تهران: رجبچالی: تولید نوشت‌‌افزار با در نظر گرفتن طرح‌های داخلی مشکلات متعددی دارد

به گزارش حلقه وصل، نوشت‌افزار اسلامی ایرانی در آستانه هفتمین سال فعالیت خود توانسته علاوه بر ارتقای کیفی آثار و افزایش میزان تولیدات خود از 500 هزار نسخه به 7 میلیون عدد تیراژ، علاوه بر جلب توجه خانواده‌ها، بیانگر ظرفیت کار در این حوزه باشد.

با وجود این، تولیدکنندگان و فعالان این حوزه با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از واردات بی‌رویه اقلام مختلف نوشت‌افزار گرفته تا نبود طرح‌های متناسب با مخاطبان کودک و نوجوان امروز. بنا بر بررسی‌های انجام شده، عمده مشکلات تولیدکنندگان این حوزه در زمینه‌های شخصیت‌سازی، توانمندسازی کسب و کارهای نوپا و دغدغه‌مند و ارزشی، نظارت و تبلیغات و ذائقه‌سازی خلاصه می‌شود.

فعالان نوشت‌افزار اسلامی ایرانی کار خود را با دو برند و حدود 500 هزار نسخه در سال 91 آغاز کردند، این میزان تا سال 96 به بیش از 70 برند و تیراژ بیش از 7 میلیون نسخه افزایش یافته است. بنا به گفته فعالان فرهنگی، تولیدات نوشت‌افزار اسلامی علاوه بر اینکه می‌توانند نیازهای جامعه مخاطبان داخل کشور را پاسخ گویند، بلکه در چند سال گذشته به این قابلیت دست یافته‌اند که با طراحی‌های جدید در بازار کشورهای همسایه نیز حرفی برای گفتن داشته باشند. هرچند در سال‌های گذشته تلاش شده تا با ورود برخی از نهادها، مشکلات تولیدکنندگان این حوزه تاحدودی برطرف شده و زمینه ورود این دست از کالاها به بازار تسهیل شود، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله باقی است. پرسش‌هایی چون نوشت‌افزار اسلامی ایرانی تا چه اندازه توان رقابت با کالاهای وارداتی را دارد؟ این دست از اقلام فرهنگی تا چه میزان توانسته‌اند به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کمک کنند؟ تولیدکنندگان این حوزه در آستانه هفتمین سال فعالیت با چه مشکلاتی مواجهند و نهادهای نظارتی و قانون‌گذاری در سال‌های اخیر چقدر در حمایت و تسهیل فعالیت این دسته از فعالان توفیق داشته‌اند و ... پرسش‌های متعددی است که هنوز در این زمینه وجود دارد.

خبرگزاری تسنیم با توجه به همین پرسش‌ها اقدام به برگزاری میزگردی با حضور فعالان این حوزه کرد. در این نشست که سیدابراهیم علایی از برند علایی، ابراهیم رجب‌چالی مدیر شرکت ایلیا و مجید صادقیان از مجموعه مشکات حضور داشتند، از مشکلات و موانع تولید بر سر راه فعالان این حوزه سخن گفتند. به گفته این تولیدکنندگان، علی‌رغم توصیه‌های رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی و همچنین حمایت از نوشت‌افزار اسلامی ایرانی، هنوز برخی از مسئولان ذی‌ربط و نهادهای متولی به اهمیت این امر پی نبرده‌اند. به گفته آنها افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌‌های سنگین تولید در ایران، رمق رقابت کالای ایرانی را با کالاهای مشابه خارجی گرفته است. مشروح بخش نخست این میزگرد به شرح ذیل است:

نوشت‌افزار اسلامی ایرانی شش سال سابقه فعالیت دارد و به نوعی آزمون و خطای خود را از سر گذرانده است. با توجه به نوسانات و شرایط بی‌ثبات بازار و از سوی دیگر، ذائقه‌سنجی که از مخاطبان صورت گرفته، به نظر می‌رسد که ورود به حوزه نوشت‌افزار اسلامی ایرانی برای تولیدکننده یک نوع ریسک به شمار می‌آید؛ چون مشخص نیست که مخاطب به همان میزان که به کالاهایی مانند باربی، بن ‌تن و... علاقه نشان می‌دهد، به طرح‌های ایرانی اسلامی هم اقبال داشته باشد. شما به عنوان تولیدکننده در چند سال گذشته بیشتر با این موضوع مواجه بودید.

