اکران «خانه دختر» در بی بی سی فارسی!

سرویس تلنگر: متأسفانه برخی نویسنده‌ها و کارگردانان دانسته و یا ندانسته سعی می‌کنند با پرداختن به بعضی از مشکلات و معضلات موجود در اجتماع که تعداد کمی از افراد جامعه درگیر آن هستند، ضمن مخدوش کردن چهره اسلامی کشور و توهین به جوانان این مرز و بوم،  موجبات خرسندی معارضین را نیز فراهم نمایند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اساس وظیفه خود سعی می‌کند فیلم‌ها را آن چنان که از نظر حرفه‌ای کنترل می‌کند، مباحث اسلامی و اخلاقی و ملی آن را نیز بررسی کند. البته با توجه به حجم بالای فیلم‌ها و یا دقت کم ناظران، برخی موارد در این بررسی‌ها مغفول می‌ماند که هنرمندان و مسئولان انقلابی دغدغه‌مند تذکرات لازم را به وزارت ارشاد ارائه می‌کنند تا از نمایش فیلم‌های مبلغ فرهنگ‌های غربی و ضدارزشی جلوگیری شود.

«خانه دختر» و «نهنگ عنبر» که اخیرا مورد بحث اهالی هنر هستند از آن دسته فیلم‌هایی می‌باشند که دقت لازم در مراحل نظارت و صدور مجوز نمایش آنها صورت نگرفته است که فعلا با هوشیاری هنرمندان انقلابی و تذکر مسئولین از اکران آنها جلوگیری به عمل آمده است.

در این‌باره حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعد از اعتراض‌های صورت گرفته اعلام کرد: فیلم‌های «خانه دختر» و «نهنگ عنبر» فعلا اکران نخواهند شد. اما ابراز امیدواری کرد این دو فیلم با توجه به اصلاحات و اشکالات محتوایی که منطبق با آموزه‌های اسلامی و ملی نیست، با رفع اشکالات در نوبت اکران قرار گیرند.

سخنان سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جلوگیری از اکران فیلم‌های مساله‌دار، باعث ناراحتی و دلخوری معارضین شده که در رسانه‌های خود مفصل به آن پرداخته‌اند. بی‌بی‌سی به بهانه سخنان نوش‌آبادی گزارشی با عنوان «ماجرای خانه دختر و نهنگ عنبر؛ سرنوشت نامعلوم دو فیلم برای نمایش» منتشر کرد و نسبت به اوضاع سینمای ایران ابراز نگرانی کرد.

در ابتدای این گزارش آمده است: «نهنگ عنبر، به کارگردانی سامان مقدم یکی از چندین فیلمی بود که برای پرهیز از دردسر در جشنواره فجر سال گذشته پذیرفته نشد و خانه دختر، فیلم تازه شهرام شاه‌حسینی با وجود اینکه از الک برگزارکنندگان جشنواره رد شد اما انتقاد تند رسانه‌های اصولگرا باعث شد هیچ جایزه‌ای را به خانه نبرد. خبرگزاری فارس در همان زمان نوشت که این فیلم با ترور مذهبی‌ها قصد جلب توجه جشنواره‌هایی همچون ونیز و برلین را دارد».

BBC در موضع‌گیری خود درباره سینمای ایران ضمن سیاه‌نمایی می‌گوید: «این نخستین باری نیست که وزارت ارشاد در مقابل فشارهای وارده از سوی اصولگرایان برای عدم اکران فیلم‌های دارای مجوز تسلیم می‌شود. علیرغم تلاش کارگردان و تهیه‌کننده برای جداکردن حساب خود و فیلمشان از درگیری‌های وزارت ارشاد و اصولگرایان، از چندی پیش زمزمه‌هایی در مورد تحریم فیلم خانه دختر به دلیل محتوای ضدارزشی آن مطرح شد».

