نپذیرفتن تفاوت در ساختار فیزیولوژی زن و مرد و به تبع آن عدم رعایت عفاف، ظلم به همنوع و همجنس است.

به گزارش حلقه وصل به نقل از روابط عمومی برنامه «چراغ» شبکه 5، این برنامه در هفته جاری میزبان «زینب اختری» دکترای نوروبیولوژی و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات علوم اعصاب در دانشگاه علوم پزشکی، مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت کشور، فعال در حوزه‌ی اجتماعی و فرهنگی، پژوهشگر برتر و جزء مدیران گروه ‌های جهادی و همچنین فعال در حوزه‌ی اجتماعی و فرهنگی، پژوهشگر برتر و جزء مدیران گروه ‌های جهادی در کشور هستند، بود.

اختری با اشاره به تفاوت ‌های ساختاری بین زن و مرد گفت، تفاوت‌ های ساختاری در سطح داخلی اندام ‌های بدن، به ویژه فرمانده‌ ی بدن، یعنی در مغز هم وجود دارد و علاوه بر‌ تفاوت های ساختاری، فیزیولوژی و مکانیزم عملکرد سلول‌ های بدن زن و مرد نیز متفاوت است و تفاوت ‌هایی که به لحاظ هورمونی دارند و رفتارها را رفتارهای کاملاً متفاوتی می ‌کند. با توجه به موضوع برنامه که بحث پوشش و عفاف و حجاب است در بحث سیستم هیجانات متمرکز می شوم. در مغز هر انسانی آمیگدال، مرکز هیجانات است، و همین بخش نیز تفاوت های ساختاری در فیزیولوژی زن و مرد دارد. آمیگدال بخش های متفاوتی دارد. یک بخش حافظه‌ ی‌ هیجانی است. حافظه ‌ی هیجانی در مواجهه با هیجان برای فرد ایجاد شده و خاطره می‌ شود و سپس فرد از طریق آن هیجان می‌ تواند تصمیم گیری کند. یکی از هیجانات پر رنگ ارتباط با جنس مخالف است که در مغز به‌ شدت بار هیجانی خاصی ایجاد می‌ کند. به عبارتی یک حافظه ‌ی هیجانی ایجاد می‌ کند. این حافظه ‌ی هیجانی در مردان هم وجود دارد، اما به لحاظ ساختاری کوچک‌ تر است؛ یعنی بخش جانبی یا بخش لترال آمیگدال در زنان بزرگ ‌تر است، پس حافظه ‌ای که شکل می ‌دهد، حافظه‌ ی قوی‌ تری است و اصطلاً می‌ گویند حافظه، حافظه‌ ی شفاف ‌تری است. در واقع در زنان ماندگارتر و بلند ‌مدت‌ تر است و همچنین بازیابی ‌اش بیشتر است. یعنی زنان بسیار بهتر می توانند خاطرات را مرور و حافظه را بازیابی کنند ولی در مردان به دلیل تفاوت ساختاری در بحث حافظه ‌شان در خیلی موارد اصلاً حافظه هیجانی تشکیل نمی ‌شود، ولی برای زنان این حافظه خیلی بیشتر و قوی‌ تر تشکیل می ‌شود. 
 