سیدابراهیم علایی: برگزاری این جلسات را به میمنت می‌گیریم و امیدواریم با ورود مسئولان به این نوع بحث‌ها نتایج خوبی حاصل شود. انقلاب اسلامی بیش از آنکه یک انقلاب سیاسی باشد، یک انقلاب فرهنگی است اما به دلیل نبود زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب توفیق نداشته‌ایم و غربی‌ها توانستند با برنامه‌ریزی و به سرعت فرهنگ ما را مصادره کنند. ما متاسفانه نه در حوزه فرهنگ برنامه‌ریزی داشتیم و نه سرعت، به همین دلیل بازار کالاهای فرهنگی ما پر است از طرح‌های غربی.

من به همراه تعدادی از بچه‌های جنگ در حدود سال‌های 87، به ضرورت ورود به حوزه نوشت‌افزار اسلامی ایرانی پی بردیم و تلاش کردیم با انجام کارهای هرچند کوچک خلأهای موجود در این زمینه را برطرف کنیم. در یکی دو سال اول استقبال چندانی از طرح‌های تولید شده وجود نداشت، تا اینکه مجمع نوشت‌افزار اسلامی ایرانی شکل گرفت. وقتی مجمع وارد میدان کار شد، متوجه شدیم که اشکالات اساسی کار کجاست. کار فرهنگی کار دیرمحصول است و به سادگی به بار نمی‌نشیند. کل سرمایه‌گذاری در پیتزافروشی تا رسیدن به سود نهایتاً چهار تا پنج ساعت طول می‌کشد، اما در کار فرهنگی به کمتر از 10 سال نمی‌توان فکر کرد، این موضوع تنها مختص و منحصر به ایران هم نیست. فعالیت ما در حوزه نوشت‌افزار در برنامه کوتاه‌مدت با ضرر مواجه شد و می‌دانستیم که این شرایط رخ خواهد داد. در برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت نیز برنامه تدوین‌شده‌ای نداریم و هر کس ساز خودش را می‌زند. اگر الان نظرخواهی کنیم، می‌بینیم که هرکدام از تولیدکنندگان تحت اشراف یک تفکر نیستند، بلکه مقید به تفکرات خود هستند؛ حالا یا درست یا غلط. اگر بخواهیم کار فرهنگی ما اصلاح شود اول باید کنسرسیوم کلی تشکیل و در آن پودمان‌ها تعریف و بعد اجرا شود. برای این کار باید در سطوح مختلف کشور نمایندگانی حاضر باشند تا حرف‌هایشان مطرح، کارشناسی و سپس اجرایی شود. این اتفاق نیفتاده است، به همین دلیل هر کس روی میل و علاقه مذهبی و ملی خود کار می‌کند. فعالان فرهنگی در میان اهل سنت کردستان که از دوستان ما هستند، روی علایق خود کار می‌کنند، ما نیز روی علایق خود کار می‌کنیم، منسجم نیستیم. این سبب شده که کارهای فرهنگی متشتتی رخ دهد. اتفاق خوبی است اما باید کانالیزه شود تا به نتیجه بهتری دست یابیم؛ در غیر این صورت ممکن است به بن‌بست برسیم.

