ترکیه در سومالی به دنبال چیست؟

به گزارش حلقه وصل، سفر رئیس جمهور سومالی به ترکیه، نشان داد که ترکیه نگاه ویژه ای به این کشور آفریقایی دارد و تیم اردوغان به دنبال استفاده از ظرفیت های ویژه این کشور آفریقایی است.

دیروز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در کاخ بش تپه از حسن شیخ محمود رئیس جمهور سومالی استقبال کرد. آنها پس از دیدار با یکدیگر، کنفرانس مطبوعاتی مشترکی برگزار کردند.

اردوغان در حضور خبرنگاران اعلام کرد: «میزان کمک هایی که ما در ۱۰ سال گذشته به سومالی ارائه کرده ایم از یک میلیارد دلار فراتر رفته است. امروز خوشحالم که سومالی در بسیاری از زمینه ها پیشرفت کرده است. سومالی به اعتقاد جامعه جهانی در سال ۲۰۱۱ به مرز فروپاشی رسید، همان سال با سفر به این کشور این پیام را رساندیم که در کنار مردم سومالی هستیم.»

اردوغان در ادامه افزود: «بزرگترین ساختمان سفارت ما در جهان در سومالی است. ما آن را در زمینی به مساحت ۸۰ هزار متر مربع ساختیم و در هیچ کشور دیگری چنین سفارتخانه بزرگی نداریم. متعاقباً ترکیش ایرلاینز با راه اندازی پروازهای مستقیم به انزوای ۲۰ ساله سومالی پایان داد.»

رئیس جمهور ترکیه درباره همکاریهای اقتصادی بین آنکارا و موگادیشو گفت:«حجم تجارت دوجانبه ما در سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافت و به ۳۶۳ میلیون دلار رسید. البته باید در نظر داشت که از سطح ۲ میلیون دلار در سال ۲۰۰۳ به این نقاط رسیدیم. امروز در دیدارهایمان، در مورد مسائل منطقه ای گفت و گو کردیم و بر اهمیت ثبات و امنیت سومالی برای کل شاخ آفریقا تاکید کردیم.

تاریخ اولیه روابط دیپلماتیک ترکیه و سومالی و افتتاح سفارت در موگادیشو به سال ۱۹۷۹ باز می گردد. این سفارت در سال ۱۹۹۱ به دلیل جنگ داخلی در کشور تعطیل و در سال ۲۰۱۱ بازگشایی شد. رجب طیب اردوغان در ۱۹ آگوست ۲۰۱۱ در دوران نخست وزیری خود به سومالی سفر کرد و از آن وقت تاکنون، سومالی در سیاست های دفاعی – امنیتی ترکیه اهمیت خاصی پیدا کرده و دولت اردوغان برای حضور در سومالی هزینه های سنگینی پرداخت می کند.

ترکیه و موقعیت ژئوپولیتیک سومالی

سومالی کشوری است که در شرق قاره آفریقا، موقعیت ژئوپولیتیکی ویژه ای دارد. این کشور از شرق به خلیج عدن، یمن و اقیانوس هند نزدیک است، از غرب با اتیوپی، از شمال غربی با جیبوتی و از جنوب غربی با کنیا همسایه است. سومالی علاوه بر اهمیت موقعیت خود در قاره آفریقا از سویی نزدیک دریای عمان و خلیج فارس است و از سوی دیگر، به دریای سرخ، کانال سوئز و مدیترانه می رسد. به همین خاطر، ترکیه در چند سال گذشته بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی خود را در این کشور احداث کرده است.

بنا بر اظهارات مقامات دفاعی ترکیه، بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی نیروهای مسلح این کشور در خاک موگادیشوی سومالی قرار گرفته است. در حال حاضر فقط ۲۰۰ فرمانده و افسر آموزش دهنده ترک در این پایگاه حضور دارند اما واقعیت این است که ظرفیت پایگاه برای حضور بیش از ۵ هزار نفر نیرو ساخته شده و از سال ۲۰۱۷ میلادی تاکنون، صدها افسر و درجه دار سومالی در این پایگاه آموزش دیده اند.