وی خاطر نشان کرد: در بحث مواجه ‌شدن با جنس مخالف نیز بار هیجانی و رفلکسی که مغز را فعال می کند، بین خانم‌ ها و آقایان کاملاً متفاوت است و امری کاملا مشهود است و اصلاً نیازی به توضیح نیست که آقا یا خانم در مواجهه با یک رفلکس، چه پاسخ‌ هایی را می ‌دهند؟ این تفاوت ‌ها وجود دارد. آن بخش از حافظه ‌ی هیجانی که باید هم به لحاظ ساختاری نقشی که برای یک زن تعریف شده، که نقش مادری است و باید به همه‌ ی جوانب حواسش باشد و همه ‌ی حافظه ‌ها را داشته باشد، یک چیز خیلی خوبی است. ولی وقتی که از حالت نرمال و طبیعی خارج ‌شود و دائماً فرد خودش را مواجه ‌کند با این بارهای هیجانی، این بخش حافظه هیجانی فعال باقی خواهد ماند و تصمیماتی که می ‌گیرد بر اساس این حافظه هیجانی است، لذا دیگر آن حافظه ‌ای که باید بر اساس تفکر و تعقل شکل گیرد و یک رفتار عقلانی داشته باشد، دیگر عقلانی نیست و احساسی است. در نتیجه وقتی حافظه هیجانی و احساسی فعال است، در ذهن فرد سوء برداشت‌ ها ایجاد شده، ذهن درگیر می شود و فرد را دچار اضطراب می کند و فرد به نوعی با ابهام مواجه می شود، ابهامی که همراه با اضطراب است. یکی از علت‌ هایی که باعث فعالیت‌ های این بخش می ‌شود، مواجه شدن با همین بارهای هیجانی خاص است که اگر کنترل نشود از مرحله ی اضطراب وارد افسردگی می شود. 

وی تصریح کرد: اگر مغز یک سیستم عصبی و سیستم پردازش کننده در نظر گرفته شود یک سری ورودی ها و خروجی هایی دارد. ورودی ‌های مغز همان ورودی های حسی هستند؛ بینایی، شنوایی، چشایی، لمس کردن. ورودی ها در مغز پردازش می ‌شود و براساس این پردازش، مدل رفتاری فرد شکل می گیرد، به عبارتی خروجی می شود رفتار. بنابراین نمی توان گفت که عفاف ارتباطی به حجاب ندارد؛ یعنی گفته شود فرد در وجود خودش عفاف دارد ولی بروز و ظهور ندارد!  قطعاً این سیستم باید یک خروجی بدهد. یعنی ذهن فرد تحلیل می کند که بر اساس مواجه با یک مسئله چه ورودی را ببیند، چه ورودی را نبیند، چه کارهایی انجام دهد و چه مدلی ظاهر شود. پس اینها حتما یک خروجی دارد. در علوم رفتاری به این مقوله، خروجی رفتار می گویند. پس این رفتار حتماً باید یک بروز و ظهور و نمودی داشته باشد. نمی‌شود که انسان بگوید: فقط دل باید پاک باشد ولی رفتاری که نشان می‌ دهد، رفتار درستی به لحاظ شاخص ها و معیار‌هایی که درست است، نباشد؛ به عبارتی فرد یک چیزی در دلش بگوید ولی در رفتار‌ یا زبان و سکنات و حرکات بدنش نوع دیگری باشد. نمی ‌توان گفت که کاملا ًمجزا از هم‌ و دو مقوله بی‌ ارتباط اند و به لحاظ علمی نیز قابل توجیه نیست. باید زاویه نگا‌همان نگاه متفاوتی باشد. خیلی از کسانی که متاسفانه قربانی می‌شوند، خودشان واقعاً مقصر نبوده‌ اند کاملاً پوشش و عفاف داشتند. اما اتفاقی که می ‌افتد این است که، آنجا که می‌گوییم ضوابط و قواعد داشته باشیم، وقتی که یک سیستمی فعال شود از کنترل خارج شده است، شاید یک نفر دیگری، یک خانم دیگری، باعث فعال شدن سیستم این فرد شده باشد اما، دسترسی به همان فرد ندارد و از او عبور کرده است ولی تا زمانی که این سیستم هیجانی فعال است، به دنبال این است که آن رفلکس و رفتار را داشته باشد، حال در این مسیر ممکن است قربانی فردی باشد که واقعاً مقصر نبوده است. بلکه شخص سومی در میان هست که هم به همجنس خودش ظلم کرده کرده و هم به همنوع خودش و باعث شده که این اتفاق برای این فرد بیافتد. بازهم نمی‌گویم که فقط از یک نگاه باشد، فقط خانمانه، تاکید می‌ کنم که این مسئله به دو طرف بر می گردد. یعنی هم آقا هم خانم، ولی در بحث آسیب پذیری بیشتر رویکرد به سمت آسیبی است که به خانم مطرح می شود، احتیاط و شرط عقل این است که خانم خودش را بیشتر حفظ کند.