گزارشگر این رسانه معارض با اشاره به این مطلب خبرگزاری نسیم که فیلم نگاهی سیاه و مغرضانه به خانواده، سنت و مذهب دارد و با کارد و خنجری خونین به جنگ روح و روان مخاطب ایرانی می‌رود، در ادامه گفت: «فیلمنامه فیلم خانه دختر که به قلم پرویز شهبازی نوشته شده به موضوعی می‌پردازد که هنوز در جامعه ایران تابو محسوب می‌شود. در فیلم خانواده‌ای مذهبی به تصویر کشیده می‌شوند که مصرند پیش از ازدواج پسرشان همسر آینده‌اش را به پزشکی قانونی ببرند تا از بکارت او مطمئن شوند اما دختر به شکلی ناگهانی در حادثه‌ای جان می‌بازد و پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی در ذهن اطرافیان و بینندگان فیلم ایجاد می‌‌کند».

جالب است بدانید که این موضوع در حالی انتخاب شده است که کارگردان فیلم تأکید کرده که هیچ تحقیقی درباره موضوع فیلم نداشته و گفته است: «... گویی شما سوار مترو نمی شوید، دوستی ندارید، از آمار ازدواج و طلاق اطلاعی ندارید و... بنابراین من در این قصه، سراغ پرویز شهبازی رفتم که سوار مترو می‌شود و با آدم‌ها ارتباط زیادی دارد».

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که ارتباطی که آدم‌ها در حلقه اطرافیان خود دارند با تعامل با یک کارشناس تفاوت بسیاری دارد، با مقایسه این موضوع بسیار مهم با ترافیک گفت: «بعضی از مسایل مثل ترافیک در تهران، بدیهی و جاری است و نیازی به تحقیق ندارد».

کارگردانِ «خانه دختر»؛ از مدافع ارشاد تا منتقد آن

رادیو فردا هم که نگران اکران نشدن فیلم خانه دختر است، گزارشی درباره آن نوشت و به تحلیل اتفاقات سینمایی ایران پرداخت. در این گزارش آمده است: ««خانه دختر» ‌اولین نمونه از دخالت نهادهای غیرمسئول در مسائل فرهنگی در سال ۹۴ است. فیلمی که با نگاه خاص اجتماعی پرویز شهبازی نوشته شده و گفته می‌شود شرط دادن پروانه ساخت به این اثر، ‌قرار گرفتن کارگردان دیگری به جز خود شهبازی پشت دوربین بوده است».

گزارشگر رادیو فردا افزود: «فیلم خانه دختر در میان نامزدهای منتخب داوران جشنواره فجر حضور نداشت. طبق گفته کارگردانش ‌« فشارها و حاشیه‌ها باعث شد سال گذشته فیلم ما را از داوری جشنواره فجر کنار بگذارند؛ هرچند دوست داشتیم کارمان بهتر دیده شود، اما به احترام آرامش جشنواره از خواسته خود گذشتیم و سکوت کردیم.»

 در ادامه گزارش رادیو فردا آمده است: «آبان‌ماه سال گذشته بود که در کش و قوس‌های جلوگیری از اکران فیلم «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان،‌ شهرام شاه‌حسینی با انتشار یادداشتی در روزنامه سینمایی بانی‌فیلم، به انتقاد از کسانی پرداخت که به وزارت ارشاد فشار وارد می‌کنند تا این فیلم اکران شود.

او در نامه‌اش تلویحا درخواست کرده بود که فیلم رضا درمیشیان اکران نشود و در آن نوشته بود: «حالا وقت اکران عصبانی نیستم نیست؛ اگر می‌خواهید جنتی سرنوشت مهاجرانی، نیلی منفرد، فرجی دانا و جعفری‌ها را پیدا نکند، کوتاه بیایید تا ثبات نسبی که احتمالا همگان بر آن واقفید پایدار بماند. کمی دوربین باشیم و نگران کلیت قضیه و نه یک فیلم، حالا که مجلس شمشیرش را از رو بسته و منتظر است که وزیر ارشاد را استیضاح کند، چرا باید دستکی برایش فراهم شود.»