ابراهیم رجبچالی: من تولید کننده هستم، اینکه بگویم که من فقط روی کار فرهنگی سرمایه‌گذاری کرده‌ام، دروغ گفته‌ام. من هم سود اقتصادی را در نظر می‌گیرم و هم اصول فرهنگی که دغدغه همه ماست. ما دوست داشتیم که به عنوان یک تولیدکننده نوشت‌افزار،‌ طرح‌های داخلی را نیز تولید کنیم، اما طرح‌های موجود از شخصیت‌های اسلامی ایرانی یا محدود است یا جذاب نیست. با وجود این، فعالیت در حوزه طرح‌های داخلی نیز در سال‌های گذشته منحصر به برخی از تولیدکنندگان بود و ما اجازه چاپ و انتشارش را نداشتیم. امسال که مجوز استفاده عام از آن صادر شده، ما نیز اقدام به تولید این دست از طرح‌ها کردیم.

همانطور که گفتید ورود به این حوزه ریسک بالایی دارد. اینکه بازار تقاضا بپذیرد یا نپذیرد یکی از سوالات مهم برای یک تولیدکننده است. حالا ما امسال وارد این حوزه شدیم و امیدواریم که مخاطب نیز از آن استقبال کند.

تولید نوشت‌‌افزار با در نظر گرفتن طرح‌های داخلی مشکلات متعددی دارد. انجام کار فرهنگی به من تولیدکننده خیلی مرتبط نیست. تولیدکننده کالایی را تولید می‌کند که از سوی بازار تقاضایی برای آن وجود داشته باشد. من نمی‌توانم با تولید یک کالا، استفاده آن را در جامعه جا بیندازم؛ بلکه باید فرهنگ استفاده از طرح‌های داخلی از سوی نهادهای فرهنگی در میان اقشار مختلف مردم نهادینه شود و بعد منِ تولیدکننده نسبت به تولید و توزیع آن اقدام کنم. مثلاً شخصیت کلاه قرمزی در مدت یکی دو سال با سرمایه‌گذاری که صورت گرفت، در میان مخاطب جا افتاد. مدتی بعد به دلایل مختلف مانند اقدام یکی از عوامل که برخلاف میل سازمان بالادستی اوست، کار توقیف می‌شود؛ یعنی کاری که چند سال روی آن سرمایه‌گذاری شده و زحمت کشیده شده، به دلیل انجام یک کار کوچک متوقف می‌شود. مشکلات دیگری نیز وجود دارد؛ به عنوان نمونه شخصیت‌های «دیرین دیرین» بیش از آنکه مربوط به گروه سنی کودک و نوجوان باشد، مختص مخاطب بزرگسال است، یا «شکرستان» و ... . باید فعالان انیمیشن‌سازی در این زمینه پویاتر عمل کنند تا بعد منِ تولیدکننده وارد عرصه کار شوم و بتوانم از این طرح‌ها استفاده کنم.

از سوی دیگر، صد در صد محصول ما مختص بچه‌ها نیست، بلکه ما حدود 30 درصد کارهایمان را به این طرح‌ها اختصاص داده‌ایم، مابقی‌ کارها به طرح‌های گرافیکی اختصاص دارد. از این جهت معتقدم که ما تولیدکنندگان در این زمینه نقش چندانی نداریم، ما امسال ریسک می‌کنیم و به این عرصه وارد می‌شویم و امیدواریم که محصول‌مان را بفروشیم. هیچ مؤسسه و ارگانی هم از ما حمایت نمی‌کند و نمی‌گوید که شما امسال این دست از محصولات را تولید کرده‌اید، ما هم از شما حمایت کرده و آن را در فروشگاه‌های بزرگ توزیع می‌کنیم. به نظرم باید نهادها و مراکز متولی باید ابتدا برنامه‌ریزی کرده و شخصیت‌سازی کنند و بعد تولیدکنندگان وارد عرصه تولید شود.

