ایرانی‌ها در پیاده‌روی اربعین؛ کمی حاضر و جمعی غایب

به گزارش حلقه وصل، امسال دومین سالی است که میلیون‌ها عاشق حسینی از کشورهای مختلف به ویژه ایران نمی‌توانند در مسیر پیاده‌روی اربعین حضور پیدا کرده و در ایام اربعین به کربلا و زیارت امام حسین (ع) مشرف شوند. بر همین اساس، از حالا عاشقان حسینی که حسرت زیارت اربعین برایشان دو ساله شده است، نوای «من ایرانم و تو عراقی؛ چه فراقی، چه فراقی» سر می‌دهند و برخی هم دیگر رفتن به کربلا را چون رویایی شیرین می‌دانند و زیر لب «انگار محال شده کربلا» را می‌خوانند.

دلتنگی‌های اربعینی؛ خواب و خیال شده کربلا (دانلود)

عراقی‌ها نایب‌الزیاره جاماندگان اربعین می‌شوند

با این وجود، عراقی‌ها هم که خود را برای میزبانی از زائران اربعین آماده می‌کنند، درخواست حضور زائران ایرانی را دارند و در شبکه‌های اجتماعی اعلام می‌کنند که اگر ایرانیان امسال هم نتوانند در حماسه اربعین شرکت کنند، ما نایب‌الزیاره آنها هستیم و به یاد آنها در مسیر کربلا گام برمی‌داریم. فضای مجازی هم پر شده از کلیپ‌های دلتنگی اربعین و حسرت قدم گذاشتن در مسیر کربلا و نوشیدن چای عراقی. هر کسی هم به نوبه خود خواستار تجدید نظر مسؤولان دو کشور و حضور میلیونی عاشقان حسینی از ایران در حماسه اربعین است و نمی‌خواهد باور کند که امسال هم امکان تشرف به زیارت ارباب در ایام اربعین را ندارد. همچنان امیدها در دل عاشقان حسینی زنده است و منتظرند شرایطی برای تشرف به عراق در اربعین فراهم شود.

در سامانه «فارس من» نیز در کمتر از ۶ روز حدود ۲۵ هزار نفر خواستار لغو محدودیت‌های اربعین شده‌اند. 

وقتی اخبار اربعین داغ شد و همه منتظر بودند تا با اخباری خوش کوله‌بار سفر را ببندند، امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه با اشاره به مذاکره با الکاظمی، نخست وزیر عراق درباره اربعین گفت که سعی بر برقراری زیارت اربعین است، اما با توجه به شیوع کرونا امکان تشرف میلیونی به عراق در ایام اربعین وجود ندارد.

اربعین ۱۴۰۰؛ حرکت عراقی‌ها به سوی کربلا

این صحبت‌های وزیر امور خارجه از طرفی امید را دل عاشقان حسینی چند برابر کرد؛ تا جایی که بسیاری از عاشقان حسینی امیدوار شده و حتی برای اعزام با اعمال محدودیت و فقط به صورت هوایی برنامه‌ریزی کرده و مبالغی را پس انداز کنند تا بتوانند هزینه‌های بالای پروازها به نجف و بغداد را تأمین کرده و در این حماسه عظیم حضور یابند. از طرف دیگر برخی هم نگران محدودیت‌ها و تقسیم‌بندی و نوع پذیرش زائران بودند.

چند روز پس از مذاکرات ایران و عراق درباره اربعین، دستورالعمل چند هفته قبل عراق اجرایی و صدور ویزا در فرودگاه‌های عراق لغو شد. بر همین اساس، برخی از زائران ایرانی که با شرکت هواپیمایی العراقیه به این کشور سفر کرده بودند تا در فرودگاه ویزا بگیرند، سرگردان شده و به کشور بازگشتند. حتی شرکت هواپیمایی العراقیه چند روز پروازهای خود از ایران را لغو کرد و از دو شب پیش، دوباره فقط برای افرادی که ویزای عراق دارند، بلیت صادر کرد.