این رادیو وابسته به دولت آمریکا در ادامه گفت: «اما تنها چند ماه طول کشید تا فیلم خود شهرام شاه‌حسینی هم به سرنوشت «عصبانی نیستم» ‌و بقیه فیلم‌های مشکل‌دار دچار شود. پس از اعلام سخنگوی وزارت ارشاد مبنی بر اینکه برنامه‌ای برای اکران فیلم «خانه دختر» وجود ندارد، شهرام شاه‌حسینی این‌بار نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان سینمایی در خبرگزاری‌ها منتشر کرد.

او در یادداشت خود ضمن اشاره به بی‌مهری شدید و اجحاف شدیدتری که در جشنواره فجر در مورد فیلمش صورت گرفته خطاب به رئیس سازمان سینمایی نوشت:‌ «انتظار می‌رفت نهادی بالاتر چون وزارت ارشاد، تمام قد پشت فیلمی که هفت نفر از اعضای شورای پروانه ساخت و هفت نفر از اعضای شورای پروانه نمایش آن را به رسمیت شناخته‌اند و امضایشان را پای فیلم زدند، بایستد و یک‌بار برای همیشه اعلام کند خانه دختر دارای پروانه نمایش است و هیچ مشکلی برای اکران ندارد تا غائله برای همیشه تمام شود که متأسفانه این اتفاق هرگز نیفتاد».

فیلمم باید بالای یک میلیارد تومان فروش داشته باشد!

شاه‌حسینی ساخت خانه دختر را یکی از آرزوهای خود می‌داند و در این‌باره گفت: «اصلا قصد نداشتم فیلمی شخصی و برای کشو بسازم و اگر فیلم «خانه دختر» با اقبال عمومی مواجه نشود من شکست خورده‌ام و دیگر این شغل را رها می‌کنم. این فیلم باید با اقبال مواجه شود و بالای یک میلیارد تومان فروش داشته باشد و اصلا علاقه‌ای ندارم فیلم را شخصی‌تر از آنچه که باید باشد ادامه دهم».

رادیو فردا در ادامه گزارش خود آورده است: «فیلم خانه دختر پس از حضور در جشنواره فجر، به گفته تهیه‌کننده‌اش با اعمال ۳۰ ثانیه اصلاحیه،‌ پروانه نمایش گرفته و برای نمایش عمومی آن در فصل بهار برنامه‌ریزی شده است».

در این باره حلقه وصل نوشت: «چند روز گذشته اخبار ضد و نقیضی از احتمال اکران فیلم موهن «خانه دختر» به عنوان اکران دوم نوروزی به گوش می‌رسد. در همین راستا حلقه وصل در یادداشتی اعتراض خود به این خبر را اعلام کرد و از دستگاه‌های مسئول خواست تا به این موضوع واکنش نشان دهند. این موضوع به گوش نمایندگان محترم کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم رسید و در نهایت منجر به احضار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس شد».

حجت‌الاسلام سیدعلی طاهری نماینده مردم گرگان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: در این جلسه موضوع فیلم‌هایی که از وزارت ارشاد مجوز گرفته‌اند مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اعضا نگرانی خود را در خصوص اعطاء مجوز به اینگونه فیلم‌ها ابراز کردند.

وی افزود: گاهی وقت‌ها فیلم‌ها به گونه‌ای است که گویا یک فرد ضدانقلاب آن را ساخته و بعضاً این فیلم‌ها به عنوان نماینده فیلم جمهوری اسلامی ایران در خارج نشان داده می‌شود که نوعی سیاه‌نمایی برای کشور به شمار می‌رود.

