نگاهی به فروش جهانی فیلم‌ها در سال ۲۰۲۱/ چه عنصری سینما را در سالهای کرونایی زنده نگه‌داشت؟

به گزارش حلقه وصل: در سال 2021 که می‌توان آن را اولین سال پساکرونایی نامید، سینمای هالیوود چه در آمریکا و چه در جهان، شاهد رشد در فروش خود نسبت به 2020 میلادی بود.

فروش سینمای 2021 آمریکا و جهان نسبت به سال قبل و کاهش نسبت به 2019

طبق اعلام سایت‌های تحلیل داده، فروش کل سینماها در سال 2021 به 21 میلیارد و 400 میلیون دلار رسیده که 78 درصد نسبت به سال 2020 افزایش داشته است. با این وجود این میزان فروش در حدود نیمی از متوسط فروش 42 میلیارد دلاری سینما در سال 2019 بوده است.

از سوی دیگر میزان تولیدات سینمای جهان در سال 2020 و 2021 نسبت به سال 2019 تقریباً نصف شده است. در سال 2019 نزدیک به 4 هزار و 500 فیلم تولید شده است در حالی که دو سال اخیر، 2 هزار و 100 فیلم ساخته شده است که به خوبی می‌توان اثر کرونا را بر روند تولید فیلم در جهان مشاهده کرد.

فروش سینماهای آمریکا نیز در 2019 4 میلیارد و 500 میلیون دلار بوده است. اینطور که رسانه‌های خارجی گزارش داده‌اند، آمار فروش سینماهای آمریکا نسبت به سال قبل، 91 درصد رشد داشته‌اند. در سال  2020 فروش سینماهای هالیوود به پایین‌ترین رقم در 40 سال اخیر و به سختی به رقم 2 میلیارد و 200 میلیون دلار رسید. این وضعیت تنها درخصوص سینمای آمریکا صدق نمی‌کرد بلکه در خصوص سینماهای اروپا نیز وضعیت چنین بود. طبق گزارش ورایتی، سینماهای فرانسه و اسپانیا به ترتیب 47.2 و 45 درصد در مقایسه با سال 2020 افزایش یافت اما این میزان فروش نسبت به سال 2019 نزدیک به 50 درصد فروش آن سال است. بنابراین می‌توان گفت که اگرچه سینمای آمریکا و جهان نسبت به سال 2020 رشد قابل توجهی داشتند اما نسبت به 2019 نیمی از فروش را بازگردانده است.

در هر حال، سال 2020 اولین سالی بود که جهان با شیوع ویروسی به نام کرونا روبرو شد که بدنبال آن مشاغل و حرفه‌های زیادی دستخوش تغییر شدند و در حقیقت دنیا دچار شوک بزرگی شد. سینما نیز به عنوان حرفه‌ای که در آن صنوف مختلفی مشغولند و همچنین مردم مخاطبین اصلی آن هستند، مدتی دچار وقفه در تولید و اکران شد. این رکود باعث شد تا سینمای جهان از نظر اقتصادی ضربه بزرگی بخورد.

این ضربه اقتصادی کرونا به سینماهای جهان اگرچه جبران‌پذیر است اما برای رسیدن به نقطه طلایی ماقبل کرونا زمان‌بر است خصوصاً آنکه تازه سینماهای دنیا روزهای خوبی را قرار بود ببینند که شیوع سویه جدید این ویروس بار دیگر سینماها را با محدودیت روبرو کرده است. اما با این اوصاف سینما، به مدد فیلم‌های پرفروش سال 2021 زمین نخورد و توانست مسیر خود را ادامه دهد. فیلم‌های سال 2021 را باید ناجیان سینمای آمریکا نامید. فیلم‌هایی که اگر نبودند معلوم نبود چه سرنوشتی برای کمپانی‌های بزرگ هالیوودی رخ می‌داد. اگرچه که این بنگاه بزرگ رسانه‌ای و سینمایی آمریکا اهمیتش آنقدر بالا است که در بدترین شرایط هم بزرگان این کشور اجازه فروپاشی آن را نمی‌دادند و شاید حاضر بودند که سهام‌های بزرگ خود را بفروشند و وارد این صنعت کنند.

سینما به مدد فیلم‌های پرفروش سال 2021 زمین نخورد و توانست مسیر خود را ادامه دهد. فیلم‌های سال 2021 را باید ناجیان سینمای آمریکا نامید. فیلم‌هایی که اگر نبودند معلوم نبود چه سرنوشتی برای کمپانی‌های بزرگ هالیوودی رخ می‌داد

پرفروش‌های 2021؛ از ابرقهرمانی تا اکشن و...

اما فیلم‌های پرفروش 2021 کدام‌ند و چگونه توانستند مخاطبین سینما را به سالن تاریک بکشانند؟ یا بهتر است بپرسیم، تماشاگران دنیا هنوز چه نوع فیلم‌های آمریکایی را دوست دارند که حاضر شدند در این شرایط خطرناک به سینما بیایند؟ قبل از بررسی آنها باید اشاره کرد که جدول فروش سینمای آمریکا با سینمای جهان کمی تفاوت دارد. در جدول فروش سینمای جهان، چند فیلم‌ چینی که در این کشور اکران می‌شوند نیز در 10 عنوان نخست حضور دارند. همچنین رتبه‌بندی فیلم‌های آمریکایی در این جدول، به علت اکران در بازار بزرگ این کشور، نیز کمی متفاوت است. ما برای اینکه بتوانیم نگاهی جامع به فیلم‌های برتر و پرفروش سینما در جهان داشته باشیم، فیلم‌های آمریکایی را در مقیاس جهانی در نظر می‌گیریم تا هم میزان فروش آنها در سینمای آمریکا و هم در جهان مشخص باشد.