مجید صادقیان: متأسفانه در سال‌های اخیر کار مستمر و فرهنگی ریشه‌دار و با اصالتی از نهادهای انقلابی در زمینه‌های نوشت‌افزار که یکی از عرصه‌های مهم و تأثیرگذار فرهنگی است، انجام نشده بود. رهبر معظم انقلاب بحث آتش به اختیار را مطرح کردند و اجازه دادند که فعالان انقلابی با توجه به خلأهای موجود فرهنگی اقدام به فعالیت در زمینه‌های مختلف کنند. بدون تعارف بگویم، نوشت‌افزار اسلامی ایرانی حاشیه سود بالایی ندارد. نوشت‌افزار اسلامی ایرانی نسبت به کارهای هم‌ردیف مانند کارهای مربوط به چاپ و تبلیغات نیز سود کمتری دارد. از این جهت فعالان این حوزه با توجه به دغدغه‌های فرهنگی‌شان وارد میدان عمل شده‌ و تلاش دارند تا خلأ حضور نهادهای فرهنگی که عمدتاً بودجه‌های خوبی هم دارند،‌ پر کنند.

مشکلات تولیدکنندگان در بخش‌های مختلف است؛ بخشی از آن مربوط به بحث عمومی تولید است و بخش دیگر آن مربوط به وضعیت امسال در بازار است. امروز اگر مجموعه‌ای مواد اولیه مانند کاغذ را به کالایی مانند دفتر تبدیل کند، قیمت دفتر از مواد اولیه ارزان‌تر است. تولیدکنندگان نوشت‌افزار اسلامی ایرانی جهاد فرهنگی می‌کنند و با مشکلات خرد و کلان متعددی مواجه هستند. بخشی از این مشکلات به این دلیل است که نوشت‌افزار اسلامی ایرانی سابقه چندانی ندارد و هنوز نوجوان است؛ و بخش دیگر آن به این دلیل است که نهادهای فرهنگی در پیش‌برد این طرح هیچ نقشی ندارند.

حالا این صحبت‌هایی که مطرح می‌‌کنید از نبود حمایت‌های لازم،‌ جهاد فرهنگی و ... با برخی ادعاها متفاوت است. خاطرم هست که یکی از تولیدکنندگان در یکی از نمایشگاه‌های نوشت‌افزار می‌گفت که به طعنه به آنها می‌گویند نوشت‌افزار اسلامی ایرانی بوی نفت می‌دهد!

صادقیان: مجموعه‌هایی که کار فرهنگی می‌کنند و نوشت‌افزار اسلامی ایرانی تولید می‌کنند، به نسبت دیگر مجموعه‌ها هزینه‌های بیشتری را تحمل می‌کنند. می‌توان با قیمت کمتر، از طرح‌هایی مانند باب اسفنجی استفاده کرده و با توجه به سابقه تبلیغات این قبیل انیمیشن‌ها، فروش خوبی هم در بازار دارد. اما در سیستم نوشت‌افزار اسلامی ایرانی، خود ایده، طراحی، کاراکترسازی، تصویرگری و ... هزینه دارد. ما کاراکتر خاصی در این کشور نداریم و تعداد کاراکترها محدود است. طرح‌های ما در اینترنت موجود نیست، از این جهت طراحی این قبیل محصولات به نسبت دیگر کالاها هزینه بیشتری خواهد داشت. در حوزه ما تولید هزینه بیشتری دارد.

آقای علایی شما از جمله تولیدکنندگانی هستید که در قم فعالیت می‌کنید. وضعیت تولید و همچنین استقبال از سوی مخاطب در شهرستان‌ها به چه صورت است؟

علایی: ما گرچه در شهرستان فعالیت می‌کنیم، اما جهانی می‌اندیشیم. ما در سال‌های گذشته کشورهای همسایه وارد مذاکره شدیم. من خیلی ساده توانستم ظرف دو سال به یک برند در حوزه نوشت‌افزار اسلامی ایرانی تبدیل شوم. ابتدا با 10- 15 کارتن کار شروع کردیم و حالا به 10 میلیون جلد رسیده‌ایم. مشکلات حمایتی تنها محدود به تولیدکنندگان شهرستانی نیست، فرقی نمی‌کند که در کجا فعالیت می‌کنی، همه تولیدکنندگان نوشت‌افزار اسلامی ایرانی از این حمایت‌ها محروم هستند. این در حالی است که همه تلاش داریم تا فراملی فکر کنیم، اما ابزار لازم برای اینکه این تفکر به بستر واقعیت و تولید برسد، وجود ندارد.

