سود فیلترینگ تلگرام به جیب چه کسی می‌رود؟

به گزارش حلقه‌وصل؛ این روزها بحث فیلترینگ تلگرام خیلی داغ است؛ اینکه رفع می‌شود یا خیر؟ جایگزین‌ها چه پیام‌رسان‌هایی هستند؟ آیا ضرورت بود که فیلتر شود یا خیر. یکی می‌گوید پاول دوروف با وزیر ارتباطات صحبت کرده و قول قبول شرایط ایران را داده است. دیگری می‌گوید خبری بیرون ‌آمده مبنی‌بر اینکه رئیس‌جمهوری دستور رفع فیلتر تلگرام را صادر کرده اما روز بعد توسط پایگاه اطلاع‌رسانی دولت این موضوع تکذیب می‌شود. از طرفی صفحه اصلی روحانی در توییتر توییتی می‌کند با این مضمون که «از هر فناوری و ابزاری، عده‌ای سوءاستفاده می‌کنند ولی نمی‌توان نسبت به زندگی و کسب‌وکار مردم بی‌تفاوت بود و آن را به‌صورت دائمی محدود کرد.»

حرف درستی که مانند بسیاری از صحبت‌های این روزهای اهالی سیاست مخاطب آن مشخص نشده است و این سوال اساسی که مخاطب این صحبت‌ها کیست؟

 مخاطب خود دولت است. از پوسته سخت ماجرا اگر نگاه کنیم طبق گفته جهرمی، وزیر ارتباطات، این تصمیم - فیلتر تلگرام- در شورای امنیت کشور گرفته شده و موقتی‌ است. مرجعی که تصمیم گرفته، اعلام رفع نیز خواهد کرد.

شورای امنیت کشور مصوب 08/06/1362 مجلس شورای اسلامی است که ریاست آن بنا به ماده یک، وزیر کشور است و بنا به اقتضائات دو هفته یک‌بار تشکیل جلسه می‌دهد و با شورای عالی امنیت ملی متفاوت است. پس این شورا یک شورای درون‌دولتی است و مخاطب آقای روحانی برای مصوبه این شورا، خود آقای روحانی است.

اما اگر از پوسته بگذریم و به لایه‌های نرم ماجرا برسیم با این پرسش مواجه می‌شویم که چرا بسیاری از افراد سیاسی به نوعی موضع‌گیری می‌کنند که بین مردم مخالف فیلتر تلگرام معرفی شوند یا ناجی تلگرام؟ در صورتی که طبق گفته جبارزاده، معاون سیاسی وزارت کشور، زمانی که ایجاد اختلال می‌شود طبیعی است که از ابزارهای کنترل اجتماعات غیرقانونی و تصمیمات مقطعی استفاده شود. پس بنابر روش دولت این تصمیم در شرایط فعلی درست بود و در ادامه نیز در صورت رفع فیلتر تلگرام توسط دولت، این اقدام پیام مبارزه با سیستم غیردولتی و حکومتی به‌منظور برداشتن محدودیت از جامعه نیست، بلکه یک پارافی است زیر دستور قبلی خود دولت.

بخشی از منتقدان دولت معتقدند استفاده رسانه‌ای از ابزار فیلتر و رفع فیلتر تلگرام بیشتر استفاده‌ای برای روزهای انتخاباتی دارد و می‌تواند جایگزین شایسته‌ای برای کنسرت و پیاده‌رو و برجام و... در دور بعد مبارزات ریاست‌جمهوری باشد و با درشت‌نمایی ماجرا از سمت دیگر حاکمیت و تحمیل فیلترکردن تلگرام به جناح رقیب، همان شیوه‌های قبل را در پیش گرفت؛ شیوه‌ای که یک‌طرف ماجرا فیلترچی بد می‌شود و دیگری ناجی خوب.

اگر به‌جای تمرکز سیاسی در این ماجرا و مذاکرات بی‌نتیجه با صاحبان روس تلگرام فکری به حال ارتقای فنی پیام‌رسان‌های داخلی می‌شد حتما هم خدمت بهتری برای مردم بود و هم کارکرد صحیح‌تری در انتخابات داشت؛ اما واقعیت این روزهای پیام‌رسان‌های داخلی چیز دیگری است.

تقریبا هر روز این پیام در کانال اصلی پیام‌رسان سروش من می‌آید که «به دلیل استقبال گسترده شما عزیزان، این پیام‌رسان با مشکل و کندی سرعت روبه‌رو شده است و تیم فنی ما درصدد حل این مشکل است.»

وقتی به میزان اقبال کاربران به این پیام‌رسان بنا به آمار خودشان نگاه می‌کنم می‌بینم استقبال این قدرها هم گسترده نبود. حدود سه‌میلیون کاربر در شرایطی که خیلی‌ها به دلیل فیلتر تلگرام، کوچ اجباری به پیام‌رسان‌های داخلی داشتند نشان می‌دهد کاشتن توپ در مقابل دروازه خالی هم لزوما به‌معنای گل شدن آن توپ نیست و از این فرصت عالی به‌خوبی استفاده نشد؛ اما چرا آنچه روی کاغذ باید اتفاق می‌افتاد، نیفتاد؟

به نظر می‌رسد اولین گزاره عملکرد منفعلانه دستگاه‌های دولتی و حکومتی برای کمک و ارتقای پیام‌رسان‌های داخلی بود. وقتی وی‌چت فیلتر شد و بعدها تانگو، واتس‌اپ و وایبر وارد میدان شدند عرصه آنچنان در اختیار وایبر بود که کمتر کسی فکر می‌کرد پیام‌رسانی بتواند گوی رقابت را برباید. تلگرام در چنین اوضاعی به میدان آمد. امکانات جدید و سهولت در کار با این پیام‌رسان، بدون اینکه محدودیتی برای وایبر ایجاد شده باشد کاربران ایران را مجاب کرد که به این پیام‌رسان کوچ کنند. کم‌کم امکانات تلگرام بیشتر و بیشتر شد، گروه‌ها و سوپرگروه‌ها و کانال‌ها و گیف و صوت و تماس صوتی و چندین امکانات دیگر تلگرام را در عرصه پیام‌رسان‌ها بی‌رقیب کرد.

در این شرایط پیام‌رسان‌های داخلی چه می‌کردند؟ تقریبا هیچ.

سوال اینجاست، آیا همان روزها کسی از داخل به این فکر نکرد که با توجه به رشدنمایی کاربران تلگرام، بهتر است یک رقیب قدرتمند داخلی برای تلگرام ایجاد کرد که مردم پیام‌رسان داخلی را به دلیل امکانات بهتر و ایده‌های جدیدتر و به‌روزتر انتخاب کنند؟

در شرایطی که تلگرام تبدیل به بستر کسب‌وکار بسیاری از ایرانی‌ها شده و روزبه‌روز نیاز به آن بیشتر حس می‌شود؛ شبیه کمدی است که خیلی‌ها بسیاری از لوازم اصلی خود را در آن گذاشته‌اند و بدون آن کمد قادر به اسباب‌کشی نیستند.

اگر مخاطب این سوال‌های نویسنده را پیدا کردید از آنها بپرسید چرا آن روزی که می‌شد به فکر نبودید؟

منبع: فرهیختگان