میزبانی عُمان از «نتانیاهو» عجیب نیست؛ عجیب چیز دیگری است

به گزارش حلقه وصل، کسانی که اخبار عُمان را در طول سالیان گذشته دنبال کرده باشند، از سفر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به این کشور، شاید غافلگیر نشده‌ باشند. 

مسقط با تل‌آویو روابط رسمی ندارد اما تاکنون شماری از مقامات صهیونیست به عمان سفر کرده‌اند. اسحاق رابین پنجمین نخست‌وزیر این رژیم، بیست‌وهفتم دسامبر سال ۱۹۹۴ در اولین سفر رسمی به یک کشور عربی، به عُمان رفت و قابوس ۵۴ ساله از او استقبال کرد. 

یک سال بعد، رابین که مُرد،  وزیر امور خارجه عمان در مراسم تشییع او حضور یافت و با شیمون پرز دیدار کرد. یک سال بعد از آن، دفتر نمایندگی‌ اقتصادی طرفین در مسقط و تل‌آویو بازگشایی شد، هر چند که با انتفاضه ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۰ این دو دفتر بسته شد. 

هشت سال بعد، عمان و رژیم صهیونیستی دیدارهای خود را در سال ۲۰۰۸ از سر گرفتند و یوسف‌بن‌علوی در مراسمی در قطر با «زیپی لیونی» وزیر خارجه وقت رژیم اشغال‌گر دیدار کرد. 

یک سال بعد (۲۰۰۹)، عُمان با بیان این شرط که «اگر اسرائیل شهرک‌سازی را متوقف کند» (که تا الان هم نکرده) اعلام آمادگی کرد که تماس‌هایش با تل‌آویو را از سر می‌گیرد. 

سال ۲۰۱۶ هم که شیمون پرز مُرد، عمان یک گروه به نمایندگی از خود به مراسم تشییع او فرستاد. همچنین خمیس الفارس سفیر عُمان در اردن هم در آن مراسم حاضر شد. 

حالا بعد از ۲۴ سال، مسقط میزبان یکی دیگر از سران تل‌آویو است. سلطان قابوس همان سلطان است فقط الان ۷۸ ساله است. 

یوسف بن علوی وزیر امور خارجه این کشور نیز روز شنبه یک روز بعد از میزبانی از نتانیاهو در نشست امنیتی سالانه «گفت‌وگوی منامه» در بحرین در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا این میزبانی به معنای به رسمیت شناختن اسرائیل است، صراحتا گفت که این سوال مربوط به گذشته است. 

بن‌علوی گفت، اینکه شما بگویید اسرائیل را به رسمیت می‌شناسید یا خیر، تاریخ‌مصرفش تمام شده. این موضوع، مربوط به گذشته بود. اسرائیل را آنگاه به رسمیت شناختند که با آن توافق صلح امضا کردند. امروز اسرائیل «کشوری» از کشورهای منطقه است. زمان تعامل با آن فرا رسیده.

به نظر می‌رسد آنچه عمان را به این اقدام صریح واداشته، بی‌پروایی عربستان سعودی، امارات، بحرین و قطر در عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی است که در قالب طرح «معامله قرن» رئیس جمهور آمریکا، در جریان است. عُمان کشوری نیست که در هر اقدامی، حساسیت ذی‌نفع‌ها و طرف‌های متضرر آن را در نظر نگیرد.

عُمان می‌داند که هواپیمای نتانیاهو برای اینکه به مسقط برسد، پروازی طولانی در آسمان عربستان را طی کرده و وارد بحرین، متحد ریاض شده سپس به مسقط رسیده است. هر چند روشن نیست در جلسه نتانیاهو با سران عمان که تا ساعت شش و نیم صبح جمعه ادامه یافته، چه گذشته اما به نظر می‌رسد عمان عزم جزم کرده که از «معامله قرن» جدا نیفتد و در آنچه «حل» مسئله فلسطین می‌خوانند سهیم باشد. 

