تهران: «شب‌های شفاهی» از یک‌جانبه‌نگری بپرهیزد/ ریسک شبکه شما در پخش یک برنامه سینمایی

به گزارش حلقه وصل، «جبار آذین» منتقد حوزه سینما و تلویزیون در یادداشتی به جایگاه برنامه سینمایی «شب‌های شفاهی» در میان برنامه‌های سینمایی تلویزیون پرداخته که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید:

رویکرد تلویزیون به سینما با تولید برنامه‌های سینمایی به لحاظ کمی قابل توجه است، ولی آنچه مهم و تاثیرگذار و گاه تعیین کننده می‌تواند باشد، کیفیت، مضمون و اجرا و اهداف این نوع برنامه است. چنانچه نگاه تلویزیون با رویکرد یاری به سینمای ایران و بالابردن سطح آگاهی مخاطب درباره سینما و تماشای آثار سینمایی و ارتقای فرهنگ جامعه همراه باشد، می‌شود حساب ویژه برای آن بازکرد و ماحصل تعامل آن با جامعه و سینما و هنر را به فال نیک گرفت، اما اگر برنامه‌های هنری و سینمایی از سنخ تزئین و پرکردن قفسه‌های سوپرمارکت تلویزیون باشد، نمی‌توان از آن به عنوان یک برنامه فرهنگی و تاثیرگذار یاد کرد.

صداوسیما با نگرش و گرایش به فرهنگ و هنر با تولید شب‌های شفاهی بر تعداد برنامه‌های این گونه خود افزوده که اقدام آن در همین حدهم قابل تامل است. شب‌های شفاهی که در نظر داشته یا دارد، یک برنامه هنری و فرهنگی تلویزیونی باشد، با تولید و پخش چندین قسمت، در آغاز راه خود، نشان داده که بیش از عنایت به فرهنگ و هنرجامعه و مشکلات و معضلات و مختصات آن، مایل است عمدتا سینمایی، آن هم به شیوه تریبونی و محفلی برای مونولوگ گویی میهمانان این برنامه باشد.

محمود گبرلو با پیشینه ژورنالیستی و تجربه اجرا در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی بویژه برنامه سینمایی هفت، آنچه را در شب‌های شفاهی جاری کرده، افزون بر تجارب خود، علاقه و سلیقه‌اش به سینماست. حال اینکه، این اجرا تا چه اندازه به اهداف شب‌های شفاهی نزدیک یا دور است، به دلیل شفاف نبودن افق نگاه شب‌های شفاهی نامشخص است.

گرچه این رخداد با توجه به نابسامانی‌های سینما و گرفتاری‌ها و مشکلات سینماگران و معضلات مدیریتی آن و آشفتگی‌های اکران، مورد توجه است، لیکن در آن از تحلیل اوضاع سینما و طرح مباحث اساسی و راهبردی سینما خبری نیست و اغلب به صورت گفت‌وگو محور و بیشتر تک‌گویی به ارایه نظرات میهمانان بسنده می کند.

با آنکه این نوع نگاه و اجرا در نوع خود بدنیست، ولی نمی‌تواند مباحث مختلف سینما را به صورت جامع پوشش دهد و از مسیر آسیب شناسی به مقصد یافتن راه‌کارهای مناسب برای درمان بیماری‌های سینما دست یابد. توجه به موجودیت و موقعیت سینما منهای دخالت نگرش سیاسی و سلیقه‌ای، خلاف برنامه هفت با اجرای گبرلو در شب‌های شفاهی کمرنگ است که این امر برای آن حسن تلقی می‌شود. با این همه، شب‌های شفاهی هنوز تکلیف خود را با خود و مخاطب روشن نکرده است؛ آیا این برنامه فرهنگی و هنری است یا به دلیل علاقه و تمایل مجری آن در عمل سینمایی شده است.

چنانچه فرهنگی و هنری است، باید به طور اصولی به مسائل این حوزه ها و رخدادهای فرهنگی و هنری بپردازد و از تمام طیف ها و هنرمندان و مدیران هنری و فرهنگی میهمان داشته باشد. اگر هم قرار است یک برنامه سینمایی باشد، باید از یک‌جانبه‌نگری و تک گویی بپرهیزد و سینماگران و مدیران و کارشناسان و منقدان سینمایی از تمام بخش‌های سینما را با خود همراه کند.

در هر حال شب های شفاهی در آغاز راه است و تا جا افتادن و یافتن راه درست خود و کاستی ها و امتیازهایش و همسویی با بینندگان سیما و اهالی فرهنگ و هنر راهی دشوار پیش رو دارد. با این همه یادآوری چند نکته ضروری می تواند آن را در شناسایی، قوام و تاثیرگذاری یاری کند؛ نخست مشخص کردن راه و مسیر و اهداف فرهنگی و هنری با محوریت سینما، یا کلا پرداختن آن به سینما. دوم،رعایت و احترام شعور و سلیقه مخاطب سوم، نلغزیدن دردام گرایش های سیاسی و جناحی، سلیقه‌ای و گروهی و چهارم، جذابیت و غنابخشی محتوایی و اجرایی به شب های شفاهی با مضامین و آیتم های مناسب و با محتوا و جذاب و حضور میهمانان، کارشناسان و منتقدان خوشنام. امیدکه شب های شفاهی، به جایگاه برنامه ای متفاوت و متمایز و جذاب و تاثیرگذار صعود کند و مخاطبان شبکه شما را که تولید و پخش چنین برنامه‌ای می‌تواند در آن مفید و دیدنی باشد، راضی نماید.