شاه‌حسینی: در جامعه دخترها دوست دارند دروغ بگویند و پسرها دوست دارند دروغ بشنوند

در تأیید سخنان حجت‌الاسلام طاهری باید گفت: شاه حسینی، کارگردان خانه دختر که مشخص نیست درباره دختران و پسران کدام کشور و جامعه سخن می‌گوید، درخصوص خانه دختر می‌گوید: «من خوشحال هستم که محتوایی را بیان می‌کنم که تازگی دارد اما با این حال «خانه دختر» موضوعی را مطرح می‌کند که دغدغه بسیاری از جوانان و اتفاقا مردان است تا دخترها. فکر می‌کنم تکلیف دخترها مشخص‌تر است. پسرها دوست دارند درباره ارتباط دخترها قبل از ازدواج با فرد دیگر دروغ بشنوند تا آینده زندگی شان را به مخاطره نیندازند؛ یعنی حاضرند این دروغ را آنقدر تکرار کنند تا به یک واقعیت برایشان تبدیل شود. این مساله در فیلم هم به نوعی بیان می‌شود. آنچه که من در جامعه می‌بینم این است که دخترها دوست دارند دروغ بگویند و پسرها دوست دارند دروغ بشنوند».

در ادامه گزارش BBC آمده است: «بعضی رسانه‌های اصولگرا این فیلم را با خانه پدری مقایسه کردند - فیلمی که با تلاش مجلس، پس از یک روز اکران از پرده پایین کشیده شد. به زعم آنها هر دو این فیلم‌ها انگشت اتهام را به سوی قشر سنتی-مذهبی می‌گیرند و مضمونی غیراخلاقی و برخلاف عرف جامعه ایرانی و اسلامی دارند».

لازم به ذکر است نصرالله پژمانفر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادعای توقف اکران خانه پدری به خاطر مخالفت مجلس را شیطنت خواند و توصیه کرد بخش‌های دولتی، تبعات کارهای قانونی خود را بر عهده گیرند و مجلس را مقصر جلوه ندهند.

بی‌بی‌سی در گزارش خود آورده است: «چند روز پیش کانون کارگردانان خانه سینما در نامه‌ای به حسن روحانی، وعده‌های انتخاباتی او را یادآوری و از بی‌اعتباری مجوزهای وزارت ارشاد و عدم ‌امنیت سرمایه‌گذاری در سینما ابراز نگرانی کرد».

در ادامه گزارش آمده است: «چند روز پیش از این نامه، شورای عالی تهیه‌کنندگان سینما نیز در نامه‌ای سرگشاده نمایندگان اصولگرای مجلس را به خاطر نقش‌شان در عدم اکران فیلم‌ها مورد انتقاد قرار داد و اعضای کمیسیون فرهنگی را برای روشن شدن موضوع به مناظره‌ای علنی دعوت کرد».

جنتی: فیلم خانه پدری را دیده‌ام. این فیلم قابل اصلاح و اکران عمومی نیست

گزارشگر بی‌بی‌سی نگرانی جامعه مذهبی ایران از فیلم‌های سینمایی مشکل‌دار را این‌گونه تحلیل می‌کند: «آنچه در توقف اکران خانه پدری بیش از هرچیز برای سینماگران مایه نگرانی شده این است که دیگر تنها با ممیزی وزارت ارشاد طرف نیستند و با فرض عبور از هفت‌خوان مجوزها در سازمان سینمایی باز هم اگر فیلمشان به مذاق محافظه‌کاران خوش نیاید آنها راسا این اختیار را خواهند داشت که فیلم را توقیف کنند؛ موضوعی که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سینما را بسیار ناامن و پرریسک خواهد کرد».

در ادامه این گزارشگر می‌گوید: «از سوی دیگر از نگاه بسیاری اهالی سینما خشونت زیاد که به عنوان دلیل توقف اکران این فیلم ذکر شده بهانه‌ای بیش نیست. از جمله ابوالحسن داوودی، رئیس شورای صنفی نمایش مشکلات روی داده برای این فیلم را ناشی از درگیری‌های سیاسی پشت پرده و مخالفت با دولت می‌داند و می‌افزاید این فیلم ـ که با محدودیت سنی نیز اکران شد ـ یک دهم خشونتی که در صداوسیما به تصویر کشیده می‌شود را نیز ندارد».

این در حالی است که وزیر ارشاد اسلامی درباره این فیلم گفته است: «فیلم خانه پدری را دیده‌ام این فیلم قابل اصلاح و اکران عمومی نیست».

