تهران: پریشانی و درماندگی درآنچه باید می‌‏بود و آنچه که هست

سرویس حاشیه‌نگاری: سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات در دولت حسن روحانی راه‎اندازی شد و به‎موجب قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات تمام شهروندان ایرانی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند از طریق این سامانه درخواست کنند که اطلاعات به خصوصِ یک نهاد دولتی منتشر شود. در اسفند ماه سال گذشته سایت تابناک از این حق استفاده و از بنیاد سینمایی فارابی خواست تا فهرست کمک‎های مالی خود به پروژه‎های سینمایی را در طی سال‎های 90 تا 96 منتشر کند. بنیاد فارابی به این درخواست پاسخ داد و در روزهای آخر سال 96 این فهرست را اعلام کرد. این فهرست نشان می‎دهد بنیاد فارابی از سال 90 تا 96  از 329 فیلم سینمایی به طور مستقیم حمایت کرده است و این 329 فیلم از بنیاد سینمایی فارابی مجموعا چیزی حدود 84 میلیاد تومان در قالب تسهیلات، مشارکت، ساخت و خرید پول دریافت کرده‎اند.

در این آمار بیشترین حمایت مالی از پروژه «رستاخیز» احمدرضا درویش شده است. بنیاد فارابی با اینکه بیش از 10 میلیارد تومان از رستاخیز حمایت کرده ولی 35 درصد از مالکیت این فیلم را دارد و از همه مهمتر اینکه این فیلم در توقیف است. فیلم «چ» با 6 میلیارد و 100 میلیون تومان در رده دوم این فهرست است و خوشبختانه تمام مالکیت این فیلم در اختیار بنیاد فارابی است. در این لیست نام کارگردانانی مانند کیانوش عیاری، همایون اسعدیان، رضا درمیشیان، رضا میرکریمی، مسعود جعفری جوزانی، مازیار میری، کمال تبریزی، ابوالحسن داودی، محسن امیر یوسفی، منیر قیدی، نرگس آبیار، مریم دوستی، محمدحسین مهدویان، بهروز افخمی، هادی محمدیان و... به چشم می‏خورد.

حال سوال این است هدف از شکل‎گیری بنیاد سینمایی فارابی چه بوده است. در اساسنامه بنیاد سینمایی فارابی این مؤسسه چنین معرفی شده است: «بنیاد سینمایی فارابی سازمانی است غیردولتی و غیرانتفاعی که تحت نظارت وزارت ارشاد اسلامی به عنوان یکی از بازوهای اجرایی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های فرهنگی، هنری امور سینمایی کشور اداره می‌شود.» این بنیاد از همان ابتدای فعالیت وظایف «هدایتی» و «حمایتی» برای خود قائل بود و رسالت خود را انتقال سینمای ایران از دوره «فیلمفارسی‌سازی» به دوره سینمای انقلاب تعریف کرده است و به عنوان بازوی اجرایی معاونت سینمایی در طرح و اجرای سیاست‌ها فعال است و مهمترین نقش بنیاد در دو زمینه فرهنگی و اقتصادی عنوان شده است. بنیاد سینمایی فارابی دگرگونی و سازماندهی دوباره صنعت سینما که شامل واحدهای خدماتی، وسایل و تجهیزات و مواد خام است جزو وظایف حماتی و هدایت اذهان هنرمندان سینمایی و ارتقا ذائقه و سلیقه مردم نسبت به امور فرهنگی را جزو وظایف هدایتی خود عنوان کرده است.

انتشار این آمار در بین اهالی سینما حرف و حدیث‎های زیادی را برانگیخت و هر کس به فراخور نفع و منفعت خود به تفسیر این آمار پرداخت. فهرست اعلام شده نشان می‎دهد که فارابی در این مدت بر روی فیلم‎هایی سرمایه‎گذاری کرده است که برخی اصلا اکران نشدند و آنهایی هم که اکران شدند در گیشه شکست خوردند و از سوی مخاطب مورد اقبال قرار نگرفتند. میزان همخوانی برخی از این فیلم‎ها با سیاست‎های کلان فرهنگی کشور نیز پرسش بعدی است که از کنار آن نباید به این راحتی گذشت. هرچند برای نتیجه‌گیری در حوزه هم‎خوانی محتوای فیلم‎های مورد حمایت بنیاد فارابی با سیاست‎های کلان نظام نیاز به تحلیل محتوای فیلم‎های مورد حمایت است، ولی از اکران نشدن برخی از فیلم‎های مورد حمایت و فروش کم فیلم‎های اکران شده می‎توان به این نتیجه رسید که این فیلم‎ها در بیان جذاب و تاثیرگذار ارزش‎های دینی و اسلامی و ایرانی ما آنچنان موفق نبوده‌اند.