تهران: اگر امام برای اروپایی‌ها بود چه می‌شد؟

به گزارش حلقه وصل، سی و پنجمین «عصرانه ادبی فارس» با موضوع «تأثیر امام خمینی (ره) در ادبیات امروز» روز گذشته با حضور حجت‌الاسلام سیدعبدالله حسینی، محمدعلی محمدی، سیدناصر هاشم‌زاده و جمعی از علاقه‌مندان به ادبیات در این خبرگزاری برگزار شد.

پیامبر اسلام مشتاق دیدار امام خمینی و شهدا بود

سیدعبدالله حسینی در این مراسم گفت: از این که در مقطعی نفس می‌کشم که می‌توان آن را درخشان‌ترین مقطع تاریخی جهان دانست خوشحالم، با قاطعیت می‌توان گفت که انبیای گذشته دوست داشتند که در این دوره زندگی کنند و برای این سخن نیز دلیل دارم. در جنگ احد پیغمبر آه بلندی کشید و گفت به دیدار برادرانم مشتاق هستم که اصحاب پرسیدند غیر از ما به دیدار چه کسی مشتاق هستید و از آنها با این عنوان یاد می‌کنید که پیغمبر در پاسخ فرمود برادران من در آخرالزمان منظور این سخن است. اگر امروز را به نسبت عصر پیامبر اسلام آخر‌الزمان بدانیم نتیجه گرفته می‌شود که پیامبر اسلام مشتاق بود که امام خمینی (ره) و شهدا را ببیند.

وی افزود: در نوجوانی در جریان انقلاب قرار داشتم و شاهد روند تکاملی آن بودم و امیدواریم که این انقلاب به انقلاب حضرت ولی عصر (عج) متصل شود و تمام آمال و آرزوهای انبیا توسط این مصلح جهانی محقق شود. در مقاطع تاریخی همه ما دست غیب حضرت ولی عصر (عج) را دیده‌‌ایم و امروز می‌خواهیم در مورد مردی حرف بزنیم که الهی بود و تعلقی به دنیا نداشت.

حسینی گفت: زمانی که من به ژوهانسبورگ رفتم حکومت آپارتاید در آفریقای جنوبی حاکم بود و من آنجا تفاوت نژادی را دیدم و شاهد پیروزی انقلاب مردم آنجا نیز بودم. در همان سال‌ها پس از پیروزی انقلاب مردم آفریقا با نلسون ماندلا رهبر آزادی‌بخش آفریقا دیدار کردم. وقتی برای اولین بار به دیدن وی رفتم در همان بدو ورود گفت شما شبیه خمینی هستید.

بزرگترین آرزوی ماندلا چه بود؟

وی افزود: ماندلا در این دیدار به من گفت برایم از خمینی بگویید و من گفتم که شما 23 سال زندان بوده‌اید و ایشان هم مدتی مشابه را در تبعید و زندان به سر برده است. ماندلا گفت یکی از بزرگترین آرزوهای من این بود که امام خمینی (ره) را ببینم ولی این مرد بزرگ زودتر از من از زندان آزاد شد و می‌بینیم که این تعبیر ماندلا تعبیری به شدت عارفانه از ارتحال امام خمینی (ره) است.

عکس امام خمینی بر دیوار کلبه چوبی یک شاعر

حسینی در ادامه گفت: امام خمینی (ره) شاعران آفریقای جنوبی را تحت تأثیر قرار داده بود که اسماعیل ژوبرت یکی از آن جمله شاعران بود. او از سربازان جنگ جهانی دوم بود که در آفریقا پناهنده شده بود بعد از انقلاب اسلامی وی شیعه شد و تشکیلات الجهاد را درست کرد و به مبارزه علیه آپارتاید پرداخت. ژوبرت فردی عظیم و عجیب بود و در بین شاعران جهان شناخته شده بود، زیرا هم اهل مبارزه بود و هم توجهی به اقشار محروم جهان داشت او در آفریقا کلبه چوبی داشت که بر دیوار آن دو عکس وجود داشت که یکی عکس امام خمینی و دیگری عکس ماندلا بود. از او چندین دیوان شعر برمبنای آیات قرآن و نهج‌البلاغه به جا مانده است.