۳۰ هزار نفر به صورت هوایی در ایام اربعین به عراق اعزام می‌شوند

اما مدتی نگذشت که رئیس جمهوری شرط حضور در حماسه اربعین را موافقت دولت عراق و تزریق دو دز واکسن کرونا اعلام کرد که این امر هم نارضایتی‌هایی به همراه داشت. چرا که نوبت واکسن بخش قابل توجهی از جوانان فرا نرسیده است. با این محدودیت، بسیاری از جوانان امکان حضور در پیاده‌روی اربعین را نداشتند. اما اعلام تصمیم عراق مبنی بر پذیرش ۳۰ هزار ایرانی در اربعین، تیر خلاصی بر پیکر عاشقان حسینی بود.

پس از تصمیم دولت عراق و اختصاص سهمیه بسیار محدود به ایران، بسیاری از مسؤولان به ویژه متولیان ستاد مرکزی اربعین معترض شده و نتیجه آن، لغو پیش ثبت‌نام از متقاضیان سفر اربعین در سامانه سماح شد. پس از آن نیز در جلسه ستاد مرکزی اربعین پس از بررسی وضعیت اربعین و نحوه اعزام‌ها، مقرر شد که هیچ زائری به صورت گروهی و انفرادی در ایام اربعین به عراق اعزام نشود و فقط در قالب کمیته‌های خدماتی به زوار اعزام صورت گیرد؛ تا جایی که حسین ذوالفقاری، رئیس ستاد اربعین با بیان اینکه به دلیل سهمیه محدود، ثبت‌نام عمومی انجام نشد و فقط خادمان به صورت هوایی به عراق اعزام می‌شوند، گفت: ۳۰ هزار نفر را در قالب موکب داران و کمیته‌هایی که وظیفه‌ای داخل عراق دارند، ساماندهی می‌شوند.

اعزام ۲۱ هزار نفر در قالب ۵۰۰ موکب به حماسه اربعین

بر همین اساس، برای هر کمیته سهمیه‌ای در نظر گرفته شد که بیشترین سهم به کمیته اسکان و تغذیه ستاد اربعین اختصاص یافت؛ تا جایی که به گفته یوسف افضلی، دبیر کمیته اسکان و تغذیه اربعین، ۲۱ هزار نفر در قالب ۵۰۰ موکب اربعینی به صورت هوایی در راهپیمایی اربعین حضور یافته و به زائران حسینی خدمت می‌کنند.

یکی از موضوعاتی که شاید این روزها بیشتر ذهن عاشقان زیارت اربعین را به خود مشغول کرده باشد، تصمیم ستاد اربعین و نوع تخصیص سهمیه‌ ۳۰ هزار نفری ایران در اربعین است. در عراق موکب‌های بسیاری در ایام اربعین در مسیرهای مختلف راه‌اندازی می‌شود و این کشور میزبان اصلی زوار اربعین به شمار می‌رود و نیازی هم به برپایی موکب‌های سایر کشورها ندارد.

اما هر سال در ایام اربعین موکب‌هایی از کشورهای مختلف همچون ایران، کویت، عربستان، امارات و ... در مسیر زوار اربعین برپا می‌شود و هر کدام هم با جان و دل به زوار حسینی خدمت می‌کنند و در کنار سایر موکب‌های عراقی فعال هستند. پس دعوت از موکب‌های خارجی از سوی عراق به معنای نیاز آنها به حضور تجهیزات و موکب‌های ایرانی نیست و این اقدام برای ایجاد وحدت و نشان دادن ارادت کشورها به امام حسین (ع) و به نوعی افزایش تعامل و مشارکت آنان در اربعین است.