_{جدول فروش فیلم‌ها در سینماهای جهان}

تنها نگاهی گذار به اسامی فیلم‌های پرفروش سال 2021 نشان می‌دهد که هنوز فیلم‌های ابرقهرمانی و مارولی گیشه‌داران سینمای جهان‌اند. فیلم‌ «مرد عنکبوتی: راهی بسوی خانه نیست» به عنوان اولین فیلم فاتحه گیشه سینمای آمریکا و جهان که در روزهای پایانی سال 2021 اکران شد توانست در سینماهای آمریکا 644 میلیون دلار و در سراسر جهان 1 میلیارد و 400 میلیون دلار فروش داشته باشد. این فیلم نخستین فیلم دوران همه‌گیری کرونا تبدیل شد که توانست از مرز یک میلیارد دلار فروش در باکس آفیس جهانی عبور کند. قسمت تازه مرد عنکبوتی به صورت مشترک با «انتقام‌جویان: جنگ ابدیت»، دومین فیلمی است که از نظر سرعت توانسته به رقم 1 میلیارد دلار برسد. جالب اینکه اولین فیلمی که توانست به این رقم برسد نیز قسمت اول انتقام‌جویان با عنوان «پایان بازی» است که در پنج روز از یک میلیارد دلار فروش گذشته بود.

فیلم‌های «ونوم 2»، «گودزیلا در برابر کونگ»، «شانگ‌چی و افسانه 10 حلقه» و «جاودان‌ها» نیز دیگر فیلم‌های پرفروش این فضا هستند که فروش هرکدام به تفکیک در داخل آمریکا و در جهان در جدول مشخص است. البته فیلم‌ «بیوه سیاه» نیز با قرار داشتن در جایگاه چهارم جدول فروش داخلی آمریکا (جدول پایین) توانست 189 میلیون دلار در این کشور و 379 میلیون دلار در سراسر جهان فروش کند.

_{جدول فروش سینمای آمریکا}

غیر از فیلم‌های ابرقهرمانی فوق، فیلم‌های اکشن و قهرمانی «سریع و خشن 9» در جایگاه پنجم و «جیمزباند: زمانی برای مردن نیست» در جایگاه چهارم، دو فیلم پرفروش سینماهای جهان‌اند.

دو فیلم کمدی «شکارچیان روح: بعد از زندگی» و «مرد آزاد» نیز در جدول فروش سینماهای آمریکا در جایگاه نهم و دهم ایستادند. فیلم ترسناک «یک مکان ساکت 2» نیز با فروش 160 میلیونی در جایگاه هشتم سینماهای آمریکا قرار دارد.

در نظر داشته باشیم که قرار بود تا در این سال فیلم‌هایی چون «تاپ گان 2» و «مأموریت غیرممکن 7» نیز اکران شوند که بعلت تعویق‌های چندباره در اکران، نمایش آنها به سال بعد موکول شد. برای همین با توجه به احتمال فروش بالای این فیلم‌ها می‌توان گفت که در صورت اکرانشان می‌شد احتمال فروش بسیار بیشتری را برای سینمای آمریکا و به تبع جهان در نظر گرفت.

بنابراین می‌توان گفت که در این فهرست تمامی فیلم‌های پرفروش آثاری‌اند که خصیصه اصلی تمامی آنها سرگرم‌کنندگی و خیال‌انگیز بودن است. خیال‌انگیز نه به معنای رویایی و شیرین بلکه به این معنا که عنصر تخیل با ایجاد فضای فوق اراده، درامی جذاب و نفس‌گیر خلق می‌کند. البته فیلمی مانند «نبرد در دریاچه چانگ‌جین» محصول چین که در جدول فروش جهانی توانسته 902 میلیون دلار فروش کند، فیلم جنگی و قهرمان‌محور است.

سینمای جهان هنوز متکی بر فضای اکشن، پر از هیاهو و قهرمان محور است. مخاطبین سینمای آمریکا و جهان، امید و آرمان خود را در قهرمان‌هایی جست‌وجو می‌کنند که بر فضا، ساختار و مشکلات فائق آید. شاید داستان و فضای کلی برخی از این آثار به دنیای خیالی و افسانه‌ای نزدیک باشد، اما آنچه که در تمام آنها موضوعیت دارد عبور از موانع و مشکلات برای رسیدن به برساختی دیگر از انسان و زندگی است. می‌توان بی‌تردید گفت که حتی یکی از این آثار پرفروش و همینطور تا چندین فیلم پرفروش در رتبه‌های بعدی نیز، پایانی تلخ و مأیوس‌کننده ندارند.

اگرچه که ماهیت و جنس سینمای ایران با فیلم‌های آمریکایی و یا چینی تفاوت‌هایی دارد اما فرمول فروش و جهانی شدن سینمای ایران، در مختصات اشاره شده روشن است؛ سینمای ایران برای آنکه بتواند سری در میان سرها داشته باشد و صرفاً به فروش دو سه فیلم با حداقل‌های فروش اکتفا نکند، باید قبل از هر چیز افق‌های روشن پیروزی اراده را در سینمای خود ترسیم کند و از بن‌بست‌های ناامیدی بیرون بیاید.