موانع تولید در کشور ما در سه محور کلی موجود است؛ نخست محور حمایتی است که مؤلفه اول آن حمایت اقتصادی است. پولی که در قالب حمایت در دست تولیدکننده قرار می‌گیرد، پول گرانی است. به این معنی که اگر از بانک تسهیلاتی به تولیدکننده تعلق بگیرد، سود قابل توجهی مشمول آن شده در نتیجه بازپرداخت آن افزایش قابل توجهی دارد. نمی‌توان با این پول گران، با تولیدات خارجی رقابت کرد. هزینه کارگر، آب و برق و سوخت و ... هزینه‌های بالایی است. نمی‌توان توقع داشت از پول گران، خروجی ارزانی داشت. همین محصول در اربیل عراق تولید می‌شود، اگر به طور مثال در عراق با 12 تومان تولید می‌شود، این قیمت در ایران تا 25 تومان افزایش می‌یابد. این در حالی است که لازم نیست پیگیر مقدمات کار باشید، همه چیز در دسترس است.

دوم حمایت قضایی است. در کشور ما هیچ‌گونه حمایت قضایی از هیچ تولیدکننده‌ای وجود ندارد. اگر چک 5 میلیونی از یک تولیدکننده در دست کسی باشد، می‌توانند تمام زندگی او را به خاطر این چک مسدود کنند. دارایی ما با 500 هزار تومان هزینه مالیات می‌تواند مسدود شود و ما نیز ممنوع‌الخروج. شهرداری برای عوارضی پایان سال می‌تواند به راحتی دارایی‌های ما را مصادره کند. اداره کار، اداره برق و ... هم همین وضعیت را دارند. این در حالی است که همه نهادها باید در حمایت از تولیدکننده باشند.

سوم حمایت سیاست‌گذاری است. در سیاست‌گذاری کشور باید به صورت متمرکز عمل شود. تولیدکننده باید با یک نفر طرف باشد. سالی یک یا دوبار تولیدکننده به مرکزی مراجعه کند و کارش را انجام دهد. شاخه دوم موانع تولید مربوط به بسترهاست. یک‌سری از مقررات مربوط به پهلوی اول و بعد دوم و انقلاب است. مقررات ما به روز نیست و همین موضوع به مانع بزرگی برای تولید تبدیل شده است. منِ تولیدکننده مجبورم برای اینکه کار را ارزان تولید کنم، به راه میان‌برها فکر کنم؛ مثلا کار را در اربیل عراق یا چین تولید کنم. موانع دیگری نیز وجود دارد که در این مجال کوتاه نمی‌توان به صورت مفصل به آن پرداخت. رهبر معظم انقلاب همواره بر حمایت از تولیدکنندگان تأکید کرده‌اند. اما تولیدکننده در ایران با مشکلات متعددی مواجه است، به طور مثال از ابتدای سال تاکنون قیمت کاغذ که یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه برای فعالیت در حوزه نوشت‌افزار اسلامی ایرانی است، 40 تا 50 درصد افزایش قیمت داشته است.

*صادقیان:قیمت کاغذ نسبت به مهرماه سال گذشته 52 درصد افزایش قیمت داشته است. تولیدکنندگان و همکاران ما امروز با قیمت دلار آزاد تهیه می‌شود. علاوه بر این، متاسفانه با تیراژ بالایی برخی از کالاهای حوزه نوشت‌افزار مانند کاغذ در خارج از کشور تولید و وارد کشور می‌شود. معمولاً شیوه کار به این صورت است که طرح را سفارش می‌دهند و دفتر در کشورهای دیگر مانند چین تولید و گاه با تعرفه کالای فرهنگی وارد کشور می‌شود. جای تأسف دارد دفتری که با طرح خارجی تولید شده و هیچ‌گونه اصالتی با فرهنگ این کشور ندارد، با تعرفه کالای فرهنگی وارد کشور می‌شود.

ادامه دارد...

منبع: تسنیم