علاوه بر این، با توجه به محدود بودن سهمیه ایران، اگر این سهمیه را فقط به زائران اختصاص می‌دادند، به طور حتم تبعیضی در اعزام صورت می‌گرفت و موجب نارضایتی مشتاقان سفر اربعین می‌شد. البته اکنون نیز طبیعتا تقسیم‌بندی مشخصی در نوع اعزام نخواهیم داشت؛ چرا که در سال‌های گذشته بیش از ۳ میلیون ایرانی در حماسه اربعین شرکت می‌کردند و بیش از دو هزار موکب نیز در داخل و خارج کشور به زوار اربعین خدمت می‌کرد. اما حالا باید از بین این تعداد موکب فقط ۵۰۰ موکب انتخاب شود و از طرفی هم افرادی که در قالب کمیته‌ها اعزام می‌شوند، تنها ۳۰ هزار نفر هستند. بنابراین انتخاب افراد برای سفر اربعین چندان سازوکار رسمی و مناسبی هم ندارد و ستاد اربعین هم پیش‌بینی این تعداد محدود زائر را نمی‌کرد.

کاهش ۹۰ درصدی پذیرش زائران/ اربعین هم لاکچری شد!

اگر آمارها را نسبت به سال ۹۸ که بیش از ۳ میلیون ایرانی در حماسه اربعین شرکت کردند، مقایسه کنیم، با اعمال محدودیت و سهمیه پیش‌بینی شده، تعداد زائران اربعین در سال جاری نسبت به آخرین اعزام، بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته است. علاوه بر این، با توجه به اینکه فقط اعزام‌ها هوایی است، امسال فقط موکب‌هایی که تمکن مالی مناسبی داشته و از طرفی هم امکان تعامل با موکب‌داران عراقی را برای داشتن تجهیزات دارند، به عراق اعزام می‌‍‌شوند و در زمینه افراد هم چنین امری صادق است و همین موضوع نارضایتی‌هایی را در پی داشته و برخی افراد سفر اربعین را نیز لاکچری توصیف کردند. چرا که در سال‌های گذشته سفر اربعین به عنوان ارزان‌ترین سفر زیارتی به عراق به شمار می‌رفت، اما اکنون همه اعزام‌ها هوایی صورت می‌گیرد و افراد خاص هم امکان تشرف به این سفر معنوی را پیدا خواهند کرد.

دانلود

درخواست عراقی‌ها از نخست وزیر برای بازگشایی مرزها در اربعین

این تصمیم مسؤولان عراقی انتقاداتی ازسوی مقامات ایرانی را به همراه داشت؛ به طوری که حتی حجت‌الاسلام سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت پیشنهاد داد که بخشی از سهمیه ایران در اربعین به مدافعان حرم و سلامت که متقاضی تشرف به عراق در اربعین هستند، اختصاص یابد. همچنین حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان با بیان اینکه اربعین را به عنوان یک موضوع مذهبی قابل اغماض نباید دید، گفته است: ما هنوز نیاز داریم که در این فضای نورانی و بهشتی قرار بگیریم.

مرزهای زمینی در ایام اربعین هم باز نمی‌شود

علاوه بر این، به دلیل اینکه عراق مجوزی برای ورود زمینی به این کشور صادر نکرده است، همه مرزهای زمینی در ایام اربعین بسته می‌ماند و حتی تجهیزات و وسایل موکب‌ها هم از طریق مرزهای زمینی منتقل نخواهد شد. مهدی حاجیان، سخنگوی نیروی انتظامی نیز با تأکید بر اینکه مرزهای چهارگانه مسدود است، از زائران خواسته تا از مراجعه به مرزها خودداری کنند. چرا که مرزهای زمینی برای تردد زائران باز نمی‌شود و هیچ گونه خدمات گذرنامه‌ای در این رابطه ارائه نخواهد شد.

آغاز پروازهای اربعین از ۲۸ مرداد

با توجه به اینکه همه اعزام‌های اربعین به صورت هوایی انجام می‌شود، سازمان هواپیمایی کشوری نیز برنامه‌ریزی در زمینه انجام پرواز زائران به عراق را ساماندهی کرده است؛ به طوری که محمد حسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه پیش‌بینی ما این است که برای جابه‌جایی ۳۰ هزار زائر اربعین به ۴۰۰ پرواز به مقصد عتبات عالیات نیاز داریم، گفت: پروازهای اربعین از ۲۸ شهریور تا ۱۰ مهرماه از ۶ فرودگاه امام خمینی (ره)، مشهد، شیراز، اهواز، تبریز و اصفهان انجام می‌شود و در صورت لزوم، فرودگاه‌های دیگر نیز به این فهرست اضافه خواهد شد. همچنین قیمت بلیت پروازهای اربعین هم به نحوی مدیریت می‌شود که زائران نگرانی نداشته باشند.