ترکیه حالا به واسطه آموزش افسران نظامی و امنیتی در سومالی و لیبی در مسیر افزایش نفوذ منطقه ای قدم بر می دارد.

اردوغان دیروز در این مورد گفت:«ما تاکنون آموزش ۵ هزار سرباز سومالیایی را به پایان رسانده ایم. ما همچنین ۱۰۰۰ پلیس عملیات ویژه را آموزش دادیم. بدینوسیله بر عزم خود برای ادامه کمک به ثبات و امنیت سومالی و مبارزه با تروریسم به عنوان ترکیه تاکید می‌کنم.»

سومالی و رویای فضایی اردوغان

سال ۲۰۲۳ میلادی برای ترکیه و به ویژه برای حزب عدالت و توسعه و رهبر آن یعنی رجب طیب اردوغان سالی مهم و سرنوشت ساز است. چرا که قرار است انتخابات سراسری در این سال برگزار شود و پیش بینی می شود که ۶ حزب مخالف اردوغان، موفق شوند حزب عدالت و توسعه را از صحنه قدرت کنار بزنند. اما اردوغان برای رسیدن به پیروزی و حفظ قدرت نقشه هایی دارد.

رونمایی از خودرو برقی تولید ترکیه به سال ۲۰۲۳ میلادی حواله داده شده، یک بخش از نیروگاه هسته ای آک کویوی ترکیه در سال ۲۰۲۳ افتتاح خواهد شد، انتقال گاز طبیعی از میادین دریای سیاه به منازل مردم در این سال آغار خواهد شد و شاید مهمتر از همه اینها، برنامه فضایی اردوغان برای جمع آوری رای و حفظ قدرت در سال ۲۰۲۳ میلادی اجرا خواهد شد.

حسین ییلدرم رئیس مرکز تحقیقات فضایی ترکیه حاضر نشده درباره مهمترین اقدام فضایی دولت اردوغان در سال آتی توضیح دهد. اما یکی از دانشمندان این گروه در مصاحبه با بی.بی.سی ترک اعلام کرده که در سال ۲۰۲۳ میلادی، فضاپیمای ترکیه به کره ماه خواهد رسید و پرتاب آن از خاک سومالی صورت خواهد گرفت.

تاسیس پایگاه پرتاب فضاپیمای ترکیه در سومالی، تاکنون ۳۵۰ میلیون دلار هزینه در برداشته است. سوال اینجاست، چرا ترکیه برای پرتاب فضاپیما سومالی را انتخاب می کند؟

دو دلیل مهم وجود دارد. اول این که بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی ترکیه در سومالی واقع شده است و نکته دوم، مربوط به موقعیت جغرافیایی سومالی است. این کشور، از نظر موقعیت جغرافیایی بسیار به خط استوا نزدیک است. این ویژگی باعث سهولت پرتاب موشک و همچنین کاهش هزینه ها می شود.

در پایان باید گفت، ترکیه در چند سال گذشته، بخش مهمی از توان و امکانات سیاست خارجی خود را معطوف به آفریقا کرده و حالا در ۴۴ کشور آفریقایی صاحب سفارتخانه است. البته چنین چیزی به این معنی نیست که ترکیه در آفریقا، هیچ رقیب قدرتمندی ندارد.

کشورهایی همچون چین، فرانسه و عربستان سعودی و همچنین رژیم صهیونیستی در اغلب کشورهای آفریقایی، حضور نمایانی در حوزه تولید و تجارت دارند. ترکیه نیز امیدوار است در حوزه هایی همچون آب، برق، گاز و نفت، فروشگاه های مصرف و کشاورزی و صنایع غذایی، سهمی از بازار آفریقا به دست آورد و در عین حال، صاحب توان و امکان دفاعی و امنیتی باشد.