«نهنگ عنبر: عاشقانه‌ای در مورد روابط ایران و آمریکا؟» عنوان تیتری است که بی‌بی‌سی برای گزارشش درباره فیلم نهنگ عنبر انتخاب کرده است.

در گزارش BBC آمده است: «نهنگ عنبر - که گویا عنوانش به نهنگ تغییر کرده- برخلاف خانه دختر فیلمی‌ است کمدی که ظاهرا همه شوخی‌هایش به مذاق مدیران خوش نمی‌آید زیرا به اعتراف سخنگوی وزارت ارشاد هرچند یکبار بازبینی شده، اما باز هم باید مورد ممیزی قرار بگیرد».

در ادامه این گزارش بیان شده است: «این فیلم پربازیگر ماجراهای زندگی مردی میانسال به نام ارژنگ صنوبر و تجربیات عاشقانه‌ او را روایت می‌کند اما این تمام ماجرا نیست. رسانه‌های اصولگرا این فیلم را به فیلم توقیف شده قبلی سامان مقدم یعنی «صد سال به این سال‌ها» تشبیه کردند. احتمالا به این دلیل که این فیلم نیز ماجرای زندگی نقش اول خود را طی چند دهه از تاریخ (دهه ۴۰ تا زمان حال) روایت می‌کند».

«صد سال به این سالها»،‌ محصول سال ۸۶ است و با این‌که پروانه نمایش دریافت کرده، ‌اما اجازه اکران به آن داده نشده است. این فیلم روایت‌گر زندگی زنی به نام ایران است که در طول سی سال اتفاقات مختلفی برای او رخ می‌دهد.

گزارشگر بی‌بی‌سی‌ افزود: «روزنامه کیهان حتی از این هم فراتر رفت و گفت نهنگ عنبر در واقع در قالب قصه‌ای عاشقانه به روابط ایران و آمریکا می‌پردازد».

رادیو فردا: نهنگ هم در وزارت ارشاد گیر کرد!

رادیو فردا نیز در گزارشی با عنوان «نهنگ هم در وزارت ارشاد گیر کرد؛ دومین فیلم مشکل‌دار سال 94» به تحلیل این فیلم پرداخت و گفت: «نهنگ به کارگردانی سامان مقدم که پیشتر نهنگ عنبر نام داشت،‌ پس از فیلم خانه دختر ساخته شهرام شاه حسینی، دومین اثری است که امکان اکران آن در سال ۹۴ به خاطر برخی مخالفت‌ها و ملاحظات به تعویق افتاده است. اما صحبت‌های سخنگوی ارشاد،‌ مشخص کرد که مشکلات این دو فیلم در حد حرف نبوده و نمایش این دو اثر مخالفانی جدی دارد».

در ادامه گزارش رادیوی وابسته به سازمان جاسوسی آمریکا آمده است: «نهنگ عنبر، سال گذشته در حالی که آماده نمایش شده بود، ‌به خاطر برخی ملاحظات تصمیم بر آن شد تا در جشنواره فجر حضور پیدا نکند. فیلم سامان مقدم از همان روزهایی که در حال فیلمبرداری بود، حساسیت برانگیز شد. حضور وزیر ارشاد در لوکیشن فیلمبرداری «نهنگ عنبر»، این شائبه را به وجود آورد که علی جنتی برای اطلاع از حواشی کار و همچنین تأکید برروی رعایت برخی خط قرمزها سر صحنه فیلم حاضر شده است».

گزارشگر رادیو فردا افزود: «این فیلم داستان زندگی شخصیتی به نام «ارژنگ صنوبر» با بازی رضا عطاران را در برهه‌های زمانی مختلفی از دهه ۴۰ تا دهه ۹۰ خورشیدی روایت می‌کند. این شخصیت در در مقاطع تاریخی خاص،‌ در موقعیت‌های مختلفی قرار گرفته و بدین شکل قصه فیلم با روایتی طنزگونه به پیش می‌رود.