تلاش برای افزایش سهمیه ایران در حماسه اربعین

منظور از افزایش فرودگاه‌ها برای اعزام‌های اربعین، شاید در ذهن این امر را متبادر کند که پس ممکن است تعداد افرادی که در حماسه اربعین شرکت می‌کنند، افزایش یابد. البته مسؤولان کشورمان نیز درصدد هستند تا بتوانند پس از اخذ ویزای عراق برای ۳۰ هزار نفر که سهمیه اعلامی عراق است، سهمیه بیش‌تری برای ایران اخذ کنند و حتی شنیده‌ها حاکی از افزایش درخواست‌ها برای بالا بردن ظرفیت زائران خارجی است؛ به طوری که برخی از علمای این کشور خواستار باز بودن مسیر زیارت اربعین برای همه عاشقان حسینی شده‌اند که البته این امر در دولت عراق در حال بررسی است.

ستاد مرکزی اربعین نیز در نظر دارد پس از صدور ویزای ۳۰ هزار نفر از زائران ایرانی در قالب کمیته‌های این ستاد، برای افزایش سهمیه ایران و اعزام زائران تلاش کند.

هزینه بلیت رفت و برگشت به عراق در اربعین ۴.۵ تا ۵ میلیون تومان

علاوه بر این، به نظر می‌رسد با توجه به الزام سفر هوایی به عراق در اربعین، قیمت بلیت رفت و برگشت هواپیما برای اعزام اربعین بین ۴.۵ تا ۵ میلیون تومان باشد. این امر در حالی است که بلیت هواپیما یک طرفه از ایران به نجف یا بغداد هم‌اکنون با شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از حدود ۴ میلیون تومان آغاز می‌شود و با شرکت‌های هواپیمایی عراقی به ۱۵ میلیون تومان هم می‌رسد. البته این اعزام‌ها به معنای اعزام زائران به عراق نیست، چرا که عراق هیچ ویزایی خارج از سهمیه و اسامی از سوی ستاد اربعین، صادر نخواهد کرد. بنابراین اعزام زائران در قالب گروه و فرد فعلا منتفی است.

وضعیت مرز شلمچه ۲۰ روز مانده به اربعین

با این وجود، بسیاری از زائران از شهرهای مرزی که هر ساله به صورت زمینی به عراق سفر می‌کردند، نسبت به این موضوع ابراز نارضایتی کردند و معتقدند که باید با مذاکرات دو کشور مرزهای زمینی در برهه‌ای بازگشایی شود تا زائران نیز بتوانند به این سفر معنوی مشرف شوند، اما آن طور که رئیس ستاد مرکزی اربعین و همچنین مدیرکل امور مرزی وزارت کشور تأکید کرده است، مرزهای زمینی بازگشایی نخواهد شد.

مرز شلمچه، روز گذشته ۱۶ شهریور ۱۴۰۰

البته برخی از افراد هم اخباری از حرکت زائران اربعین به سوی مرزها به ویژه مرزهای جنوبی منتشر می‌کنند که وضعیت مرز شلمچه و مهران به عنوان دو مرز کلیدی در تردد زائران اربعین، در روز گذشته نشان می‌‍‌دهد که مشتاقان زیارت اربعین در مرزها تجمع نکرده و فقط برخی از عراقی‌ها و افرادی که مجوز دارند، به صورت قانونی از مرز عبور می‌کنند و هیچ گونه تردد زائری انجام نمی‌گیرد. علاوه بر این، هیچ‌گونه موکب و خدماتی نیز در مرزها ارائه نمی‌شود.

