سرویس تلنگر: پس از خروج دولت آمریکا از توافق رسمی برجام و اعمال فشار و تحریم های پیاپی به جمهوری اسلامی ایران برای عقب نشینی از مواضع خود، این بار دونالد ترامپ برای چندمین بار متوالی علاقه خود را به مذاکره با ایران ابراز کرده و گفته است که تمایل دارد بدون پیش شرط با ایران گفتگو کند.
این نوع ادبیات متناقض علاوه بر اینکه نشان دهنده ترس امریکا از روحیه مقاومت پذیری ایران است، نمایان کننده اهداف پلید آن برای ایجاد بساطی جدید برای پیش بردن اهداف قبلی شان هم هست. رئیسجمهور آمریکا در کنفرانس خبری دوشنبه در پاسخ به سوال یک خبرنگار مبنی بر اینکه آیا تمایل دارد با «حسن روحانی»، رئیسجمهور ایران دیدار کند گفت: «من آمادهام با هر کسی دیدار کنم. من به ملاقات اعتقاد دارم.» وی با طرح این ادعا که ایرانیها درگیر شرایطی سخت هستند، از اینکه آیا مقامات ایران آمادگی دیدار با او را دارند یا نه ابراز بیاطلاعی کرد. ترامپ در حالی این سخنان را اعلام می کند که وی در اولین اقدامش در ورود به کاخ سفید با برجام به مخالف پرداخته و کارشکنیها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیسجمهور آمریکا این کارشکنیها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هستهای خارج خواهد کرد. سرانجام سهشنبه 8 می (18 اردیبهشتماه) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران پس از دورههای زمانی 90 و 180 روزه امضا کرد.
این تمام ماجرا نبود و دولتش بعد از خروج از برجام کارزاری همهجانبه برای اعمال فشار علیه ایران به راه انداخته است. چندی پیش رسانههای صهیونیستی گزارش دادند دولت ترامپ به همراه رژیم صهیونیستی کارگروهی مشترک برای ناآرام کردن ایران و براندازی تشکیل دادهاند.
هنوز سخنان ترامپ در صدر اخبار رسانه ها بود که پامپئو با علام شرایطی مذاکره با ایران را ممکن دانست؛ با این حال پامپئو همانند گذشته که شروطی 12 گانه را برای ایران لیست کرده بود ادامه داد؛ ما قبلا هم گفتیم، رئیس جمهور میخواهد مشکلات را حل کند. اگر ایرانیها نشان دهند که متعهد به تغییرات اساسی در نحوه رفتار با مردم خود هستند، رفتارهای خشونت آمیز را متوقف کنند، و اینکه میتوانند توافق کنند که وارد یک توافق هستهای ارزشمند شوند که واقعا از تکثیر سلاحهای هستهای جلوگیری کند، خب رئیس جمهور همانطور که گفت آماده است بنشیند و با آنها مذاکره کند. سی ان بی سی با اشاره به این اظهارات همچنین گزارش داد که خیلی دور از ذهن است که ایران با اینها موافقت کند.
اما آنچه که امروز مورد توجه باید قرار بگیرد کمتوانی دولت روحانی در برون رفت از این بحران با تکیه بر سرمایه ها و پتانسیل های داخلی است. روحانی پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال فشار آنان بر اقتصاد ایران، به این نتیجه رسیده است که دیگر نمی تواند به مردم القاء کند که راهکار پیشرفت و خروج از شرایط تحریم، مذاکره با آمریکاست. آمریکا با خروجش از برجام چهره پلید خود را صادقانه به ملت ایران نشان داد. در فاز بعدی وقتی این موضوع میسر نشد و بدعهدی آمریکا و پایبند نبودن به تعهداتشان برای همگان آشکار شد، با رها شدن بازار و عدم کنترل دقیق بر آن بستری برای آشفتگی آن فراهم شد و فشار اقتصادی مستقیما بر همه اقشار جامعه اعمال شد و مجددا مردم با ناامیدی از اقدامات داخلی دولت به دنبال منجی بگردند.
تهدیدات بیسابقه و تازه دولت روحانی، نسبت به اظهارات قبلی ترامپ و نشان دادن روحیه مقاومت تصویری از آن داشت که دولت روحانی درصدد جلب مجدد اعتماد مردم برای پیشبرد اهدافشان است. اما این تهدیدات که با اعلام مواضع قطعی و جدی سران نظامی کشور نیز همراه بود، تاثیر بین المللی این موضع گیری ها بسیار آشکار و هویدا شد و در مدت کوتاهی ترامپ را تا حدی مجبور به عقب نشینی کرد و خود را متمایل به گفتگو حتی بدون پیش شرط نشان داد.
اما این باطن پروژه نمی تواند باشد. تهدیدات ترامپ در هفته گذشته به آتش بازار ارز و طلا دمید و سخنان دیشبش اندکی مرهم بر آن گذاشت. از سویی هم برخی اقدامات دولت مثل قطعی های بی سابقه برق، مشکل آب شرب در برخی نقاط کشور، آشفتگی بازار ارز و طلا و عدم اقدام مناسب و اجرایی برای آرام کردن بازار و سکوت دولت در قبال پیشنهادهای مذاکره با آمریکا نشان از حرکات حساب شده دارد. حقیقت ماجرای دلار در ایران نهادینه شدن دلار به عنوان سرمایه دولت است، اساسا کسی در ایران اندازه دولت دلار نداشته و توانایی دست بردن در قیمت دلار را هم ندارد، لذا افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول باعث شد حلقه به میزان زیادی تنگتر شود. اراده ای سعی دارد مجددا به مردم بفهماند که حلّال مشکلات مذاکره با آمریکا است و هنوز هم تاکید دارد جسد بی جان برجام می تواند راهکار قطعی برون رفت از بحران باشد. چرا که در داخل شاهد هیچ آرایش جنگی اقتصادی و مقاومتی و دفاع از ارزشهای ملی مان نیستیم.
اظهارات ظریف در خصوص شکر نعمت برجام و کمتر از 24 ساعت اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره و دستپاچگی اصلاح طلبان در خصوص پیشنهاد ترامپ و ... می تواند صحه ای بر این تحلیل ها باشد. حالا با روشنتر شدن جریانی که از چندی قبل با ارسال نامه از سوی چهره های اصلاح طلب به ترامپ آغاز شد و همزمان با افزایش فشارهای اقتصادی با چراغ سبز ترامپ بار دیگر به داخل بازگشته است، در روزهای پیشِ رو به کجا منتهی میشود و آیا مسیر مذاکره با «اوبامای مودب» برای گفتگو با «ترامپ قمارباز» تکرار خواهد شد؟