وی در پایان قطعه شعری برای حاضرین خواند و گفت: عمرالدین مترا یکی دیگر از شعرای آفریقایی است که اشعاری قوی در مورد امام داشت که هر زمان اشعارش را می‌خواند اشک از چشمانش جاری می‌شد عبدالله عبدالله و شعرای دیگر آفریقایی نیز بودند که در مورد امام شعر سروده بودند.

تو در عرش خدا آوازه داری

بهاری لطف بی‌اندازه داری

چو قرآنی که تا لب می‌گشایی

همیشه حرف‌های تازه داری

عکس متفاوت امام در یک مجله اروپایی

محمدعلی محمدی در ادامه این نشست ضمن بیان خاطره‌ای گفت: در سال‌های انقلاب عکسی متفاوت از امام خمینی (ره) در یک مجله فرانسوی به چاپ رسید که در آن عمامه امام را برداشته بودند و ریش‌های او را تراشیده و کت و شلوار و کراوات به تنش کرده بودند و روی جلد آن زده بودند اگر امام برای اروپایی‌ها بود. این نشان می‌دهد که مردم اروپا نیز به تأثیرگذاری امام خمینی (ره) در جهان پی برده بودند که چنین آرزویی را مطرح کرده بودند.

سیدناصر هاشم‌زاده در ادامه این مراسم گفت: ما در دوره‌ای بودیم و هستیم که تأثیرات جاهلیت به ما کم نیست و گریز از جاهلیت به اسلام صورت نگرفته و همچنان تأثیر جاهلیت در تمام شئون وجود دارد. کاری که شد این بود که در چنین موقعیتی یک نفر فریادی سر داد و این تحول را رقم زد و می‌خواهیم امروز در مورد تأثیر وی بر ادبیات حرف بزنیم.

مراد امام خمینی (ره) از شعر عرفان است

وی در ادامه گفت: وقتی امام خمینی از ادبیات و شعر سخن می‌گوید باید برای فهم آنها با آنها تجانس پیدا کرد ایشان مرادش از شعر و ادبیات عرفان است و حتی زمانی که ملاهادی سبزه‌واری شرح مثنوی می‌نویسد ایشان به آن اشکال می‌گیرد و می‌گوید ملاهادی فیلسوف است منظور امام در شعر فراتر از نظم و نثر است و اگر این را بدانیم می‌توانیم سخنان امام را درک کنیم.

هاشم‌زاده گفت: امروز غرض ما از شعر آن حالتی که به شاعر دست می‌دهد اما شعر مدنظر امام معرفت است که با این حالات گذرا میانه‌ای ندارد و شاعر از نظر امام کسی است که به یک حوالت آسمانی توجه دارد. وادی هنر و شعر با مفهوم واقعی معرفت که عرفان باشد گره می‌خورد هنرمند مجوز اینکه خودش را تکذیب کند و تعمیم دهد ندارد اما امروز شاهدیم که اغلب شعرا مشغول تکثیر خود هستند.

شاعر واقعی چشم به آسمان دوخته است

او در ادامه گفت: هنر ما فلسفه نیست بلکه ادبیات و عرفان معرفت و هنر ما است و چون امام به عرفان تعلق خاطر داشت و زمانی که از آن صحبت می‌کرد آن وادی را در نظر می‌آورد و چیزی را که می‌گفت در حقیقت می‌دید نه اینکه برخی کلمات را پشت‌سر هم بگذارد و نظم ببخشد. در کتاب فیه مافیه مولانا یک سخنرانی دارد علیه شعر و در آنجا شاعران را گمراهان عالم می‌داند و به آنها می‌تازد، شاعران امروز باید دنبال یک معرفت دینی باشند و صورت معرفت دینی در شعر می‌شود حافظ و ... شاعر مصطلح دوره ما نشسته تا احساسات او بجوشد تا سخن بگوید ولی شاعر واقعی چشم به آسمان دوخته تا الهامی شود.