مرز مهران

هیچ عملی جایگزین پیاده‌روی اربعین حسینی نمی‌شود و همه مشتاق حضور در این حماسه عظیم هستند، اما با توجه به شرایط موجود، تنها راه، صبوری و دعا برای مهار کرونا به منظور باز شدن مسیر کربلاست. علاوه بر این، در سال‌های گذشته که میلیون‌ها عاشق از ایران در پیاده‌روی اربعین شرکت می‌کردند، برخی به هر دلیلی امکان حضور در عراق همزمان با ایام اربعین را نداشتند. بر همین اساس، در آن زمان برخی به امامزاده‌ها و اماکن زیارتی می‌رفتند و برخی هم از رسانه ملی و شبکه‌های اجتماعی با مشاهده تصاویر و فیلم‌هایی از مسیر نجف ـ کربلا با زائران حسینی همراه می‌شدند.

راهپیمایی جاماندگان حسینی امسال با رعایت نکات بهداشتی برگزار می‌شود

همچنین از سال ۱۳۹۱ با پرشور شدن راهپیمایی اربعین، برخی از جوانان که از قافله عاشقان حسینی جامانده بودند، با مراجعه به دستگاه‌های فرهنگی، خواستار برگزاری مراسمی جایگزین شدند. از آن سال راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی ساماندهی و برگزار شد و هر سال هم این مراسم پرشورتر از گذشته بود؛ تا جایی که در سال ۱۳۹۵ بر اساس گزارش احمد ذوالقدر، دبیر ستاد مردمی جاماندگان اربعین حسینی، بیش از یک میلیون نفر در این مراسم شرکت کرده و به زیارت حضرت عبدالعظیم حسینی (ع) مشرف شدند.

این مراسم از میدان امام حسین (ع) تا حرم عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری پیش‌بینی شده بود و در مسیر زائران نیز موکب‌هایی قرار داشت. مراسم راهپیمایی جاماندگان اربعین هر سال باشکوه‌تر از قبل اجرا شد و عاشقان حسینی که به هر دلیلی از زیارت امام حسین (ع) در اربعین جامانده بودند، در قالب خانوادگی و دسته‌های عزاداری در این مسیر گام برداشتند تا حال و هوای حضور در کربلا و اماکن مقدس عراق برایشان تداعی شود.

در سال ۱۳۹۸ که آخرین مراسم راهپیمایی جاماندگان اربعین برگزار شد، انوشیروان محسنی بندپی، استاندار وقت تهران، جمعیت حاضر را دو برابر سال‌های قبل اعلام کرد که این امر یعنی بیش از دو میلیون تهرانی مشتاق زیارت امام حسین (ع)، در راهپیمایی جاماندگان اربعین شرکت کردند.

سال گذشته به دلیل شیوع کرونا نه تنها امکان تشرف زائران ایرانی در حماسه اربعین وجود نداشت، بلکه حتی مراسم راهپیمایی جاماندگان اربعین هم لغو شد، اما اکنون به گفته نایب رئیس شورای شهر تهران برای آرام کردن دل‌های عاشقان حسینی، پیاده‌روی جاماندگان اربعین با رعایت نکات بهداشتی برگزار شود و مشتاقان زیارت اربعین حال و هوای اربعین را در شهرهای خود درک می‌کنند.

با این حساب، کمیته‌هایی نیز تشکیل می‌شود تا ضمن نظارت بر رعایت نکات بهداشتی در این مراسم، بر فعالیت موکب‌ها و سایر خدمات نیز توجه داشته باشد و جاماندگان حسینی فضایی همچون مسیر نجف ـ کربلا را در حس کنند.

همچنین سامانه ۱۶۴۰ که از سال گذشته برای ایرانیان راه‌اندازی شد، می‌تواند یکی دیگر از راه‌های آرام کردن دل‌های بی‌قرار جاماندگان اربعین باشد. عاشقان حسینی می‌توانند با شماره گیری ۱۶۴۰ بدون پیش شماره از طریق اپراتور همراه اول به صورت رایگان و از سایر اپراتورها با هزینه تماس درون شهری صدای اطراف حرم را گوش داده و با سیدالشهدا (ع) درد دل کنند.