گفته می‌شود یکی از بخش‌های حساسیت‌برانگیز فیلم، ‌جایی است که ارژنگ صنوبر،‌ به خاطر فرار از جبهه تصمیم می‌گیرد از کشور فرار کند ولی او دستگیر شده و به جنگ فرستاده می‌شود».

سخنگوی وزارت ارشاد درباره فیلم «نهنگ عنبر» ساخته سامان مقدم گفت: این فیلم برای دومین بار در حال بررسی است و فعلا اکران نخواهد شد. امیدواریم این دو فیلم با توجه به اصلاحات و اشکالات محتوایی که منطبق با آموزه‌های اسلامی و ملی نیست با رفع اشکالات در نوبت اکران قرار گیرد.

رادیو فردا همچنین در گزارش خود آورده است: « پروژه ممانعت از اکران برخی آثار سینمایی در سال ۹۴، با انتشار اخباری مبنی بر تحریم نمایش فیلم سینمایی «خانه دختر» توسط سینماهای زیرمجموعه حوزه هنری و شهرداری تهران کلید خورده است. بحث تحریم فیلم‌های سینمایی از سوی برخی نهادهای صاحب سینما در ایران، ‌از سال ۹۱ و با جلوگیری از اکران تعدادی از آثار سینمایی دارای پروانه نمایش از سوی حوزه هنری و شهرداری تهران آغاز شد. این رویه اما در نیمه دوم سال ۹۲ و سال ۹۳ تداوم نیافت و فیلم‌هایی که فرصت اکران عمومی پیدا کردند، در همه سینماهای ایران و ظرفیت نمایشی آنها،‌ روی پرده رفتند».

ایوبی: سال صبر خواهد بود؛ اما سال سکوت نخواهد بود

گزارشگر رادیو آمریکا با شیطنت رسانه‌ای گفت: «اما اتفاقی که در سال ۹۳ رخ داد، فراتر از ممانعت چند نهاد صاحب سینما برای تحریم برخی آثار بود؛ در این سال مجلس و در رأس آن کمیسیون فرهنگی وارد عمل شد و با ارسال نامه و تهدید وزیر به استیضاح، از وزارت ارشاد خواست تا بعضی فیلم‌های سینمایی اکران نشوند.

نتیجه این امر هم عقب‌نشینی مسئولان ارشاد و سازمان سینمایی دربرابر فشارها بود و همچنین بی‌اعتبار شدن پروانه نمایش‌های صادر شده توسط این نهادِ متولی فرهنگ و هنر ایران».

در انتهای این گزارش آمده است: «در سال گذشته فیلم‌هایی مانند «عصبانی نیستم» و «قصه‌ها» با وجود اعلام‌های قبلی، اکران نشدند و «خانه پدری» هم تنها یکی دو روز فرصت نمایش پیدا کرد.

اواخر سال گذشته،‌ حجت‌الله ایوبی، ‌رئیس سازمان سینمایی با اشاره به اتفاقات رخ داده پیرامون نمایش برخی فیلم‌ها، گفته بود که سال ۹۴، همانند سال ۹۳، سال صبر خواهد بود،‌ اما سال سکوت نخواهد بود».

گفتنی است متأسفانه برخی از برنامه‌ها و سخنان سیاسی رئیس سازمان سینمایی در مدت کم فعالیتش، سبب شده رسانه‌های بیگانه از آن سوءاستفاده کنند که حضور حجت الله ایوبی در پشت صحنه فیلم «لانتوری» یکی از همین برخوردهای سیاسی است. «لانتوری» جدیدترین اثر رضا درمیشیان، کارگردان تندروی سینمای روشنفکری است که تا قبل از این فیلم، دو اثر «بغض» و «عصبانی نیستم» را ساخته بود که هر دو در رابطه با فتنه 88 هستند و به بدترین شکل به جمهوری اسلامی هجمه وارد می‌کنند.

حمایت ایوبی از کارگردانان تندروی جریان روشنفکری سابقه‌ای طولانی دارد. او قبل از این نیز به دیدار کارگردان‌هایی همچون بهمن فرمان‌آرا، خسرو سینایی و ناصر تقوایی رفته بود.