اختری یادآور شد: علت تاکید بیشتر بر خانم ها این است که این جنس حساس تر، لطیف ‌تر و آسیب پذیرتر است و سیستم فیزیولوژی زن برای یک سری وظایف خاصی طراحی شده است، لذا نباید این سیستمش منجر شود نسبت به وظایف او آسیبی وارد شود، از این لحاظ نقش خودکنترلی زن پررنگ ‌تر است. نکته دیگر اینکه همه ی انسان ها باید درک و شعور خود را به لحاظ روابط اجتماعی و فردی بالا ببرند و فقط اینگونه نیست که برخی می گویند مردان باید شعور خود را بالا ببرند، بالا بردن شعور خوب است و متوجه هر دو جنس زن و مرد است اما باید توجه داشت سیستم هیجانات در مواقعی شاید شعور را نشناسد و فارغ از آن شعور با هیجانات رفتار کند و تصمیم بگیرد. اینجاست که فرد باید حواسش باشد که آن هیجانات تحریک نشود هم برای خود فرد و هم برای طرف مقابلش. درست است که افراد در بستر خانواده آموزش می بینند تا در اجتماع چگونه برخورد کنند ولی اینگونه که برخی انتظار دارند مردان در جامعه نسبت به سایر زنان نگاه دیگری نداشته باشند و مثل خواهر و مادرشان باشد، اصلاً همچنین چیزی وجود ندارد و بر خلاف ساختار و فیزیولوژی بدن اوست. همه افراد باید کنترل گر رفتارشان باشند، نگاهشان، نگاه درستی باشد و با نگاه بدی نگاه نکنند، ولی اینطور هم نیست که بگوییم که ما این را گفتیم و تمام. چنین چیزی وجود ندارد و در اینصورت همه محرم هم خواهند بود و اصلاً دیگر ازدواجی صورت نمی‌ گیرد و منطقی نیست. 

اگر دایره روابط اجتماعی را محدود‌تر کنیم و به محیط خانوادگی و فامیل آوریم مثلاً دوست‌ هایی که خیلی به هم نزدیک هستند، رفت ‌‌‌‌و آمد خانوادگی دارند، می ‌گویند ما اصلاً حسی به این خانم نداریم، حسی به این آقا نداریم. این پسر عمویم است، این پسر  دایی ‌ام است، دختر دایی‌ ام است، دوستان قدیمی و خانوادگی هستیم و با همدیگر رفت ‌‌و آمد داریم، باز هم قابل توجیه منطقی نیست. برای مثال دانشجویی داشتم می گفت ما با خانواده ی خاله ام خیلی روابط خوب و صمیمی داریم و من و پسرخاله ام نیز خیلی رابطه خوبی داریم، خیلی هوای همدیگر را داریم، این ‌قدر همدیگر را دوست داریم که یک بار به من پیشنهاد ازدواج داد! پس چه اتفاقی افتاد؟ اینها که مثل خواهر و برادر بودند؟ بنابراین حسی وجود دارد، حال ممکن است یا پنهان شود و یا این‌ که شدت و حدتش فرق کند ولی این‌ گونه نیست که فردی بگوید مثلاً این برادر من است، این مثلاً چیز است، یک همچین چیزی وجود داشته باشد، چه در مورد خود فرد، چه در مورد طرف مقابل! لذا باید دیدمان را باز کنیم، جامعه و محیط پیرامون خود را نگاه کنیم تا متوجه شویم کسانی که دچار آسیب‌ شده اند متاسفانه، در ابتدا خیلی راحت و ریلکس بودند و مثلاً هیچ مشکلی هم نداشتند ولی بعد از مدتی درگیر عشق های مثلثی و این‌طور اتفاقات شده اند. لذا مغز وجود دارد و سیستم هیجانات نیز روال طبیعی خود را سپری خواهد کرد.