به «اسحاق بن سالم السیابی» نایب رئیس سابق مجلس شورای عمان گفتم، «جدای از نتیجه سفر رسمی نتانیاهو که عمان می‌گوید در قالب تلاش برای تحقق صلح منطقه است، صرف دیدار را چطور ارزیابی می‌کنی؟ آیا به وجهه عمان نزد برخی کشورهای همسایه مثل عراق و ایران صدمه نمی‌زند؟». او گفت، «این دیدار به تسریع حل مسئله فلسطین ان شاء الله کمک می‌کند چرا که تا الان این مسئله خیلی به تعویق افتاد است.»

اسحاق در پاسخ به این سوال که «گروه‌های فلسطین با هم متفق‌القول نیستند و برخی راه حل تشکیلات خودگردان را نخواهند پذیرفت» گفت «منتظر نتیجه بمانیم. عجله نکنیم. نتیجه خود گویا خواهد بود». 

نگاه عُمان به رژیم صهیونیستی و آمریکا قطعا با نگاهی که عربستان به این دو دارد، اگر با هم اختلاف تام نداشته باشد، توافق تام هم ندارد. به این معنا که نگاه مسقط به اسرائیل با نگاه ریاض به آن، از یک جنس نیست اما به نظر می‌رسد عُمان با آن همه دوراندیشی، تجربه‌ و مواضع خردمندانه و دور از تعصب، باید درجه اعتماد به دولت آمریکا و میزان خوش‌بینی به رژیم صهیونیستی را پایین‌تر بیاورد. اگر این درجه کاهش نیابد و این خوش‌بینی مهار نشود، بسیار عجیب خواهد بود.

اگر آمریکا از مسقط خواسته که در پیشبرد طرح سازش نقشی پررنگ‌تر ایفا کند یا از نتانیاهو خواسته که به مسقط برود، سران مسقط حتما می‌دانند که یک دلیلش ناتوانی ریاض در پیشبرد این طرح نزد فلسطینی‌ها و کل جهان عربی است و دلیل دیگرش این است که فلسطینی‌ها نگاه بهتری به مسقط دارند تا ریاض؛ با این حال، دلیل دوم، سبب نمی‌شود که همه گروه‌های فلسطینی، برای خاطر مسقط، دست از حق مردم خود بکشند.

شاید، مسقط گمان می‌کند که سازش فلسطین با اسرائیل، پایان مشکلات منطقه است؛ آنچنان که بن‌علوی در نشست منامه توضیح داد. اما نگاهی به تاریخ رژیم صهیونیستی و حامی اصلی آن «آمریکا» صحنه را به قدر کافی روشن می‌کند که عقب‌نشینی نهایی -یعنی به رسمیت شناختن رژیمی که خاک فلسطین را اشغال کرده، مردمش را کشته و حق بازگشت از هزاران فلسطین آواره را سلب کرده- پایان مشکلات تلقی نشود بلکه آغاز مشکلات بزرگ‌تری است که بحران منطقه را طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌کند.

نتانیاهو حتی سفر به مسقط را هم با تیمی با رنگ غالب امنیتی-نظامی انجام داد. یوسی کوهن رئیس موساد (اطلاعات خارجی)، مئیر بن شابات (رئیس شورای امنیت داخلی)، ژنرال «آفی بلوت» دبیر نظامی نخست‌وزیری، «یوآو هورویتس» رئیس کادر دفتر نخست‌وزیری و «یووال روتم» (مدیر کل وزارت خارجه)، کسانی هستند که «بی‌بی»‌ را در سفر «صلح» به مسقط همراهی کرده‌اند. 

عقب‌نشینی از حق و خاک فلسطین، پایان مشکلات و چالش‌ها نیست؛ آغاز نوعی پیچیده‌تر و طولانی‌تر از این مشکلات‌ است؛ هیچ گواهی بهتر از تاریخ صد سال پیش، برای این مدعا نیست. سلطان قابوس هم که به دوراندیشی و داشتن کوله‌باری از تجربه در منطقه زبانزد است.

منبع: فارس