسات تأیید صلاحیت مجلس سنا بارها این موضع را تکرار کردند که واشنگتن با نقطه بازگشت به برجام فاصله زیادی دارد.

«ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا پنجشنبه شب در همین ارتباط گفت، واشنگتن این توهم را نداشته که بازگشت به برجام به‌زودی اتفاق می‌افتد.

 پرایس افزود: «برای سناریوهای مختلف در صورت بازگشت به برجام و عدم بازگشت به برجام آماده هستیم. توافق روی میز است. باز هم می‌گویم ما آماده پذیرش توافقی هستیم که روی میز است ولی ایران آماده نیست».

از سوی دیگر  بعد از سفر بایدن به منطقه، بسیاری از تغییرات و چالش‌های واشنگتن در غرب آسیا خود را نشان داد. بایدن در ایجاد ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران شکست خورد و آرزوی تشکیل صف‌ نظامی حامی منافع آمریکا در غرب‌آسیا را با خود به کاخ‌سفید برگرداند. علاوه‌بر این بایدن حتی رژیم صهیونیستی را ناامید کرد و نتوانست طرح عادی‌سازی ریاض-تل‌آویو را پیش ببرد. رئیس‌جمهور آمریکا با عربستانی مواجه شد که دیگر نه از واشنگتن ترس داشت و نه به آن باج می‌داد؛ هیبت آمریکایی و همراهی‌های سیاسی با آن، در نشست جده یک‌جا فرو پاشید و جهان دریافت که دوران گذار کشورهای عربی از تعارض و درگیری به همزیستی با ایران فرار رسیده است.