این پژوهشگرِ عضو هیات علمی در بخشی از سخنانش اشاره کرد: میل به دیده شدن در هر انسانی وجود دارد، این میل در خانم‌ ها پر رنگ ‌تر است؛ میل به دیده ‌شدن، میل به تاییدیه گرفتن و تصدیق شدن، چرا انسان این میل را در کنار خدمات اجتماعی قرار ندهد و آن فعالیت درست و اساسی را و دیده‌ شدن اساسی و درست را به سمت درست هدایت نکند؟ که نه تنها آسیب اجتماعی در پی نداشته باشد بلکه یک ارزش ‌افزوده هم داشته باشد!  یک زن می ‌تواند برای دیده ‌شدن، برای ایجاد حس و حال خوب در خودش، مثلاً همانطور که خیلی‌ ها می ‌گویند: می‌ خواهیم مثلاً این را بپوشیم، این ‌طوری بگردیم، این را حرف بزنیم که حالمان خوب شود، و برای رسیدن به آن حال خوب می ‌توانند شیرینی حس انسان دوستانه را تجربه کنند. مثلاً وقتی می ‌بیند که یک فردی حالش خوب است و از خوبی حال او، حس و حال خوب او را می ‌گیرد و درک می‌کند و این حال خوب به زندگی خودش هم برمی ‌گردد؛ یعنی یک نوع بده و بستان است و دوطرفه است و این ‌که آن نیازها و استعدادهایی که بالقوه وجود دارند می ‌تواند بدون نگاه جنسیتی بالفعلش کند، یعنی آن نگاهی که بدون این‌ که انسان بما هو انسان یک سری استعدادها دارد در کنار آن استعدادها یکسری ویژگی‌ های خانمانه هم دارد که می‌ تواند کارهای ویژه ‌تری انجام دهد، این کارهای ویژه ‌تر را هدایت کند به این سمت، خیلی هم خوب است هم احساس لذت بلند مدت را خواهد چشید، هم دیده‌ شدن را دارد، هم شکوفایی استعداد را و هم این ‌که نه‌ تنها آسیب نیست بلکه توانسته است یک ارزش ‌افزوده‌ ای را در اجتماع داشته باشد. برای مثال در راستای شکوفایی استعدادها و ایجاد حس خوب بنده و همکارانم طرحی اجرا کردیم به‌ عنوان «حسنا» که در رابطه با مادران امیدوار بود؛ در جایی خانمی می ‌گفت من وقتی از خواب بلند می ‌شدم اول باید یک دستی به سر و صورتم می‌ کشیدم، چون خودم هم نمی ‌توانستم خودم را تحمل کنم بدون یک پیراپش و آرایشی ببینم ولی از وقتی  با شما آشنا شدم و می‌ بینم که می ‌توانم کمک کنم و حال بقیه را خوب کنم حس و حال من خوب است، هر چقدر هم بیشتر کمک می‌کنم، پیش خودم و پیش بقیه تشویق می ‌شوم، هم دارم دیده می‌ شوم و هم دارم درست دیده می ‌شوم! قبلاً می ‌گفت همه نگرانی ‌ام این بود که نکند کسی که با من صحبت می کند، ظاهرم را قضاوت کند؟ می‌ گفت الان دیگر ظاهرم برای من مهم نیست مهم این است که طرف مقابل که کاری را برایش انجام می‌ دهم حالش خوب است و احساس رضایت دارد. لذا وقتی عزت‌ نفس اش را شناخت، یک ارزش بالاتری به ‌دست آورد بود. در پایان ذکر این نکته لازم است که انجام کارهای جهادی در راستای تامین معیشت مردم بدون اینکه به فقر فرهنگی پرداخته شود یک کار سطحی به نظر می رشد در مسئله فرهنگ هم همینطور است و کار فرهنگی صرف نتیجه ای ندارد، بلکه باید در کنار آن یکسری خدمات اجتماعی هم لحاظ شود. 

لازم بذکر است برنامه تلویزیونی چراغ در فصل سوم، در روزهای یکشنبه و سه شنبه حوالی ساعت 22 از شبکه 5 سیما به روی آنتن می رود و هر هفته یک چالش را مورد بحث و گفتگو قرار می دهد و یک نظرسنجی هفتگی برگزار می کند.